150 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου Ακαδημαϊκού και χειρουργού Μαρίνου Γερουλάνου (1867-1960)

Ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ιατρούς χειρουργούς

Κοινωνία

07/12/2017 | 08:24

Του Γεράσιμου Γαλανού

Ο Μαρίνος Γερουλάνος γεννήθηκε στην Πάτρα στις 21 Φεβρουαρίου 1867 και πέθανε στις 8 Ιουνίου 1960. Ήταν ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες ιατρούς χειρουργούς και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, υπήρξε δε για λίγο και πολιτικός βουλευτής Κεφαλληνίας.

Η οικογένειά του είχε καταφύγει στην Πάτρα από το Ληξούρι, εξαιτίας των σεισμών του 1867 στην Κεφαλονιά. Ήταν γόνος εύπορης και αρχοντικής Κεφαλονίτικης οικογένειας και ο πατέρας του, ο Ιωάννης ήταν πρώτος ξάδελφος εκ μητρός του Αγίου Παναγή Τυπάλδου Μπασία της Κεφαλληνίας.

Ο Μαρίνος Γερουλάνος έζησε τα πρώτα παιδικά του χρόνια στην Πάτρα, έπειτα στο Ληξούρι και το Αργοστόλι. Σπούδασε ιατρική στο πανεπιστήμιο του Μονάχου και το 1892 έγινε διδάκτορας με τη διατριβή Περί των μεταστάσεων κακοηθών νεοπλασιών εν τω εγκεφάλω. Τα επόμενα δύο χρόνια συμπλήρωσε τις σπουδές του στο Βερολίνο.

Έκανε ακαδημαϊκή καριέρα και το 1897 έγινε καθηγητής στο πανεπιστήμιο Γκράιφσβαλντ της Γερμανίας. Εξελέγη έκτακτος καθηγητής το 1902 στο πανεπιστήμιο του Κιέλου. Τον ίδιο χρόνο, και ύστερα από πρόσκληση της βασίλισσας Όλγας, διορίστηκε διευθυντής του Χειρουργικού Τμήματος του Ευαγγελισμού. Το 1911 διορίστηκε καθηγητής Χειρουργικής Παθολογίας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο και το 1922 καθηγητής Χειρουργικής. Την περίοδο 1922–1939 ήταν διευθυντής στη χειρουργική κλινική του Λαϊκού Νοσοκομείου.

Το έργο του Μαρίνου Γερουλάνου αναγνωρίστηκε τόσο από την επιστημονική κοινότητα όσο και από τον απλό λαό. Σε πολλές πόλεις της Ελλάδας υπάρχουν οδοί που φέρουν τα όνομά του όπως: Η Αθήνα, το Ληξούρι, η Αλεξανδρούπολη, η Αργυρούπολη, η Λάρισα, η Κέρκυρα, το Παλαιό Φάληρο, αλλά και σε περιοχές στην Πελοπόννησο, στην Στερεά και στην Κρήτη.

Εκπληκτικό είναι το γεγονός ότι πολλοί που είχαν ευεργετηθεί από τα χέρια του μεγάλου χειρουργού, ιδίως πρόσφυγες με τούρκικα ονόματα, άλλαξαν το όνομά τους σε Γερουλάνος. Επίσης, το όνομά του «έπαιξε» σε κινηματογραφικές ταινίες και σε επιθεωρήσεις της εποχής του, καθώς και η περίπτωση κρεοπωλείου των Αθηνών που έφερε την επωνυμία «Ο Γερουλάνος» για να δείξει την καλή δουλειά που πρόσφερε στους πελάτες του.

Μέσα στα πολλά που θα μπορούσε κανείς να αναφέρει για τον ιατρό χειρουργό και Ακαδημαϊκό Μαρίνο Γερουλάνο υπάρχει και το «δημοτικό» άσμα που αναφέρεται σ’ αυτόν για την έγκυρη επιστημονική του δεινότητα στις πετυχημένες ιατρικές γνωματεύσεις του:

«Μάνα μου, το ‘παν οι γιατροί

τό ‘πε κι ο Γερουλάνος

Δεν ήλθε ακόμα η ώρα μου

δεν ήλθε ν’ αποθάνω».

Ή συνηθιζόταν να λέγεται για κάποιον που ήταν πολύ σοβαρά: «Ούτε ο Γερουλάνος δεν τον σώζει».

Ο μεγάλος ιατρός ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας, της οποίας διατέλεσε και πρώτος πρόεδρος (1929) καθώς και πρόεδρος της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών (1906-1914, 1917). Επίσης ήταν μέλος στην Γερμανική Εταιρεία Φυσιοδιφών και Ιατρών, αντιπρόεδρος στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό (1907–1943) και από το 1933 μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας το 1940 χρημάτισε πρόεδρος. Το 1935 ανακηρύχτηκε διδάκτορας του πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, ενώ είχε τιμηθεί και με τον Μεγαλόσταυρο. Είχε εκλεγεί για ένα διάστημα βουλευτής Κεφαλονιάς αλλά παραιτήθηκε για να λάβει μέρος στη Μικρασιατική εκστρατεία.

Στο φιλανθρωπικό του έργο συγκαταλέγονται πλήθος ευεργεσιών με σημαντικότερη την παραχώρηση δωρεάν γη προς εγκατάσταση των προσφύγων στις περιοχές όπου σήμερα βρίσκεται η Αργυρούπολη, αλλά και η λεωφόρος Βουλιαγμένης, περιοχές που ήταν υπό την ιδιοκτησία του. Επιπλέον, δώρισε αρκετά μεγάλα χρηματικά ποσά στο πολεμικό ναυτικό και στην εκκλησία, η οποία τον έχει ανακηρύξει μέγα ευεργέτη. Επίσης, δώρισε την ιδιωτική του κλινική, δημιουργώντας έτσι το Γερουλάνειο ίδρυμα.

Στο συγγραφικό του έργο υπάρχουν πολλές πρωτοπόρες μελέτες παραγόμενες από ερευνητικές διαδικασίες, πολλές διατριβές ξενόγλωσσες αλλά και στη ελληνική, βιβλία που αφορούν στην ιατρική επιστήμη, πλήθος από επιστημονικά ιατρικά άρθρα σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, καθώς ιστορικά βιβλία, με πρώτο το «Ληξούρι».

Απεβίωσε το 1960 στην Αθήνα και ενταφιάστηκε στο νεκροταφείο της εκκλησίας του κτήματός του στους Τράχωνες Αργυρούπολης. Ήταν παντρεμένος με την Μαργαρίτα Μitzlaff και απέκτησαν πέντε παιδιά: τον Ιωάννη, την Μαριάνθη, την Κλειώ, την Ειρήνη, την Έρρικα. .