Στην έναρξη της διημερίδας με θέμα «Ο Πολιτισμός ως μοχλός ανάπτυξης» που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 5/8/2016, στο πλαίσιο της 61ης περιόδου των Γιορτών Λόγου και Τέχνης του Δήμου Λευκάδας, συμμετείχε ως ομιλητής ο Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων Θεόδωρος Γαλιατσάτος. Ομιλητές στην έναρξη της διημερίδας ήταν επίσης ο Υφυπουργός Ιδιωτικών, Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Αλέξης Χαρίτσης, ο πρόεδρος του σωματείου Διάζωμα Σταύρος Μπένος, ο Δήμαρχος Λευκάδας Κώστας Δρακονταειδής και ο εμπειρογνώμονας σε θέματα ανάπτυξης του Σωματείου Διάζωμα Ιωάννης Ζηρίνης.
Στα κύρια σημεία της ομιλίας του ο Περιφερειάρχης Θ. Γαλιατσάτος ανέφερε:
«Ο πολιτισμός των Ιόνιων νησιών ακολούθησε για πολλά χρόνια μια πορεία εξέλιξης, συνδυάζοντας την όσμωση της αρχαίας παράδοσης με την αύρα της δύσης και τις επιρροές των κατακτητών, κυρίως των Βενετών, των Άγγλων και των Γάλλων.
Τύχη αγαθή, οι κάτοικοι των νησιών μας να διατηρήσουν ισχυρή την Ελληνικότητά τους, με κύριο πυλώνα επιρροής τον κοινωνικό ριζοσπαστισμό, τη διανόηση και τον πατριωτισμό που βασίστηκαν στο κίνημα που αναπτύχθηκε.
Οι αγωνιστές του ριζοσπαστικού κινήματος, οι πρώτοι κοινωνιστές, αντέχοντας εξορίες, φυλακίσεις, προσβολές και ανέχεια, δεν έπαψαν να παλεύουν για ένα καλύτερο αύριο, για μια κοινωνία χωρίς διακρίσεις, για δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, παιδεία και πολιτισμό για όλους και δημοκρατία.
Χάρη σ’ εκείνους ο πολιτισμός, η παράδοση και η πολιτισμική εξέλιξη δεν αποτέλεσε στο τέλος απομίμηση των δυτικότροπων προτύπων, αλλά μια αυθεντική έκφραση, κοινή εν πολλοίς αλλά με ιδιαιτερότητες σε κάθε τόπο, που καθιστούν κάθε νησί μας μοναδικό, αλλά και μέρος του συνόλου των Ιονίων.
-Ως νέα περιφερειακή αρχή είδαμε εξαρχής το συγκριτικό πλεονέκτημα του πολιτισμού στα Ιόνια Νησιά και βάλαμε στόχους, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για ένα πολιτισμό βιώσιμης ανάπτυξης, με την Περιφέρεια σε καταλυτικό ρόλο για τη συνεργασία όχι μόνο των νησιών μεταξύ τους, αλλά και με τις υπόλοιπες Περιφέρειες της χώρας και των λαών της Αδριατικής.
Στοχεύσαμε στην ανάπτυξη του πολιτισμού ως τέτοιου κι όχι ως κατανάλωση εύπεπτων πολιτιστικών προϊόντων που απολύτως τίποτα δεν προσφέρουν στους κατοίκους των νησιών και στην πνευματική καλλιέργεια.
-Το πολιτιστικό αγαθό, ξεκομμένο από τις ανάγκες των πολιτών, δεν μπορεί να έχει καμία τύχη. Συνάμα ο πολιτισμός χωρίς υποδομές, χωρίς στηρίγματα και υπόβαθρο γρήγορα θα μαραθεί, θα μπει σε φθίνουσα πορεία, σε τροχιά φτηνής κατανάλωσης χωρίς ποιοτική προσφορά.
Στην εποχή που διανύουμε, μια εποχή γρήγορης τεχνολογικής ανάπτυξης, οικονομικής δυσπραγίας και κοινωνικών αναταραχών, ο πολιτισμός δεν πρέπει να θεωρηθεί πολυτέλεια, αντίθετα θα πρέπει να ενισχυθεί και να δυναμώσει. Απέναντι στην κατάπτωση αξιών και αρχών, από τα ελάχιστα στοιχεία που μπορούμε να προτάξουμε είναι η κοινωνική ευαισθησία, η λαϊκή δημιουργία, η “υψηλή” τέχνη και ο πολιτισμός, ως κομμάτι της καθημερινής μας ζωής.
-Πολύ σωστά ο Δήμος Λευκάδας εκτίμησε, ότι ο εντοπισμός του αρχαίου θεάτρου της Λευκάδας, το Νοέμβριο του 2015, θέτει επιτακτικά στο δημόσιο διάλογο προοπτικές ανάπτυξης για το νησί.
Γιατί ο πολιτισμός, όπως συνομολογούμε όσοι συμμετέχουμε σε αυτή τη διημερίδα είναι μοχλός ανάπτυξης. Κοινωνικής ανάπτυξης και ανάπτυξης ιδεών και αξιών.
Η ανατρεπτική δύναμη της Τέχνης και του πολιτισμού είναι οι κινητήριοι μοχλοί αλλαγής της τύχης τούτου του τόπου, αλλαγή που θα προέλθει από το χτίσιμο, με επιμονή και υπευθυνότητα, μιας άλλης κοινωνίας, συμμετοχικής, πολυπολιτισμικής, με κανόνες αλληλεγγύης, δικαιοσύνης και ελευθερίας.
Παλεύοντας για αυτά τα ιδανικά, δεν θα ήταν σωστό να ξεχωρίσουμε και την οικονομική ανάπτυξη, μέσα όμως στο πλαίσιο που προανέφερα. Ο πολιτισμός, πράγματι, είναι αυτός που μέχρι σήμερα προσφέρει τα μέγιστα στα νησιά μας.
Η πολιτιστική παράδοση, ερχόμενη από τα βάθη των χρόνων και συντηρούμενη με την έννοια της καλλιέργειας, δυναμώνει το τουριστικό μας προϊόν. Όχι όμως ως χρησιμοποιούμενο δεκανίκι αλλά ως πρωτοπορία και δημιουργική προσφορά.
-Τα μέσα για να επιτύχουμε το στόχο μας έχουμε εξαρχής ξεκαθαρίσει με σαφήνεια, ότι θα καθοριστούν από τις επιθυμίες, τις προτεραιότητες και τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Εκείνοι είναι οι εντολείς μας και εκείνοι θα μας δώσουν τις κατευθυντήριες γραμμές για να επιτευχθούν οι στόχοι μας.
-Αξιοποιώντας τα χρηματοδοτικά εργαλεία που μας δίνονται πιστεύουμε ότι πρέπει να χαράξουμε άξονες που θα περιλαμβάνουν:
- Ανάδειξη των ιστορικών μνημείων, του ιδιαίτερου λαογραφικού υλικού που έχουμε, καταγραφή τους και διάχυσή τους στην κοινωνία της πληροφορίας.
- Καταγραφή του ανθρώπινου πολιτιστικού δυναμικού των περιοχών της Περιφέρειας σε όλο το φάσμα των γραμμάτων και των τεχνών.
- Δημιουργία αρχείου εκδηλώσεων και ανάδειξη των κορυφαίων δραστηριοτήτων ανά έτος.
- Αδιάκοπη συνεργασία με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα των Ιονίων, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων. Συνεργασία που ήδη έχει ξεκινήσει με πολύ θεαματικά αποτελέσματα. Θέσαμε τις βάσεις για μια δυναμική και προσοδοφόρα συνεργασία που ως πρώτο καρπό της μπορώ να σας ανακοινώσω τη συγγραφή της ιστορίας των Ιονίων Νήσων, ώστε να αποτελέσει αντικείμενο μάθησης στα σχολεία των νησιών μας, αλλά και συνεκτικό κρίκο στις μεταξύ μας σχέσεις και τη διατήρηση της κοινής μας παράδοσης και πολιτισμικής προέλευσης.
- Πολιτιστικές ανταλλαγές και δράσεις εντός της Περιφέρειας αλλά και στον ευρύτερο «γειτονικό» μας χώρο, την Αδριατική. Η συνεργασία που έχουμε αναπτύξει με τις γειτονικές χώρες, στον άξονα Ιόνιο – Αδριατική, έχει ως στόχο αφενός την προσέλευση μεγαλύτερου αριθμού επισκεπτών προς όφελος της τοπικής οικονομίας και άνθησης του τουρισμού, αλλά και ανάπτυξης θεματικών μορφών τουριστικής ανάπτυξης: θρησκευτικός, πολιτιστικός, γαστρονομικός και ναυταθλητικός. Η δουλειά που επιχειρούμε με επιμονή στα διεθνή φόρα σιγά-σιγά αποδίδει καρπούς, δυναμώνει τη θέση μας στο διεθνή χάρτη και αναδεικνύει τα νησιά μας σε όλο το κόσμο.
- Ενίσχυση των πολιτιστικών μας σωματείων, ως πρωτογενή κύτταρα παραγωγής πολιτισμού, ενθάρρυνση της συμμετοχής τους σε διεθνείς διοργανώσεις, στήριξη με όσα μέσα διαθέτουμε και ανάπτυξη πρωτοβουλιών για τη συνεργασία των νησιών μεταξύ τους στους τομείς του πολιτισμού, του εμπορίου και της διάδοσης των τοπικών προϊόντων.
-Αυτά τα δύο χρόνια είδαμε ότι υπάρχει δυναμικό ρεύμα στην τοπική παραγωγή, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ξεχωριστή «ετικέτα». Προϊόντα όπως το κρασί και το λάδι, για τα οποία από τα αρχαία χρόνια φημίζεται η Ιόνια γη, είναι στοιχεία του τοπικού μας πολιτισμού. Όπως και τα ξεχωριστά τοπικά προϊόντα, το μέλι, τα γλυκίσματα, οι φακές Εγκλουβής, το λευκαδίτικο σαλάμι και τα καλλυντικά, που έχουν αποκτήσει τη θέση τους στην τοπική αγορά και δείχνουν ότι μπορούν να καταξιωθούν και στο εξωτερικό.
-Παρότι από τους στόχους μας καταφέραμε να εκπληρώσουμε ένα μεγάλο μέρος, δεν εφησυχάζουμε και –πολύ περισσότερο δεν είμαστε ευχαριστημένοι. Πιστεύουμε ότι πρέπει να προσπαθήσουμε κι άλλο, να καταφέρουμε περισσότερα, να παλέψουμε για τον πολιτισμό και για την άντληση κι άλλων κονδυλίων και προγραμμάτων.
Κύρια αντίληψή μας, μετά από την εμπειρία που αποκτήσαμε και τις προτάσεις που κατατέθηκαν από το πολιτιστικό δυναμικό της Ιόνιας γης, είναι ότι χρειάζεται δημιουργία δικτύων με έμφαση στην εξειδίκευση: χρειάζεται δηλαδή να σκύψουμε όλοι πιο δημιουργικά πάνω στην παράδοσή μας, την αρχιτεκτονική και την πολιτιστική μας κληρονομιά και να βάλουμε σαφείς όρους, ενθαρρύνοντας τη γνήσια δυναμική και το ταλέντο, την ποιότητα και την ενίσχυση των υποδομών, την παράδοση και τη διατήρηση του γνήσιου κι ανόθευτου ιόνιου χαρακτήρα.
Το έργο αυτό δεν είναι εύκολο αν σκεφθεί κανείς ότι μέχρι σήμερα επιβραβεύτηκε η «αρπαχτή» της δήθεν ποιοτικής άπαξ εκδήλωσης, της αλλοίωσης και διατάραξης της αρχιτεκτονικής των νησιών μας, της άρπα – κόλλα διοργάνωσης ξενόφερτων πανηγυριών και κακοστημένων παραστάσεων, δήθεν προς αναβίωση εθίμων.
Αυτά πρέπει να αντιπαλέψουμε αν πιστεύουμε πράγματι ότι ο πολιτισμός στα Επτάνησα θα αποτελέσει και στο μέλλον το συγκριτικό μας πλεονέκτημα.
-Πριν αναλάβω τη θέση του Περιφερειάρχη έλεγα σε κάθε ευκαιρία ότι «αξίζει δώσουμε την ευκαιρία ο πολιτισμός στα νησιά μας, να συνδυαστεί, να συγκριθεί, να αναπτυχθεί και να ακμάσει, με όραμα άξιο της κληρονομιάς του και των απαιτήσεων των καιρών»
Το επαναλαμβάνω και σήμερα.
Νομίζω ότι με τη στήριξη της πολιτείας στα Ιόνια Νησιά που το αξίζουν και το δικαιούνται, συνετό σχεδιασμό, συνέπεια, συνεργασία όλων μπορούμε να τα καταφέρουμε για να αποκτήσει ο πολιτισμός υπόσταση μέσα από την ουσία του.
Στη φωτογραφία από αριστερά: Αντιπεριφερειάρχης Λευκάδας Θ. Χαλικιάς, Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων Θ. Γαλιατσάτος, Υφυπουργός Αλ. Χαρίτσης και Δήμαρχος Λευκάδας Κ. Δρακονταειδής.
