Της Γιάννας Κουλουμπή
Εδώ και καιρό, επιθυμία του Μητροπολίτη Κεφαλληνίας κ. Δημητρίου, αλλά και πολλών πιστών, είναι ο ναΐσκος που βρίσκεται στους Βαρδιάνους, νότια της Παλικής, να αναστηλωθεί. Στο πλαίσιο αυτό γίνονται προσπάθειες από ιδιώτες κατοίκους του νησιού και την Μητρόπολη Κεφαλληνίας να συγκεντρωθούν δωρεές, ώστε να ξεκινήσει άμεσα η αναστύλωση. Σήμερα το πρωί λοιπόν, ο Μητροπολίτης Κεφαλληνίας, συνοδευόμενος από τον Αντιδήμαρχο Παλλικής κ. Αλέξη Μοσχονά(με πρωτοβουλία του συγκεντρώθηκαν αρκετοί ιδιώτες που επιθυμούν να βοηθήσουν), τους μηχανικούς Δημήτρη Μεσσάρη και Θεόδωρο Καλογερόπουλου (από το Δήμο Κεφαλλονιάς) και κάποιους ενδιαφερόμενους πιστούς, επισκέφθηκαν το νησάκι των Βαρδιάνων για μια πρώτη αυτοψία, αλλά και για να εξετάσουν υπό ποιες συνθήκες θα ξεκινήσει η προσπάθεια αναστύλωσης.
Είναι από τις πρωτοβουλίες που αξίζουν συγχαρητηρίων, ενώ αποδεικνύουν και την πρόθεση του Μητροπολίτη να διατηρήσει και να προστατέψει την θρησκευτική κληρονομία και παράδοση του τόπου μας.
Πληροφορίες για το νησί των Βαρδιάνων από παλιό άρθρο του Γέρασιμου Γαλανού το 2010 (απόσπασμα).
Ιερά Μονή Υπεραγίας Θεοτόκου Ευαγγελιστρίας Βαρδιάνων
Ο Ηλίας Τσιτσέλης μας πληροφορεί πως εκεί στη Χόνδρη υπήρξε παλαιά μονή του Αγίου Νικολάου. Στο μέσο του νησιού και προς δυσμάς υπάρχουν (σήμερα μικρός ναΐσκος) σε ύψωμα ερείπια της παλιάς ανδρικής μονής του Ευαγγελισμού. Δεν είναι γνωστό το όνομα του κτήτορα της μονής. Η παλαιότατη χρονολογία που έχει εντοπιστεί είναι αυτή του 1658, που η μονή κατεστράφη από σεισμό και την ανοικοδόμησή της ανέλαβε ο ηγούμενος, ο Μητροφάνης Κομιτόπουλος. Οι ειδήσεις για εκείνα τα χρόνια που αφορούν στη μονή, από παλιό κώδικα είναι ότι: «οι μοναχοί ζήτησαν την ανοικοδόμηση της μονής και ότι τα παλαιά έγγραφα απωλέσθησαν και το μοναστήρι ήταν πολλές φορές χαλασμένο». Τελικά το 1660 ο δόγης Δ. Κονταρίνης έδωσε την άδεια ανοικοδόμησης της μονής στον Δανιήλ Κατσαΐτη, που μαζί με τον προαναθερφέντα Κομιτόπουλο και άλλους φρόντισαν για την οικοδομική αποκατάστασή της. Η ανοικοδόμηση δε φαίνεται να τελείωσε ολοκληρωτικά, και αυτό φαίνεται από παλιά έγγραφα, στα οποία οι μοναχοί αναζητούσαν πόρους και σε άλλα νησιά του Ιονίου Πελάγους, ιδίως στην Κέρκυρα.
Το 1678 συντάχτηκε συμβόλαιο από δυο Λευκαδίτες και δυο Μεσολογγίτες, οι οποίοι θέλησαν να ανακαινίσουν βιβάρι (κοινώς διβάρι) χειμωνιάτικο στο νησί της Κεφαλονιάς προς όφελος της Μονής των Βαρδιάνων. Ο Τσιτσέλης μας πληροφορεί σε μια του υποσημείωση, πως, ιχθυοτροφείο δεν υπήρχε ποτέ στο νησί. Αν υπήρχε θα ήταν στον Αθέρα ή στο Φισκάρδο ή στον Κούταβο.
Το 1763 ο ιερέας Παρθένιος Μαντζαβίνος έδωσε χρηματικό ποσό στη μονή των Βαρδιάνων, για να κτιστεί στο απέναντι μέρος, στα νότια της Παλικής, στο ονομαζόμενο Ακρωτήριον, -μέρος που είχε κτήματα η μονή- εκκλησία των Αγίων Πάντων. Ο ναός κτίστηκε από τον Μελέτιο Μαντζαβίνο. Η τοποθεσία αυτή σήμερα λέγεται «Στους Αγιούς».
Το έτος 1767 καταστράφηκε πάλι από σεισμούς και ανοικοδομήθηκε δυτικότερα από την παλιά θέση. Ηγούμενος σε αυτήν ανοικοδόμησή της ήταν ο κτήτορας της μονής των Κηπουραίων Χρύσανθος Πετρόπουλος και ο οποίος παρέμεινε ηγούμενος επί διετία. Οι εργασίες ολοκλήρωσης του ναού και των κελιών έγιναν επί ηγουμενίας Κωνσταντίνου Μαντζαβίνου.
Η μονή καταστράφηκε ολοσχερώς το 1867 με τους μεγάλους σεισμούς, αλλά και πάλι έγινε ανοικοδόμηση ριζική στο ναό και στα κελιά. Και πάλι καταστράφηκε από τους σεισμούς του 1953. Εδώ και λίγα χρόνια πρωτοστάτησε ο ιερέας Γεράσιμος Μαρκαντωνάτος από τον Σκοινιά και κτίστηκε μικρός ναός και γύρωθεν ένα μικρό στέγαστρο.
ο νησί ανήκει περιουσιακά στη μονή των Κηπουραίων και η τοπική εκκλησία θα πρέπει να είναι εκείνος ο φορέας, που θα έχει τον πρώτο λόγο για την τύχη του. Η ιερά Μητρόπολη Κεφαλληνίας αρκετές φορές οργάνωσε την έλευση των πιστών κατά τις καλοκαιρινές περιόδους, για να τελεστεί η λειτουργία της εορτής του Ευαγγελισμού.
