Tου Μάκη Φόρτε*
Κλείνει κιόλας ένας μήνας από το σεισμό της 26ης Ιανουαρίου στην Κεφαλονιά.
Το «τι έπρεπε να γίνει» όλο αυτό το διάστημα το γνωρίζουν καλλίτερα από τον καθένα οι πληγέντες κάτοικοι.
Η αποτίμηση του ανήκει πλέον, στην κρίση των πολιτών στις εκλογές του Μαΐου για τους τοπικούς άρχοντες (αν βεβαίως εκτεθούν….) και στις εθνικές εκλογές (όποτε γίνουν) για τους κυβερνώντες και φυσικά στον ιστορικό του μέλλοντος.
Αυτό που έχει τώρα τη μεγαλύτερη αξία είναι το «τι πρέπει να γίνει»..
Ανήκω στη γενιά που μεγαλώσαμε με το σουρεαλιστικό ….. «πριν και μετά το σεισμό» οριοθετώντας το χρόνο σ’εκείνο τον Αύγουστο του 1953.
Τώρα και πάλι αρχίσαμε στην Κεφαλονιά, ασυναίσθητα είναι η αλήθεια, να αναφερόμαστε σε γεγονότα και καταστάσεις …. πριν και μετά το σεισμό του Γενάρη – Φλεβάρη του 2014!
«ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΟ»
Κάπως έτσι όσο περνάνε οι μέρες όλα περιστρέφονται σ’αυτό το συγκλονιστικό και περιεκτικό: «πριν και μετά το σεισμό».
Ο Χάρακας δεν είναι ο ίδιος – ποτέ δεν θα είναι ο ίδιος. Ο Χάρακας που συστηματικά υποτιμήθηκε την περίοδο της δημοσιότητας, χωρίζει ήδη την Κεφαλονιά στα δύο με δραματικές προοπτικές για την τουριστική σεζόν που έρχεται και με το απροσδιόριστο μέλλον του να τρομάζει.
Το οδικό δίκτυο της Παλλικής, που παραδόθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου στη μανία του εγκέλαδου, δεν είναι το ίδιο – ποτέ δεν θα είναι το ίδιο.
Η δίκτυο ύδρευσης του Ληξουριού, παρά την αποκατάσταση του από τις ηρωικές προσπάθειες ΔΕΥΑΚ και ΕΥΔΑΠ, δεν είναι το ίδιο – ποτέ δεν θα είναι το ίδιο, μέχρι την οριστική του αποκατάσταση.
Οι 40 τόσες εκκλησιές (οι περισσότερες μνημεία) που υπέστησαν ζημιές (κάποιες ολοκληρωτικές) δεν είναι οι ίδιες – ποτέ δεν θα είναι οι ίδιες.
Το λιμάνι του Ληξουριού, παρά την ανεύθυνη τακτική σκοπιμότητας περί «λειτουργικής αποκατάστασης σε δύο μήνες», δεν είναι το ίδιο – ποτέ δεν θα είναι το ίδιο.
Τα σχολεία, παρά τις εφησυχαστικές ανακοινώσεις και τη χαοτική εικόνα για το ποια είναι ασφαλή και ποια όχι, δεν είναι τα ίδια – ποτέ δεν θα είναι τα ίδια.
Τα ξενοδοχεία (κυρίως) στην Παλλική και κάποια στο Αργοστόλι, κρύβουμε δεν κρύβουμε το πρόβλημα, δεν είναι τα ίδια – ποτέ δεν θα είναι τα ίδια.
Ο δρόμος Αργοστολίου – Ληξουρίου που συνδέει τα δύο αστικά κέντρα του νησιού και δόθηκε στην κυκλοφορία άρον – άρον παρά τις εκθέσεις του ΤΕΕ, δεν είναι ο ίδιος – ποτέ δεν θα είναι ο ίδιος.
Πολλά χωριά, τα περισσότερα στην Παλλική, δεν είναι τα ίδια – ποτέ δεν θα είναι τα ίδια.
Ο Μύρτος (η παραλία έμβλημα της Κεφαλονιάς) δεν είναι ο ίδιος – ποτέ δεν θα είναι ο ίδιος, όσο και να έχει αποκρυβεί η κατάσταση του και κυρίως η τύχη του με το τρομακτικό ρήγμα να χάσκει από πάνω του.
Ακόμη και η έρευνα και η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στο Ιόνιο δεν μπορεί πλέον να αντιμετωπίζεται με τα ίδια δεδομένα όπως πριν το σεισμό (η σχετική παρέμβαση της «Ριζοσπαστικής Πρωτοβουλίας Κεφαλονιάς για τους Υδρογονάνθρακες» δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη), όταν η εγκεκριμένη ΣΜΠΕ ξεπετάει την υψηλή σεισμική επικινδυνότητα της περιοχής της Κεφαλονιάς με ….την ευχή « η ασφάλεια κάθε γεώτρησης να την λάβει υπόψη της»!
Μιλάει για τη «Νέα Κεφαλονιά» ο συντονιστής Υπουργός κ. Χρυσοχοΐδης και όμως δεν αναφέρεται … στο νέο λιμάνι του Ληξουρίου, στο νέο δίκτυο ύδρευσης Ληξουρίου, στο νέο λιμάνι του Αργοστολίου, στο νέο μουσείο Αργοστολίου, στο νέο Λιμεναρχείο, στα νέα σχολεία σε Ληξούρι και Αργοστόλι, στο νέο δημαρχείο και στο νέο γηροκομείο Ληξουρίου, στις νέες εκκλησίες, στο νέο οδικό δίκτυο της Παλλικής, στο νέο δρόμο (στο μεγαλύτερο τμήμα του) Αργοστολίου – Ληξουρίου, στη νέα πρόσβαση προς την Βόρεια Κεφαλονιά στο Χάρακα.
Ο ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ
Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι το συστατικό στοιχείο μιας τοπικής κοινωνίας.
Η ανασυγκρότηση της αποτελεί και το δυσκολότερο κομμάτι της επιχείρησης «Νέα Κεφαλονιά» αφού περιλαμβάνει τον ίδιο τον άνθρωπο.
Τα μέτρα, σωστά σε γενικές γραμμές, ακόμα και επαρκή θα έλεγα, απαξιώνονται από την γραφειοκρατία, ακόμη και μηδενίζονται, από την ίδια τη σκουριασμένη μηχανή της διοίκησης, τους ίδιους που ….τα εξαγγέλλουν.
Ο συντονισμός της ανοικοδόμησης και κυρίως της ανασυγκρότησης (που ούτε κατ’ελάχιστον δεν έχει ξεκινήσει) απαιτεί τον επικεφαλής παρόντα – ο μονίμως απόντας περιφερειάρχης μαζί με τον φιλότιμο μεν ανεπαρκή (ανεπαρκέστατο) δε δήμαρχο αναδεικνύονται στις τραγικές φιγούρες τούτης της σεισμικής κρίσης.
Το έλλειμμα αξιόπιστου και αποτελεσματικού συντονισμού εντοπίστηκε από την Κυβέρνηση και προσωπικά τον Πρωθυπουργό από τις πρώτες ημέρες.
Και όμως όσα έγιναν ήταν για τις επικοινωνιακές ανάγκες, Κυβέρνησης, Περιφέρειας και Δήμου.
Οι «πολλοί καπεταναίοι» (που βεβαίως …. «βουλιάζουν το καράβι») προς χάριν λίγων λεπτών δημοσιότητας τίναζαν μαζί με τη σοβαρότητα της κατάστασης κάθε ίχνος θετικής πρωτοβουλίας.
Πάντως οι σεισμοί (και κυρίως …. οι μετασεισμοί) της Κεφαλονιάς απέδειξαν πως τα πολυποίκιλα σχέδια έκτακτης ανάγκης («Ξενοκράτης», «Σώστρατος», «Δευκαλίων») είναι εντυπωσιακά μόνο στο αρχαιοελληνικό τους όνομα και κατά τα άλλα ανεφάρμοστα και εξωπραγματικά.
Η αναγκαιότητα, ο σχεδιασμός αντιμετώπισης της κρίσης από ένα φυσικό φαινόμενο να περάσει στον κοντινότερο στον πολίτη θεσμό αυτόν του Δήμου, είναι αδήριτη πλέον ανάγκη.
ΤΑ ΤΡΙΑ ΚΡΙΣΙΜΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ
Εν τω μεταξύ το πάρτυ των κολλητών με τις απευθείας αναθέσεις για τα μικρά και τα μεγάλα, ήδη ξεκίνησε.
Αλλά αυτό, η διαχείριση του δημόσιου χρήματος και των ευκαιριών που παρουσιάζονται σε μία κρίση, είναι ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο.
Και αν τα πράγματα θα μπορούσαν στις πρώτες ημέρες (που πέρασαν) να προχωρήσουν αποτελεσματικότερα, τώρα τρία είναι τα κρίσιμα ζητήματα:
Πρώτον ο συντονισμός. Με μια Γενική Γραμματεία ετοιμότητας επί τόπου, που να επιλαμβάνεται «των πάντων» δίχως μεταφορά του προβλήματος για επίλυση στην Αθήνα και κυρίως θεσμικό αντιγραφειοκρατικό πλαίσιο λειτουργίας και δυνατότητα επιλογής ευέλικτων μηχανισμών υλοποίησης των έργων της ανοικοδόμησης.
Δεύτερον οι πόροι. Με ένα αυτόνομο επιχειρησιακό πρόγραμμα και πόρους από το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, «τα μαζέματα» από τα 27 επιχειρησιακά προγράμματα των 24 δις του ΕΣΠΑ που τελειώνει και τη γενναία συνδρομή του νέου ΕΣΠΑ (ΣΕΣ) που ξεκίνησε την 1/1 και έχει μπροστά του 6 ολόκληρα χρόνια.
Τρίτον η νέα αντισεισμική θωράκιση. Με ένα νέο αντισεισμικό όραμα ενίσχυσης του υπάρχοντος και οικοδόμησης του νέου δομημένου περιβάλλοντος, εφάμιλλου του επαναστατικού για την εποχή του οράματος του αξέχαστου Τάκη Παυλάτου, στο οποίο και οφείλεται το ότι 61 χρόνια μετά η Κεφαλονιά άντεξε και μάλιστα με ασύλληπτα χαρακτηριστικά σεισμών.
ΤΕΛΙΚΑ ΤΙ;
Τελικά τι;
Τελικά, πριν 61 χρόνια οι τότε Κεφαλονίτες αν και μόλις είχαν βγει από τον πόλεμο και τον εμφύλιο, πήραν την υπόθεση της ανοικοδόμησης στα χέρια τους από μια ελλειμματική πολιτική ηγεσία και απέδειξαν ότι ήθελαν και μπόρεσαν να ξαναχτίσουν την Κεφαλονιά στην κυριολεξία από το μηδέν και σχετικά γρήγορα.
Σήμερα, με πολύ λιγότερες και μικρότερες πληγές, πλούσια εμπειρία και ασύλληπτα πιο προχωρημένη τεχνογνωσία, δεν υπάρχουν δικαιολογίες για ολιγωρίες, αρρυθμίες και ανεπάρκειες.
Η ανοικοδόμηση κτιρίων, δρόμων και γενικά υποδομών, πρέπει να βαδίσει μαζί με την ανασυγκρότηση των δομών της τοπικής κοινωνίας (οικονομίας, παιδείας, πολιτισμού και αθλητισμού, κοινωνικού κράτους κ. ά) που σε κάθε περίπτωση πρέπει να ανατεθεί στους αυτοδιοικητικούς θεσμούς (δήμο και περιφέρεια) και τους τοπικούς συλλογικούς φορείς.
Οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές σε τρεις μόλις μήνες, ίσως είναι ευτυχής συγκυρία για να αναδείξουν οι Κεφαλονίτες την τοπική ηγεσία που πραγματικά αξίζει στην ιστορικότητα των στιγμών για τη Νέα Κεφαλονιά.
Για να παραφράσω το γνωστό «ο σεισμός είναι σωσμός»….. «οι εκλογές μπορεί να γίνουν σωσμός» !
* Δήμαρχος Αργοστολίου από το 1995 έως το 2006 και σήμερα περιφερειακός σύμβουλος Ιονίων Νήσων
