Του Μιχάλη Κατσίγερα

Ο Παγκόσμιος σχεδόν συναγερμός που εκηρύχθη δια τον δαμαλισμόν κατά της ευλογίας, μου δίδει την ευκαιρίαν να ενθυμηθώ μίαν αδικίαν που είχε διαπράξει η ιστορία.

Ως πρώτος εφευρέτης του εμβολιασμού κατά της ευλογίας φέρεται ο Αγγλος ιατρός Τζέννερ, ενώ πολύ προ αυτού είχεν ανακαλύψει την μέθοδον ένας Ελλην, ο εκ Κεφαλληνίας συνάδελφός του Ιάκωβος Πυλαρινός.

Ο Πυλαρινός λοιπόν εν συνεργασία με τον Χίον ιατρόν Εμμανουήλ Τιμόνην, πολλά έτη προ του Τζέννερ εξέδωσε τω 1715 μίαν μονογραφίαν υπό τον τίτλον «Νέα και ασφαλής μέθοδος θεραπείας της ευλογίας δια μετεμφυτεύσεως, νεωστί εφευρεθείσα και εις χρήσιν αχθείσα, ήτις ορθώς του λοιπού τα σώματα φυλάσσει απρόσβλητα από τοιαύτης μολύνσεως».

Ο Πυλαρινός είχε λάβει αφορμήν δια την εφεύρεσιν της μεθόδου του από το ίδιο γεγονός από τον οποίον ωρμήθη και ο Τζέννερ: ότι οι εργαζόμενοι εις σταύλους, εις του οποίους υπήρχαν αγελάδες προσβληθείσα από ευλογίαν, δεν επάθαιναν από την νόσον.

Δια τούτο και η μέθοδος ωνομάσθη αρχικώς δαμαλισμός.

Ο εμβολιασμός αργότερα επεξετάθη, ως γνωστόν, και εις άλλα επιδημικά νοσήματα και τα εμβόλια έγιναν ένα από τα σπουδαιότατα όπλα της ιατρικής εναντίον των επιδημιών, που απεδεκάτιζαν άλλοτε την ανθρωπότητα.

ΕΙΣ όσα έγραφα προχθές δια την ιστορίαν του εμβολιασμού κατά της ευλογίας θα ήθελα να προσθέσω μερικάς διευκρινήσεις:

Ευρήκα εις το αρχείον μου ένα ανάτυπον από τα Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών του 1952.

Είναι η ανακοίνωσις των κ.κ. Κ. Ν. Αλιβιζάτου και Γ. Κ. Πουρναροπούλου με τίτλον: «Το περί ευλογιασμού έργον του Ελληνος ιατρού του ΙΗ΄αιώνος Ιακώβου Πυλαρινού». Κεφαλληνίας συνάδελφός του Ιάκωβος Πυλαρινός.

Την αποκατάστασιν της αδικίας έχει κάμει νομίζω ο ιστορικός της ιατρικής κ. Γ. Πουρναρόπουλος. Ο Πυλαρινός εγεννήθη το 1659 και απέθανε το 1718. Είχε σπουδάσει την ιατρικήν, όπως οι πλείστοι Ελληνες ιατροί της εποχής του εις την Πάδοβαν της Ιταλίας και είχεν εγκατασταθή εις την Κρήτην, όπου η φήμη του ήτο τόση, ώστε μετ’ ολίγα έτη προσεκλήθη εις την Κωνσταντινούπολιν. Κατόπιν διωρίσθη ιατρός του ηγεμόνος της Μολδοβλαχίας. Απ’ εκεί τον εκάλεσεν ο Μέγας Πέτρος εις Ρωσίας. Αργότερα διετέλεσεν αρχίατρος του ενετικού στόλου.

Ο Αγγλος ιατρός Τζέννερ εδανίεσθη την μέθοδον του Κεφαλλήνος ιατρού

Εν τούτοις, εις το έργον που εδημοσίευσε τω 1798, πουθενά δεν αναφέρει ο Τζέννερ τον Πυλαρινόν. Και όταν τω 1949 εωρτάσθη η 200ετηρίς από της γεννήσεως του Τζέννερ, και πάλιν ουδέν ελέχθη περί Πυλαρινού. Τούτο ήγαγε τον καθηγητήν κ. Αλιβιζάτον και τον κ. Γ. Πουρναρόπουλον εις την ανακοίνωσιν των προς την Ακαδημίαν Αθηνών.

Σημείωσις «Φ»: Στοιχεία από το google books: Emmanuel Timonis, «An account of the history and of the procuring of the small-pox by incision of inoculation, as it has for some time been practised at Constantinople», Philosophical Trans., 29 (London, 1714-16) pp. 78-86.

Jacomo Pylarinos, «Nova et tuta variolas excitandi per transplantationem methodus nuper inventa et in usum tracta», Philosophical Trans., 29 (London, 1714-16), pp. 393-99.

Πηγή: kathimerini.gr