Του Γαβριήλ Μανωλάτου*
ΜΕΡΟς 1Ο
Ελιτιστές και οι λαϊκιστές
Τις τελευταίες βδομάδες και μήνες, προβάλλεται επανειλημμένα και επίμονα το «φάντασμα της δραχμής» με τους ανάλογους εξορκισμούς και τα ευχολόγια για να απομακρυνθεί το «μίασμα» που θα μόλυνε το έθνος και τον λαό. Οι καταστροφολόγοι βρίσκονται πάλι στο προσκήνιο. Δεν χάνουν ευκαιρία να επισημάνουν τη συντέλεια της υπόστασής μας και το μοιραίο της καταστροφής που θα βιώσουμε αν εγκαταλείψουμε το σωτήριο ευρώ και υιοθετήσουμε δικό μας εθνικό νόμισμα. Με σαθρά επιχειρήματα και χωρίς λογική, δαιμονολογούν και δαιμονοποιούν τη σκέψη ακόμα, για ενδεχόμενη εγκατάλειψη του ευρώ και επιστροφή στην ψωροδραχμούλα. Παρέες γνωστών οικονομολόγων και ονομαστών καθηγητών με φήμη και περγαμηνές, στρατεύονται υπέρ του ευρώ αναθεματίζοντας συγχρόνως την ώρα και τη στιγμή που θα τολμούσαμε να σκεφθούμε επιστροφή στη δραχμή. Όμως πώς οι παρέες αυτές των διακεκριμένων καθηγητών συσπειρώνονται υπέρ του ευρώ και εναντίον της δραχμής χωρίς να επικαλούνται κυρίως οικονομικά επιχειρήματα; Γιατί υπογράφουν με τον τίτλο του «καθηγητή οικονομικών» προβάλλοντας μόνο τις αρνητικές επιπτώσεις από την ενδεχόμενη μετάβαση σε εθνικό νόμισμα και παραλείπουν ή αποσιωπούν τα θετικά αποτελέσματα; Επιτρέπεται σε επιστήμονες κύρους να μεροληπτούν υπέρ μιας συγκεκριμένης θέσης σε ένα τόσο σημαντικό θέμα; Γιατί, για μεροληψία πρόκειται όταν αγνοούνται και αποσιωπούνται τα θετικά στοιχεία της μετάβασης σε εθνικό νόμισμα και αναφέρονται μόνο τα δυσμενή αποτελέσματα.
Οι Έλληνες αλλά και οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν, όμως, μπουχτίσει από τους αυτόκλητους σωτήρες των εθνών και των λαών και δίνουν λίγη σημασία στις πραγματικά ανούσιες επικλήσεις τους. Αντί να αλλάξουν πολιτικές συμπεριφορές και καμώματα, επαναλαμβάνουν μονότονα τα χιλιοειπωμένα και συνεχίζουν να πράττουν τα χιλιοκαμωμένα. Ήδη, τα σενάρια διάλυσης της ευρωζώνης επανήλθαν στο προσκήνιο. Στη Γαλλία, στην Ιταλία, στην Ελλάδα αλλά και αλλού στην Ευρώπη, τα πράγματα δεν είναι τόσο ευνοϊκά για το ευρώ. Για τον λόγο αυτό, ο ευρωπαϊκοί και ο ελληνικοί μηχανισμοί, με τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ, εμφανίζονται πρόθυμες και κάνουν ότι χρειάζεται για να στηρίξουν το νόμισμα. Απ’ την άλλη μεριά οι λεγόμενοι λαϊκιστές, όπως η Μαρίν Λε Πεν (Marine Le Pen), επιτίθενται στο οικοδόμημα, με συνέπεια η δημοτικότητα του ευρώ να υποχωρεί σημαντικά. Αποτέλεσμα, επιχειρηματικά στελέχη και επενδυτές φοβούνται ότι κανένα ενδεχόμενο δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Αυτός είναι ο λόγος που επανήλθαν επίμονα στο «φάντασμα της δραχμής» με τους ανάλογους εξορκισμούς και τα ευχολόγια για να απομακρυνθεί το «μίασμα» που θα μόλυνε το έθνος και τον λαό. Είναι οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ που εμφανίζονται πρόθυμες και κάνουν ότι χρειάζεται για να στηρίξουν το ευρώ. Την Ελλάδα θα πρέπει να την καθυποτάξουν.
Έλληνες και ευρωπαίοι, ο καθένας για τους δικούς του λόγους, δαιμονοποιούν τη δραχμή, δηλαδή το πιθανό εθνικό μας νόμισμα και προσπαθούν να τρομοκρατήσουν τον ελληνικό λαό, πως δήθεν θα επέλθει μεσαίωνας και καταστροφή, αν ο λαός δεν «συνετιστεί» και αν η κυβέρνησή του δεν ακολουθήσει τα κελεύσματα των εταίρων μας. Με αυτόν τον τρόπο ελπίζουν να περισώσουν το γόητρό τους και να προσεγγίσουν το στόχο τους που σίγουρα δεν είναι η υποστήριξη της Ελλάδας και του λαού της. Οι ευρωπαίοι εταίροι μας και οι έλληνες συνοδοιπόροι τους, παρουσιάζουν τη δραχμή σαν τον μπαμπούλα που θα αφανίσει την Ελλάδα. Προβάλλουν, με σαθρά επιχείρημα, τη θέση αυτή για να τρομοκρατήσουν τον ελληνικό λαό, διότι οι ίδιοι τρέμουν από μια ενδεχόμενη χιονοστιβάδα αντιδράσεων στις ανεδαφικές και αδιέξοδες πολιτικές τους, οι οποίες, όμως, ωφελούν συγκεκριμένα συμφέροντα και επιδιώξεις ορισμένων ευρωπαϊκών κύκλων και πρωτίστως της Γερμανίας.
Τα αποτελέσματα του Ευρώ
Η καθιέρωση του Ευρώ δημιούργησε ένα οικονομικό και παραγωγικό «πλεόνασμα» στην Ευρωζώνη από το οποίο ωφελήθηκε, σχεδόν αποκλειστικά, η κυρίαρχη οικονομία, η Γερμανία (όχι απαραίτητα ο γερμανικός λαός). Η Ευρώπη στο σύνολό της, ακόμη και η ίδια η Ευρωζώνη, μη εξαιρουμένης ούτε αυτής της Γαλλίας, ελάχιστα ή καθόλου, ωφελήθηκαν από το κοινό νόμισμα. Τα ισοζύγια πληρωμών των περισσότερων χωρών της Ευρωζώνης καταδεικνύουν ότι οι περισσότερες χώρες της ζώνης βρίσκονται σε δεινή οικονομική κατάσταση εν αντιθέσει με χώρες της ΕΕ έξω από την Ευρωζώνη.
Η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Κύπρος, αλλά και άλλες χώρες της ζώνης του Ευρώ και κυρίως οι λαοί των χωρών αυτών ξέρουν πολύ καλά ότι με το Ευρώ δε δημιουργήθηκε κανένας «Κήπος της Εδέμ». Αντίθετα, πολλά πρόσθετα δυσεπίλυτα προβλήματα έχουν επωμιστεί οι λαοί των χωρών αυτών. Ας μην προσπαθούν, επομένως, να παρουσιάζουν σαν οικονομική κόλαση μια ενδεχόμενη επιστροφή σε εθνικό νόμισμα.
Η ένταξή μας στην Ευρωζώνη το 2001 μπορεί να μοίρασε σε ορισμένες περιπτώσει και σε ορισμένους πλούτο, αλλά δε βοήθησε καθόλου στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Αντίθετα, περιήλθαμε σε μια δεινή κρίση που το τέλος της δεν είναι εμφανές. Η ανεπάρκεια, στις περισσότερες περιπτώσεις, των κυβερνόντων μας, μαζί με την κακοδιοίκηση και την ανεντιμότητά τους (αλήθεια πότε θα λογοδοτήσουν;) αλλά και η φαυλότητα του συστήματος συνευθύνονται για την κρίση. Η ένταση όμως της πρωτοφανούς αυτής κρίσης οφείλεται στο ευρώ σε συνδυασμό με τις επιβαλλόμενες ανεδαφικές πολιτικές από το διευθυντήριο της Ευρώπης και κυρίως τη Γερμανία.
Ευρώ ή Δραχμή; Οι συνέπειες
Βεβαίως, επιστροφή στο εθνικό νόμισμα δε θα είναι περίπατος σε ανοιξιάτικο ανθισμένο λιβάδι. Θα έχει και δυσάρεστες συνέπειες, και δύσκολες στιγμές, κυρίως κατά τον απαιτούμενο χρόνο προσαρμογής.
Η φυγή των κεφαλαίων και ο πληθωρισμός είναι οι πιο σημαντικές παρενέργειες. Η «δαιμονοποίηση» της δραχμής και η καλλιεργούμενη φοβία του πληθυσμού από τους προπαγανδιστές της πολιτικής, είναι η βασική αιτία μιας σχετικής ή και μεγάλης φυγής κεφαλαίων, η έκταση της οποίας μπορεί μετριαστεί, αν η μετάβαση είναι καλά σχεδιασμένη και αν ληφθούν έγκαιρα τα κατάλληλα μέτρα.
Ο πληθωρισμός θα είναι το αποτέλεσμα των στοχευμένων υποτιμήσεων του εθνικού νομίσματος. Η υποτίμηση όμως του νομίσματος αποτελεί ένα από τα κύρια «εργαλεία» ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας και κατά συνέπεια και της ανασυγκρότησής της. Ο πληθωρισμός βέβαια, αποδυναμώνει την αγοραστική δύναμη των μισθωτών, εκτός αν τιμαριθμοποιηθούν οι μισθοί και τα ημερομίσθια. Με την υποτίμηση και τον πληθωρισμό τα δάνεια, παλαιά και νέα, χάνουν με το χρόνο μέρος του βάρους τους και της αξίας τους, καθώς και οι καταθέσεις των αποταμιευτών. Όσον αφορά το επιχείρημα ότι με λίγα ευρώ ή δολάρια ή στερλίνες ή άλλο ξένο συνάλλαγμα οι «αετονύχηδες» θα μπορούν να αγοράσουν περισσότερα περιουσιακά στοιχεία στην Ελλάδα της δραχμής, αυτό αν συμβεί, είναι μάλλον θετικό, γιατί θα υπάρξει εισροή κεφαλαίων που θα βοηθήσει την οικονομία και την ανάπτυξη. Η ενδεχόμενη αλλαγή ιδιοκτητών, μεγάλων περιουσιακών στοιχείων της χώρας, δεν αφορά τον ελληνικό λαό στο σύνολό του, αλλά ειδικές προνομιακές τάξεις του πληθυσμού. Η αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος του συγκροτήματος “ΑΣΤΕΡΑΣ” ή του Χίλτον π.χ. δεν αφορά τον ελληνικό λαό. Εξ άλλου, η τιμή παρόμοιων εγκαταστάσεων γίνεται σε διεθνείς τιμές και διεθνές νόμισμα. Οι κάτοχοι ξένου συναλλάγματος δε θα πάρουν με το ζόρι το σπίτι ή το χωράφι του Έλληνα νοικοκύρη. Αυτό είναι ψευδέστατο και παραπλανητικό.
Υπάρχουν επομένως και θετικές και αρνητικές συνέπειες για το λαό και την οικονομία από μια ενδεχόμενη επιστροφή στο εθνικό νόμισμα. Η βαρύτητα των αρνητικών στοιχείων και το μέγεθος των θετικών είναι μεγέθη μετρήσιμα. Με πολύ μεγάλη ακρίβεια, μπορούν οι ειδικοί να εκτιμήσουν την αξία των θετικών και των αρνητικών από ενδεχόμενη μετάβαση σε εθνικό νόμισμα. Δεν πρέπει επομένως να αφορίζουμε τη μια ή την άλλη θέση, αν προηγουμένως δε γνωρίζουμε το μέγεθος των αρνητικών και την αξία των θετικών στοιχείων της κάθε μιας περίπτωσης. Αμφιβάλλω αν αυτό έχει γίνει από τους κυβερνόντες την χώρα μας και κυρίως από εκείνους που δαιμονοποιούν την επιστροφή στη δραχμή.
Είναι σίγουρο πάντως, ότι εάν η κρίση της ελληνικής οικονομίας είχε αντιμετωπιστεί υπό καθεστώς εθνικού νομίσματος, σήμερα, θα βρισκόμασταν σε φάση ανάκαμψης και άνθισης της οικονομίας. Θα είχαμε ξεφύγει από τον βάλτο της εξαθλίωσης.
Και ακόμα είναι σίγουρο, ότι αν πρόκειται να υιοθετηθεί η ίδια πολιτική με το παρελθόν και τώρα ακόμα, είναι πολύ προτιμότερο το δικό μας εθνικό νόμισμα από το νόμισμα χρήσης, το ευρώ.
Η αλήθεια για τη δραχμή
Εξέχουσες προσωπικότητες, οικονομολόγοι διεθνούς φήμης και εμβέλειας, νομπελίστες καθηγητές και μεγάλοι οικονομικοί παράγοντες καθώς και διεθνή οικονομικά ινστιτούτα και άλλοι πολλοί, προτείνουν ως τη μόνη βιώσιμη λύση της ελληνικής κρίσης και κατ’ επέκταση και της ευρωπαϊκής την επιστροφή στη δραχμή. Θεωρούν ότι με τη δραχμή, σε συνδυασμό με άλλα μέτρα και με ένα μη οικειοθελές κούρεμα του χρέους, θα υπάρξει αναπτυξιακή προοπτική της οικονομίας και νοικοκύρεμα των δημόσιων οικονομικών, αν βέβαια τη διακυβέρνηση της χώρας την αναλάβουν έντιμοι και ικανοί.
Βέβαια, δε θα υπάρξει ούτε καταστροφή ούτε ξαφνική σωτηρία είτε με τη μια είτε με την άλλη περίπτωση. Χρειάζεται κόπος, επίπονες προσπάθειες και θυσίες είτε έτσι είτε αλλιώς. Χρειαζόμαστε, κυρίως, μια διακυβέρνηση από έντιμους και ικανούς που να λένε την αλήθεια στο λαό, μια διακυβέρνηση που να την εμπιστεύεται ο λαός. Θυσίες θα υπάρξουν. Το θέμα είναι να μη πάνε οι θυσίες του λαού χαμένες.
Για τα Σχόλιά σας: gamanol@teiath.gr
*Ο Γαβριήλ Μανωλάτος είναι καθηγητής Οικονομικών και Ανάπτυξης
