Του Γαβριήλ Μανωλάτου*
Η αντίστροφη μέτρηση για την Ευρωπαϊκή Ένωση άρχισε. Ή θα εκδημοκρατιστεί προς μία Ευρώπη των λαών ή θα διαλυθεί. Και επειδή, τα αρπακτικά, δύσκολα εγκαταλείπουν τη λεία τους το πιο πιθανό είναι η διάλυση.
Η Ευρώπη του σήμερα δεν έχει πλέον κανέναν σκοπό, κανένα όραμα. Αυτή η Ευρώπη δεν έχει τίποτε να προσφέρει στους λαούς και στους πολίτες της. Προηγουμένως, όταν κτίζαμε την Ευρωπαϊκή Ένωση, υπήρχαν και στόχοι και οράματα. Η επίτευξη ειρήνης, η ανάπτυξη μίας δύναμης εξωτερικής πολιτικής, η δημιουργία μίας νομισματικής ένωσης, το κτίσιμο και η δημιουργία μιας Ευρώπης των λαών. Σήμερα ποιοι είναι οι πραγματικοί στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Σήμερα, αδυνατούμε να μιλήσουμε για στόχους και πολύ περισσότερο για οράματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στο Ηνωμένο Βασίλειο, η απόφαση των πολιτών για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το BREXIT, είναι πράγματι ένα σοκ ιστορικών διαστάσεων. Και δείχνουν ξαφνιασμένοι και αιφνιδιασμένοι αυτοί που είναι υπεύθυνοι, αυτοί που ύφαναν τα αίτια για στροφή των λαών προς εθνική αναδίπλωση. Τα αίτια αυτά δεν είναι άλλα από το δημοκρατικό έλλειμμα των αποφάσεων και των λειτουργιών της ΕΕ, την ατέλειωτη λιτότητα και την κοινωνική αναλγησία των δήθεν ηγετών της Ένωσης. Ξαφνιάστηκαν όμως διότι, με την πλεονάζουσα αλαζονεία τους, δεν πίστευαν πως ο λαός του Ηνωμένου Βασιλείου θα τολμούσε να τους αμφισβητήσει. Η βαθειά αλαζονεία τους δεν επέτρεψε να αναλογιστούν ότι οι νικητές του Μεγάλου Ναπολέοντα της Γαλλίας και των δύο Παγκοσμίων Πολέμων που προξένησαν οι Γερμανοί θα μπορούσαν να αψηφήσουν τους εκφοβισμούς και να αδιαφορήσουν στην τρομοκρατική προπαγάνδα τους.
Φαίνεται πως δεν αρέσουν τα αποτελέσματα του Δημοψηφίσματος της Βρετανίας σε πολλούς. Το σοκ είναι μεγάλο και παραμιλούν. Συνεχίζουν να εκφοβίζουν. Μιλούν για ήττα των «αριστερών δυνάμεων» της Ευρώπης και για τον κίνδυνο της «ακροδεξιάς»… Αλλά για ποια αριστερά μιλούν και ποια ακροδεξιά; Αυτούς που πιστεύαμε αριστερούς έγιναν οι θεματοφύλακες των συμφερόντων του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Για ποιους ακροδεξιούς μιλούν όταν οι επικρατούσες και εφαρμοζόμενες πολιτικές είναι απόλυτα ακροδεξιές; Τα επιχειρήματα για την «παραμονή» της Βρετανίας, βασίζονταν κυρίως στον φόβο και στην καταστροφή, όπως τότε και στην Ελλάδα. Λένε ακόμη ότι χαίρεται ο υπερσυντηρητικός Τράμπ στις ΗΠΑ. Για ποιον υπερσυντηρητικό Τράμπ μιλάνε; Ο Κλίντον δεν ψήφισε τον νόμο που καθιστά τις τράπεζες και τα διάφορα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κυρίαρχους και ανεξέλεγκτους; Οι πόλεμοι στην Γιουγκοσλαβία και στη Μέση Ανατολή είναι άρα καλύτεροι ή πιο ανθρώπινοι επειδή έγιναν από «δημοκρατικούς» και όχι από υπερσιντηριτικούς; Όσον αφορά τα αίτια του αποτελέσματος, του δημοψηφίσματος, ξεχνούν να αναφέρουν, οι διάφοροι αναλυτές, την αηδία που προξενούν στους λαούς οι εφαρμοζόμενες πολιτικές και οι υποκριτικές συμπεριφορές των ηγετών και της κυρίαρχης οικονομικής ελίτ. Οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου στάθηκαν περήφανοι και αντάξιοι των παραδόσεών τους. Οι Έλληνες ψηφοφόροι ήταν ακόμη πιο περήφανοι από τους Βρετανούς. Οι Έλληνες είπαν το δικό τους ΟΧΙ με 63% παρόλη την τότε ανελέητη προπαγάνδα και καταστροφολογία. Οι Βρετανοί με 52%. ΟΙ Βρετανοί όμως δεν έχουν «ραγιάδες» να τους κυβερνούν…
Η ψήφος των Βρετανών για έξοδο από την ΕΕ σημαίνει, «φτάνει πια, έως εδώ». Οι δήθεν ηγέτες της Ευρώπης, που έγραψαν στα παλιά τους τα παπούτσια την Ευρώπη της κοινωνικής αλληλεγγύης τώρα φοβερίζουν και κλαψουρίζουν συγχρόνως σαν μωρά παιδιά στα χαλάσματα που οι ίδιοι δημιούργησαν. Δεν μπορούν όμως να δρουν σα να μην έγινε τίποτα. Δεν θα πρέπει να συνεχίσουν όπως έκαναν μέχρι τώρα. Αν δε θέλουν τη διάλυση της ΕΕ θα πρέπει να στραφούν προς τους λαούς της Ευρώπης, θα πρέπει να επαναφέρουν την Ένωση στις ράγιες που οδηγούν σε μιαν Ευρώπη των Λαών. Θα πρέπει να ηττηθούν οι πολιτικές του Σόιμπλε και της Γερμανίας. Θα πρέπει οι λαοί της Ευρώπης να μπορούν οι ίδιοι να αποφασίζουν για το μέλλον τους.
Το σοκ του Brexit είναι σίγουρο ότι θα αντηχήσει. Μπορεί να κλονίσει άσχημα την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα αντιευρωπαϊκά αισθήματα δεν περιορίζονται στη Βρετανία. Σήμερα, η Ένωση είναι λιγότερο δημοφιλής στη Γαλλία από ότι στη Βρετανία. Στις χώρες του λεγόμενου νότου τα αντιευρωπαϊκά αισθήματα είναι πολύ ισχυρά. Ας αναλογιστούν αυτοί που κάνουν τους ηγέτες αν πράγματι θέλουν τη συνέχεια της Ένωσης.
Είναι σαφές ότι οι κίνδυνοι από όλα αυτά είναι μεγάλοι. Ωστόσο, υπάρχουν ευκαιρίες και θα πρέπει να αξιοποιηθούν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να λάβει υπόψη την άνοδο των αντιευρωπαϊκών αισθημάτων σε άλλα μέρη της Ένωσης και να δράσει για να τα χαλιναγωγήσει. Ίσως το Brexit να παρέχει την ευκαιρία και το απαραίτητο τράνταγμα. Οι ηγέτες της Ευρώπης είχαν επιλέξει εδώ και καιρό, να κλείνουν τα αυτιά και τα μάτια τους στη δυσαρέσκεια και όχι να την αναγνωρίζουν, και ακόμα πολύ περισσότερο να τη διαχειρίζονται.
Η ψήφος της Βρετανίας για έξοδο δείχνει το μεγάλο κόστος του εφησυχασμού αυτού και της αδιαφορίας αλλά και της αλαζονείας των δήθεν ηγετών της Ευρώπης. Για να ελαχιστοποιήσει το πλήγμα στα ίδια της τα συμφέροντα και να σταματήσει την επόμενη ανάλογη ψηφοφορία προτού συμβεί, η Ευρώπη θα πρέπει να αλλάξει. Η Ευρώπη θα πρέπει να αποκτήσει ηγέτες με στόχους και οράματα για μια Ευρώπη των λαών και της κοινωνικής αλληλεγγύης.
*Ο Γαβριήλ Μανωλάτος είναι καθηγητής Οικονομικών και Ανάπτυξης
