Γράφει ο Στέφανος Καβαλιεράκης*
21 Μαΐου 1864, 12 το μεσημέρι.
Οι βρετανικές πολιτικές και στρατιωτικές αρχές αναχωρούν από τα νησιά του Ιονίου. Η βρετανική και ελληνική φρουρά αποδίδουν τιμές στον αντιπρόσωπο της Α.Μ. Βασίλισσας Βικτωρίας της Αγγλίας.
Ο τελευταίος Βρετανός Αρμοστής, Σερ Ερρίκος Νάιγκ Στόρξ επιβιβάζεται στη ναυαρχίδα του βρετανικού στόλου της Μεσογείου «Δούξ του Μάλβουρυ» και αναχωρεί. Οι βρετανικές φρουρές στα φρούρια αντικαθίστανται από ελληνικά στρατιωτικά τμήματα, υποστέλλονται οι βρετανικές σημαίες και γίνεται έπαρση της Ελληνικής.
Ο Θρασύβουλος Ζαΐμης, έκτακτος απεσταλμένος της Κυβερνήσεως (βαθιά αγγλόφιλος) απευθύνει στους κατοίκους των νησιών προκήρυξη: «Συμπολίται, το μέγα εθνικόν έργον της Ενώσεως της Επτανήσου μετά της κοινής μητρός ιδού ότι ετελέσθη. Οι πατριωτικοί υμών αγώνες στέφονται σήμερον με της επιτυχίας τον Στέφανον, και η σημαία η Ελληνική κυματίζει ήδη επί των τειχών των ωραίων υμών νήσων….»
Η Ένωση των Ιονιων Νήσων η πρωτη διεύρυνση του μικρού ελληνικού κρατους που ιδρύθηκε το 1830 ειναι ίσως και η πιο αναίμακτη ενσωμάτωση στον εθνικό κορμό. Λειπει το αίμα και η τραγωδία που συχνά καθιστούν τα γεγονότα ιστορικά. Ειναι όμως η πιο πολιτική ενσωμάτωση, οι πολιτικές αντιπαραθέσεις, τα επιχειρήματα , οι ιδεολογικές και κοινωνικές διαμάχες αποτελούν μέχρι σημερα πεδίο τεράστιου ενδιαφέροντος και καταδεικνύουν την κοινωνική και πολιτική πρόοδο της περιοχής την εποχή εκεινη.
Οι Προστασιανοί, οι Μεταρρυθμιστές , οι Ριζοσπάστες με την διάσπαση τους στους Ενωτικούς της Ζακύνθου και τους Αληθείς της Κεφαλλονιας είναι ίσως η πρώτη μορφή πραγματικού αστικόδημοκρατικού συστήματος στο νέο Ελληνικό κράτος. Η δημιουργία όμως αυτής της πολιτικής συνείδησης στο χώρο των Ιονιων χρωστά πολλά και στον Καποδίστρια και στο « υβριδικό» κράτος που καταφερε να δημιουργήσει με την συνθήκη των Παρισιων το 1815.
Και ενα ιστορικό παραλειπόμενο, το πρωτο πράγμα που εκανε το Ελληνικό κρατος μετα την ενσωμάτωση ηταν η κατάργηση της περίφημης Ιονίου Ακαδημίας ακριβως για να καταδείξει την επιβολή του ξεκινώντας απο το εκπαιδευτικό σύστημα.
*Ο Στ. Καβαλιεράκης είναι Διευθυντής του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών