Η θρησκευτική παράδοση της Κεφαλονιάς είναι εμφανής σε κάθε βήμα του επισκέπτη στο νησί. Οι εκκλησίες, από τα μικρότερα ξωκλήσια ως το σημαντικότερο μοναστήρι, αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της ζωής των κατοίκων και του τοπίου των πόλεων, των χωριών αλλά και του περιβάλλοντος του νησιού γενικά.
Από την Μονή του Αγίου Γερασίμου στα Ομαλά της Κεφαλονιάς, όπου φυλάσσεται το σκήνωμα του Αγίου, αλλά και τη Μονή Άτρου στον Πόρο, που στέκει από τον 8ο αιώνα, τα Κηπούρια με το φαντασμαγορικό ηλιοβασίλεμα στο Ληξούρι και την Παναγία τη Φιδούσα με τα θαυματουργά φιδάκια στο Μαρκόπουλο, οι εκκλησίες και τα μοναστήρια της Κεφαλονιάς κρύβουν τα δικά τους μυστικά που περιμένουν να τα ανακαλύψετε!
Άγιος Γεράσιμος: Η Μονή βρίσκεται στο οροπέδιο των Ομαλών και αποτελεί το σπουδαιότερο θρησκευτικό μνημείο της Κεφαλονιάς. Ιδρύθηκε το 1560 από τον ίδιο τον Άγιο Γεράσιμο, τον πολιούχο του νησιού. Γιορτάζει με μεγάλο πανηγύρι δύο φορές το χρόνο, στις 20 Οκτωβρίου, αλλά και στις 16 Αυγούστου. Για τους Κεφαλονίτες, ο Άγιος Γεράσιμος είναι ο «Άγιος» απλά, ενώ δεν θα συναντήσετε συνηθέστερο όνομα στην Κεφαλονιά από το «Γεράσιμος» και το «Γερασιμούλα». Το σκήνωμα του Αγίου φυλάσσεται στη Μονή και είναι ενδεδυμένο με τα άμφια της ταφής, τοποθετημένο μέσα σε ασημένια λάρνακα, πάνω από τον τάφο του. Μπορείτε ακόμη να επισκεφθείτε το ασκητήριο του Αγίου, καθώς η είσοδός του βρίσκεται μέσα στο ναό: πρόκειται για ένα πολύ στενό πέρασμα που οδηγεί μέσω μιας σχεδόν κάθετης σιδερένιας σκάλας μήκους τριών μέτρων σε έναν υπόγειο χώρο ο οποίος χωρίζεται από μία στενή οπή σε «δύο δωμάτια». Στους χώρους της Μονής σώζονται ακόμη, τα τρία μεγάλα πλατάνια που φύτεψε ο ίδιος ο Άγιος, όπως και τα τρία πηγάδια που άνοιξε με τα χέρια του, σύμφωνα με την παράδοση.
Άγιος Ανδρέας Μηλαπιδιάς: Βρίσκεται στα Περατάτα της Κεφαλονιάς και είναι ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια του νησιού. Πήρε το όνομά του από το χαρακτηριστικό δέντρο «Μηλαπιδιά», διασταύρωση μηλιάς και αχλαδιάς (απιδιάς) που φυτρώνει εκεί. Οι πιστοί μπορούν να προσκυνήσουν το ιερό λείψανο του πέλματος του Αποστόλου Ανδρέα, που δώρισε στην Μονή η Πριγκίπισσα Ρωξάνη της Ρουμανίας όταν ήρθε στο μοναστήρι για να μονάσει. Ο Άγιος Ανδρέας Μηλαπιδιάς λειτουργεί σήμερα ως γυναικεία κοινοβιακή μονή. Οι μοναχές ασχολούνται με την υφαντουργία, την ιερορραπτική, την αγιογραφία, τη χειροτεχνία και τη φιλοξενία, καθώς επίσης και τις αγροτικές καλλιέργειες και τους κήπους. Επίσης λειτουργεί εργαστήριο συντήρησης φορητών εικόνων. Το παλαιό Καθολικό διασώθηκε από τους σεισμούς του 1953 και σήμερα φιλοξενεί το εκκλησιαστικό μουσείο της Κεφαλονιάς. Το τέμπλο του ναού είναι των αρχών του 17ου αιώνα. Οι τοιχογραφίες του ναού μέχρι τους σεισμούς του 1953 ήταν καλυμμένες με ασβέστη καθώς κατά την Αγγλοκρατία επιχειρήθηκε να μετατραπεί το μοναστήρι σε προτεσταντικό σχολείο.
Παναγία Φιδούσα: Βρίσκεται στο Μαρκόπουλο της Κεφαλονιάς και είναι επίσης γνωστή ως Παναγία Λαγκουβάρδα. Η Παναγία η Φιδούσα της Κεφαλονιάς είναι από τους πιο διάσημους ναούς του νησιού καθώς δέχεται κάθε χρόνο, εκτός από χιλιάδες προσκυνητές, και κάποιους άλλους, πιο… «περίεργους» επισκέπτες! Πρόκειται για φιδάκια μικρού μεγέθους, ακίνδυνα, που φέρουν στο κεφάλι τέσσερις μαύρες μικρές κοκκίδες σε σχήμα σταυρού! Εμφανίζονται από τις 6 έως τις 16 Αυγούστου στα βράχια πίσω από το φράγκικο καμπαναριό της εκκλησίας και έρπουν άφοβα ανάμεσα στον κόσμο και μέσα στην εκκλησία. Σύμφωνα με το θρύλο, κάποτε πειρατές απείλησαν την μονή. Μετά τις προσευχές των μοναχών, φίδια κύκλωσαν το μοναστήρι, απομακρύνοντας τον κίνδυνο! Το θαύμα επαναλαμβάνεται από τότε κάθε χρόνο και είναι η εξήγηση που δίνει η λαϊκή παράδοση στην εμφάνιση των φιδιών. Θεωρείται μάλιστα κακό σημάδι να μην εμφανιστούν τα φιδάκια κάποια χρονιά, κάτι που, σύμφωνα πάντα με τον θρύλο, δεν συνέβη το 1940 και το 1953, την χρονιά των καταστροφικών σεισμών για την Κεφαλονιά. Η λαϊκή μουσική παράδοση της Κεφαλονιάς έχει μάλιστα ένα πασίγνωστο δίστιχο για την Παναγία Φιδούσα:
Τα φίδια από το Μαρκόπουλο καλαίνω να με φάνε
Μα κείνα είναι της Παναγιάς και με χαϊδολογάνε
Μονή Κηπουραίων: Όταν βρεθείτε στο Ληξούρι και ρωτήσετε για «το Μοναστήρι», η πλειοψηφία θα σας μιλήσει για τα «Κηπούρια». Η Μονή Κηπουραίων μετρά πάνω από 250 χρόνια λειτουργίας, καθώς ιδρύθηκε το 1759 από τον Αρχιμανδρίτη Χρύσανθο Πετρόπουλο από τους Παξούς, που την αφιέρωσε στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Πήρε το όνομά της από τους πολλούς κήπους που διατηρούσαν εκεί οι μοναχοί για την διαβίωσή τους και είναι χτισμένη σε πλάτωμα βράχου, 100 μέτρα πάνω από την θάλασσα, σ’ ένα τοπίο μοναδικό. «Βλέπει» προς την Δύση, με αποτέλεσμα από την αυλή του μοναστηριού να μπορούν οι επισκέπτες να παρακολουθήσουν ένα από τα θεαματικότερα ηλιοβασιλέματα της Κεφαλονιάς.
Παναγία στα Ντομάτα: Η Μονή της Παναγίας στο χωριό Ντομάτα της Λειβαθούς στην Κεφαλονιά φυλάσσει στο εσωτερικό της ένα από τα πιο σπουδαία κειμήλια της εκκλησιαστικής ιστορίας. Πρόκειται για το φέρετρο του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’. Ο ιερομάρτυρας κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία απαγχονίστηκε από τους Τούρκους ανήμερα του Πάσχα του 1821 στην Κωνσταντινούπολη ως αντίποινα για την εξέγερση των Ελλήνων. Σύμφωνα με την παράδοση, ήταν η Εβραϊκή αντιπροσωπεία που εξαγόρασε το λείψανο και δένοντας μεγάλους ογκόλιθους στο λαιμό του το έριξε στο Βόσπορο, για να χαθεί για πάντα. Οι ογκόλιθοι λύθηκαν όμως και το ιερό λείψανο του Πατριάρχη άρχισε να επιπλέει. Το βρήκε ο Κεφαλονίτης πλοιοκτήτης Νικόλαος Σκλάβος, που έπλεε με το καράβι του στον Βόσπορο και το μετέφερε στην Οδησσό. Εκεί παρέμεινε το λείψανο του ηρωικού Πατριάρχη, ενώ το φέρετρο δόθηκε σαν ευλογία στον Κεφαλονίτη πλοίαρχο, που το μετέφερε στην πατρίδα. Το τέμπλο του ναού είναι ξυλόγλυπτο, ντυμένο με φύλλα χρυσού ανυπολόγιστης αξίας και κατασκευάστηκε το 1839. Οι εικόνες είναι ρωσικής τεχνοτροπίας και η μονή γιορτάζει στις 21 Νοεμβρίου (Εισόδια της Θεοτόκου) και στις 10 Απριλίου (του Αγίου Γρηγορίου του Ε’).
Μοναστήρι στα Θέματα: Είναι χτισμένο στην πλαγιά της Αγίας Δυνατής, κοντά στα Μακριώτικα της επαρχίας Πυλάρου, σε μια τοποθεσία με υπέροχη θέα προς την Ιθάκη και το Ιόνιο πέλαγος. Το Μοναστήρι στα Θέματα ιδρύθηκε στα τέλη του 10ου αιώνα και οφείλει το όνομά του είτε στον διοικητή του συγκεκριμένου «θέματος» του νησιού είτε, κατά άλλους στο γεγονός πως όποιος κατέφευγε στην βοήθειά της είχε «θέματα», προβλήματα να αντιμετωπίσει. Το παλιό ξυλόγλυπτο τέμπλο και η εικόνα της Παναγίας, η οποία και λιτανεύεται την Τρίτη της Διακαινησίμου, την Τρίτη του Πάσχα δηλαδή, που γιορτάζει το Μοναστήρι, είναι τα σπουδαιότερα αξιοθέατα της μονής.
Μονή Άτρου: Βρίσκεται κοντά στον Πόρο και πρόκειται για το αρχαιότερο μοναστήρι της Κεφαλονιάς, καθώς υπολογίζεται πως δημιουργήθηκε τον 8ο αιώνα. Είναι χτισμένο σε ύψωμα ακριβώς πάνω από την θάλασσα, σε υψόμετρο 760 μέτρων. Αφού ανέβετε ως εκεί θα θαυμάσετε τον Μεσαιωνικό πύργο και το Αρχονταρίκι που διασώζονται ως τις μέρες μας. Σήμερα η Μονή Άτρου δεν έχει μοναχούς, αξίζει όμως την επίσκεψή σας, καθώς τα μεσαιωνικά κτίσματα μεταφέρουν το κλίμα ενός νησιωτικού βυζαντινού μοναστηριού., ενώ ολόκληρο το σύστημα του μοναστηριού, με τα κελιά, τους βοηθητικούς χώρους και το καθολικό διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση ως σήμερα.
Μονή Αγίων Φανέντων: Βρίσκεται έξω από τη Σάμη, πολύ κοντά στην Παναγία στ’ Αγρίλια. Η Μονή Αγίων Φανέντων ιδρύθηκε κατά την παράδοση τον 11ο αιώνα και συνέχισε να λειτουργεί ως ανδρική μονή μέχρι το 1953 όταν υπέστη σοβαρές ζημιές από τους σεισμούς και εγκαταλείφθηκε. Ήταν αφιερωμένη σε τρεις Χριστιανούς ναύτες του ρωμαϊκού στόλου, που τον 4ο αιώνα μ.Χ., εγκατέλειψαν το στόλο, αρνούμενοι να ασπαστούν τον Αρειανισμό που επέβαλε ο αυτοκράτορας Κωνστάντιος και επέλεξαν να μονάσουν στους λόφους γύρω από την Σάμη. Σύμφωνα με την παράδοση, αρκετούς αιώνες αργότερα, τα λείψανά τους «φανερώθηκαν» σε κάποιο από τα σπήλαια της περιοχής με θαυματουργό τρόπο – εδώ αποδίδεται και η ονομασία «Άγιοι Φανέντες» που έδωσαν στους τρεις αγίους. Επί Ενετοκρατίας τα λείψανα μεταφέρθηκαν στην Βενετία, όπου παρέμειναν ως το 2009 που επέστρεψαν στην Κεφαλονιά. Στα ερείπια της Μονής Αγίων Φανέντων μπορείτε να θαυμάσετε την μεσαιωνική αρχιτεκτονική αλλά και μεταβυζαντινές τοιχογραφίες, ενώ από το τέμπλο του καθολικού της ιστορικής μονής έχει διασωθεί η εικόνα των Αγίων Φανέντων, που χρονολογείται το 1654 μ.Χ. και σήμερα φυλάσσεται στην Σάμη στον ιερό ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου, μαζί με τα λείψανα των Αγίων.
Μονή Σισσίων: Από τα πιο παλιά μοναστήρια της Κεφαλονιάς, βρίσκεται στην επαρχία της Λειβαθούς, κοντά στο χωριό Σιμωτάτα, λίγο έξω από το Αργοστόλι. Η ιστορία της ξεκινά τον 13ο αιώνα και σύμφωνα με την παράδοση, ιδρυτής της ήταν ο ίδιος ο Φραγκίσκος της Ασσίζης. Το καθολικό μοναστήρι αφιερώθηκε στην Παναγία και ανήκε στη Λατινική Επισκοπή της Κεφαλονιάς. Η Μονή Σισσίων έγινε λίγο αργότερα ορθόδοξη, όπως και παραμένει έως τις μέρες μας. Το μοναστήρι είναι γνωστό στην Κεφαλονιά ως «Παναγία στα Σίσσια», με το όνομα αυτό να έχει τις ρίζες του πιθανότατα στη λέξη «Ασσίζη». Η «Παναγία των Σισσίων», η εικόνα της Μονής Σισσίων, είναι έργο του 15ου αιώνα. Στη Μονή τελείται κάθε χρόνο μια από τις παλιότερες λιτανείες της Κεφαλονιάς, με ρίζες στην εποχή του Μεσαίωνα, τότε που πρωτεύουσα του νησιού ήταν το Κάστρο του Αγίου Γεωργίου. Σύμφωνα με την θρησκευτική παράδοση, κάθε χρόνο η εφέστια εικόνα της Μονής Σισσίων μεταφέρεται με Λιτανεία στο ναό της Ευαγγελίστριας του Κάστρου την Κυριακή του Θωμά. Μένει εκεί ως την Κυριακή της Σαμαρείτιδος, όταν επιστρέφει στα Σίσσια πάλι με Λιτανεία, ενώ κατά την υποδοχή της εικόνας γίνεται στο μοναστήρι μεγάλο πανηγύρι. Το παλιό μοναστήρι της Μονής Σισσίων στέκει ακόμα μέσα στα δέντρα, με την εντυπωσιακή αρχιτεκτονική του να θυμίζει στους αιώνες τη μεγαλοπρέπεια του παρελθόντος…
Αγία Βαρβάρα: Το μικρό εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας βρίσκεται έξω από το Αργοστόλι, σε μια σπηλιά κάτω από τον κεντρικό επαρχιακό δρόμο. Η περιοχή αρχικά λεγόταν Άγιος Βάρβαρος. Σύμφωνα με την παράδοση, το 1912 ένα μικρό προσφυγόπουλο έπεσε από το δρόμο κάτω στη χαράδρα, όμως προσγειώθηκε στο έδαφος χωρίς να πάθει το παραμικρό! Το ίδιο το παιδί λέγεται πως διηγήθηκε ότι το βοήθησε να κατέβει μια λευκοντυμένη γυναίκα. Οι χωριανοί από τότε στο σημείο εκείνο έβλεπαν να καίει χειμώνα – καλοκαίρι μια άσβεστη φλόγα. Όταν, λίγα χρόνια αργότερα, βρήκαν το κουράγιο να εξερευνήσουν το μυστήριο της φλόγας, μπήκαν στο σπήλαιο και ανακάλυψαν μια εικόνα της Αγίας Βαρβάρας. Απέδωσαν σ’ εκείνη το θαύμα και την πήραν στο Αργοστόλι, όπου, σύμφωνα πάντα με την παράδοση, σταμάτησε μια μεγάλη επιδημία που είχε ξεσπάσει και θέριζε κόσμο… Στο σπήλαιο χτίστηκε εκκλησάκι προς τιμήν της Αγίας Βαρβάρας, που μπορείτε να δείτε και από τον δρόμο, καθώς στο σημείο υπάρχει γεφυράκι. Από το 1953 και μετά, η θαυματουργή εικόνα της Αγίας Βαρβάρας εξαφανίστηκε – πιθανότατα κλάπηκε. Το εκκλησάκι γιορτάζει στις 4 Δεκέμβρη, όταν σύμφωνα με το έθιμο, οι πιστοί βράζουν στάρι και το προσφέρουν στο εκκλησίασμα, εις ανάμνηση της σωτηρίας του νησιού από την επιδημία, χάριν στην Αγία Βαρβάρα.
Πηγή: blog.terrabook.com
