Του Νικόλαου Γεωργικόπουλου*
Πολλά έχουν αλλάξει από τότε που ξεκίνησε η ελληνική κρίση πριν από περίπου επτά χρόνια, ωστόσο, η ουσία των πραγμάτων παραμένει η ίδια: το ύψος του χρέους εξακολουθεί να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος του προβλήματος, αν η Ελλάδα ήταν μια επιχείρηση και το χρέος της διατηρούνταν κάτω από τις σημερινές συνθήκες της αγοράς και λαμβάνοντας υπόψη τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές για την ανάπτυξής της, τότε θα οδηγούνταν άμεσα σε κλείσιμο. Αλλά ευτυχώς η Ελλάδα είναι μια χώρα, που εξ’ ορισμού δεν μπορεί να οδηγηθεί σε «διάλυση». Ωστόσο, το θέμα της αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους πρέπει να διευθετηθεί άμεσα, με τέτοιο τρόπο ώστε η Ελλάδα να μπορέσει να επιστρέψει ταχύτερα στο δρόμο της ανάπτυξης και της δημιουργίας προστιθέμενης αξίας.
Γιατί όμως μετά από τόσα χρόνια επίμονων και αιματηρών προσπαθειών από την πλευρά των Ελλήνων πολιτών, με αναδιάρθρωση του ιδιωτικού χρέους με «κούρεμα» περίπου 53,4% (σε ονομαστική αξία) ιδιωτών κατόχων ομολόγων και επαναγορά €31,9 δις (ονομαστικής αξίας) νέων ομολόγων με μέση σταθμισμένη τιμή 33,8 σεντς στο ευρώ, αναρωτιόμαστε ακόμα για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και την επιτυχία του χρηματοδοτικού προγράμματος;
Η απάντηση είναι απλή. Μέχρι πρότινος λίγοι ήταν εκείνοι που είχαν εξετάσει το ενδεχόμενο ότι η αιτία αποτυχίας των ελληνικών προγραμμάτων θα μπορούσε να οφείλεται και στα ίδια τα προγράμματα και ότι δεν ευθύνεται αποκλειστικά η ελληνική βραδύτητα αφομοίωσης των προτεινόμενων «συνταγών» της Τρόικας. Τα ελληνικά προγράμματα έχουν αποτύχει μέχρι σήμερα, επειδή βασίζονται σε δογματικές και μη ρεαλιστικές απόψεις και θεωρίες που αγνοούν το πώς πραγματικά λειτουργούν οι χρηματαγορές. Δυστυχώς, η ελληνική οικονομική κρίση είναι μια κρίση φερεγγυότητας και όχι απλώς μια κρίση ρευστότητας. Που σημαίνει, ότι αν δεν εξασφαλιστεί πλήρως και άμεσα η βιωσιμότητα του χρέους μας και η αποκατάσταση των οικονομικών προβλημάτων των τραπεζών μας, η κρίση θα συνεχίσει να διατηρείται στην Ελλάδα. Βέβαια, η αποτυχία των προγραμμάτων οφείλονταν, επίσης, και στην περιορισμένη εμπειρία που διέθετε η Ευρώπη (τουλάχιστον στην απαρχή της κρίσης) στην αντιμετώπιση σοβαρών οικονομικών κρίσεων.
Ως εκ τούτου, τα εφαρμοσμένα ελληνικά οικονομικά και χρηματοδοτικά προγράμματα επανειλημμένα απέτυχαν μέχρι σήμερα, επειδή προσπάθησαν να καταστήσουν το χρέος βιώσιμο –ή σταθερό ως ποσοστό του ΑΕΠ– σε μεταγενέστερο χρονικό διάστημα και όχι άμεσα όπως οι επενδυτές (και διεθνείς δανειστές) επιθυμούσαν.
Συνεπώς, μετά την επικείμενη ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών θα πρέπει άμεσα να υπάρξει μια οριστική διευθέτηση του δημοσίου χρέους, η οποία θα το καταστήσει βιώσιμο. Επιπλέον, η όποια (ελληνική) ομάδα διαπραγμάτευσης αναλάβει να φέρει εις πέρας αυτό το έργο, θα πρέπει να έχει την μέγιστη πολιτική υποστήριξη από το ελληνικό πολιτικό κατεστημένο.
Ο Νικόλαος Γεωργικόπουλος είναι επισκέπτης Καθηγητής έρευνας χρηματοοικονομικών στο Stern School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU).
