Του Κωνσταντίνου Κωνσταντάτου
Υπάρχει μια λέξη στα Γερμανικά που περιγράφει την κατάθλιψη που προκαλείται από την σύγκριση του πραγματικού κόσμου με έναν φανταστικό ιδεατό κόσμο μέσα στον οποίο θα θέλαμε να ζούμε: «Weltschmerz» (προφέρεται βέλτσμερτς). Αυτό υπονοεί ότι το πώς αισθανόμαστε και το πώς πορευόμαστε μέσα στην καθημερινότητα μας εξαρτάται άμεσα από τα μέτρα σύγκρισης που χρησιμοποιούμε.
Η έννοια που εμπεριέχει η λέξη «Weltschmerz» εφαρμοζόμενη στην πολιτική οδηγεί σε σύγκριση του οικονομικοκοινωνικού μοντέλου μέσα στο οποίο ζούμε με κάποιο ιδεατό που υπάρχει μόνο στην φαντασία αυτού που το σκέφτεται. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας σύγκρισης είναι η πλήρης άγνοια της πραγματικότητας και των ρεαλιστικών δυνατοτήτων που έχουν οι ανθρώπινες κοινωνίες να εξελίσσονται.
Με άλλα λόγια οι άνθρωποι που πέφτουν στην νοητική πλάνη που περιγράφει η λέξη«Weltschmerz» τείνουν να απαξιώνουν κάθε θετική εξέλιξη που έχει προέλθει σε σχέση με το παρελθόν γιατί δεν ταιριάζει στο ιδεατό κοινωνικό μοντέλο που έχουν φτιάξει στο μυαλό τους.
Παράδειγμα 1: Υπάρχουν πολλοί που απαξιώνουν την Ευρωπαϊκή Ένωση γιατί όπως λένε δεν έχει επιτευχθεί η επιθυμητή ενότητα ανάμεσα στα κράτη μέλη και δεν υπάρχει πραγματικά κοινή εξωτερική και οικονομική πολιτική. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την σύγκριση του πραγματικού με έναν ιδεατό κόσμο στον οποίο μία ένωση κρατών αποκτάει απόλυτη ομοιογένεια μέσα σε λιγότερο από 50 χρόνια.
Όμως, η ιστορική πραγματικότητα σε σχέση με το χρόνο που χρειάζεται μια ομάδα διαφορετικών πληθυσμών, ακόμα και με την ίδια γλώσσα, για να γίνουν ένα ομοιογενές σύνολο είναι εντελώς διαφορετική. Για να μπορέσει η Αμερική να γίνει κράτος και να συνθέσει σ’ ένα ενιαίο σύνολο τις διαφορετικές κουλτούρες και γλώσσες των κατοίκων της χρειάστηκε πάνω από δύο αιώνες και έναν αιματηρό εμφύλιο. Τα σημερινά κράτη της Ευρώπης, όπως π.χ. η Γερμανία, για να μπορέσουν να αποκτήσουν ομοιογένεια πέρασαν πολλοί αιώνες με δεκάδες πολέμους ανάμεσα στα ανεξάρτητα φέουδα που στον μεσαίωνα αποτελούσαν την σημερινή Γερμανία.
Η ιστορία λοιπόν αποδεικνύει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση κινείται με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς προς την πλήρη ενοποίηση της, συγκρινόμενη πάντα με την ιστορική πραγματικότητα και όχι με έναν ιδεατό κόσμο όπου οι ενώσεις κρατών σμιλεύονται μέσα σε 50 χρόνια.
Παράδειγμα 2: Η λέξη «Weltschmerz» (βέλτσμερτς) εφαρμοζόμενη στην πολιτική, ταιριάζει πλήρως στη δομή σκέψης που υιοθετούν όλες οι αριστερές ιδεολογίες προκειμένου να ερμηνεύσουν τον κόσμο, στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως. Όσο πιο ‘’αριστερή’’ είναι μια ιδεολογία τόσο περισσότερο η δομή σκέψης και τα μέτρα σύγκρισης που χρησιμοποιεί σαν ερμηνευτικά εργαλεία για να αξιολογήσει την πραγματικότητα πηγάζουν από έναν φαντασιακό-ιδανικό κόσμο στον οποίο θα θέλαμε να ζούμε. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την έλλειψη επαφής με το κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι και τις ρεαλιστικές προσδοκίες που πρέπει να έχει κάποιος σχετικά με το πώς εξελίσσεται και λειτουργεί ο κόσμος.
Η παιδική αυτή ασθένεια της σκέψης ‘’προσκολλάται’’ στην διανοητική δομή συλλογικοτήτων ή μεμονωμένων ανθρώπων ανεξάρτητα από την εκπαίδευση και τη μόρφωση που έχει κάποιος και ανεξάρτητα από το πόσα πτυχία μπορεί να έχει στην ιστορία και γενικά στις επιστήμες. Σε όρους υπολογιστών θα έλεγα ότι είναι πρόβλημα που επηρεάζει το hardware, οπότε όσο και καλό κι αν είναι το ‘’software’’ που χρησιμοποιούμε αυτό δεν μπορεί να ‘’τρέξει’’.
