Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας καθιερώθηκε στις 10 Οκτωβρίου εδώ και 23 χρόνια, προκειμένου να ευαισθητοποιηθεί η κοινή γνώμη για τα ψυχικά νοσήματα και να καταπολεμηθεί το κοινωνικό στίγμα που συνοδεύει την ψυχική ασθένεια.
Με αφορμή την αυριανή ημέρα, την οποία δεν αντιμετωπίζουμε απλώς επετειακά, κοινοποιούμε ένα κείμενο σχετικά με την Ψυχική Υγεία, την ψυχική νόσο και πιο ειδικά τη σχιζοφρένεια, τα συμπτώματά της, και τις σχετικές υπηρεσίες που υπάρχουν στην Κεφαλονιά.
Στόχος αυτής της δράσης ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης της Κοινότητας είναι να υπάρξει καταρχήν ενημέρωση της κοινωνίας ώστε να αντιληφθεί την ψυχική νόσο ως πρόβλημα υγείας που χρήζει θεραπευτικής αντιμετώπισης και βοήθειας και να καταπολεμήσει στην πράξη τα σχετικά κοινωνικά στερεότυπα, συμβάλλοντας στην διαρκή και συντονισμένη προσπάθεια για την ψυχοκοινωνική ένταξη και αποκατάσταση των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν ψυχιατρικά προβλήματα.
Η προσπάθεια αυτή είναι μια συνεχής διαδικασία και πρέπει να συντελείται με τη συνεργασία των σχετικών υπηρεσιών, των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας και των οικογενειών τους , αλλά και με την συμβολή και συμμετοχή της ίδιας της κοινωνίας.
Τι είναι όμως Ψυχική Υγεία;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) Υγεία είναι
“η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας”. Η Ψυχική Υγεία αποτελεί μέρος της συνολικής κατάστασης υγείας του ανθρώπινου οργανισμού.
Συγκεκριμένα, η Ψυχική Υγεία αφορά τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά μας. Είναι η ικανότητα μας να απολαμβάνουμε τη ζωή και να αντιμετωπίζουμε τις καθημερινές της προκλήσεις. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει τη λήψη αποφάσεων και επιλογών προκειμένου να προσαρμόσουμε τη συμπεριφορά μας σε δύσκολες καταστάσεις και να τις αντιμετωπίσουμε επιτυχώς. Συνεπάγεται επίσης την ικανότητα μας να καλύπτουμε τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας.
Τα βασικά ατομικά χαρακτηριστικά πού συνθέτουν την Ψυχική Υγεία είναι:
1) Ικανότητα προσαρμογής
2) Επίγνωση εαυτού
3) Επίγνωση σκοπού στη ζωή
4)Επίγνωση των αναγκών τού συνανθρώπου σε συνδυασμό με ικανότητα συναισθηματικής συναλλαγής με τους ανθρώπους
5)Επίγνωση του κοινωνικού ρόλου, συνδυασμένη με ικανότητα για υπεύθυνη ανάληψη επαγγελματικών, οικογενειακών, και ευρύτερων υποχρεώσεων
6) Ψυχική Αντοχή στις ψυχοπιεστικές συνθήκες τού περιβάλλοντος (σε έκτακτες ψυχοπιεστικές συνθήκες τα άτομα με μειωμένη ψυχική αντοχή είναι αυτά που θα λυγίσουν πρώτα και θα παρουσιάσουν ψυχοπαθολογικά συμπτώματα.)
Επειδή ο άνθρωπος είναι βιοψυχοκοινωνικό ον, η Ψυχική Υγεία είναι αλληλεξάρτηση εξωτερικών περιβαλλοντικών – κοινωνικών παραγόντων, (ψυχολογικές πιέσεις, στρες, οικονομική κατάσταση, συνθήκες διαβίωσης, αρνητικά ή και θετικά γεγονότα ζωής), εσωτερικών (ενδοψυχικών) ατομικών παραγόντων πού συνήθως σχετίζονται με τη διαμόρφωση της προσωπικότητας, όπως και βιολογικών παραγόντων που επηρεάζουν τη συμπεριφορά του ανθρώπου από τη γέννησή του.
«Σχιζοφρένεια»… Μια λέξη που σίγουρα δεν ακούτε για πρώτη φορά!
Η «σχιζοφρένεια» είναι μία λέξη που κάνει πολλούς ανθρώπους να αισθάνονται άβολα. Τη χρησιμοποιούμε συνήθως για να περιγράψουμε κάποιον που συμπεριφέρεται “παράξενα”, “ασυνήθιστα” ή “επικίνδυνα”, ενώ τα μέσα μαζικής ενημέρωσης κάνουν συχνά χρήση αυτής για να περιγράψουν περιστατικά ωμής βίας και αποτρόπαιης εγκληματικότητας. Ωστόσο για εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο η σχιζοφρένεια είναι μια ασθένεια και δεν ξαφνιάζει το γεγονός ότι, για τους ανθρώπους με τη διάγνωση αυτή, η λέξη αυτή τρομάζει. Νιώθουν σαν η ίδια η κοινωνία να τους απομονώνει, να τους έχει καταδικάσει να είναι «βίαιοι» και «εκτός ελέγχου», ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι, αφού μόνο λίγοι από αυτούς γίνονται βίαιοι και μάλιστα σε ποσοστό που δεν διαφέρει πολύ από ότι στο φυσιολογικό πληθυσμό.
Τι είναι όμως η σχιζοφρένεια;
Είναι μια νόσος του εγκεφάλου που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε και συμπεριφερόμαστε. Είναι το αποτέλεσμα μιας διαταραχής του εγκεφάλου, όπως ακριβώς ο σακχαρώδης διαβήτης είναι το αποτέλεσμα μιας διαταραχής της λειτουργίας του παγκρέατος. Όπως και η τελευταία, αν και η σχιζοφρένεια δεν είναι πλήρως ιάσιμη, αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με το συνδυασμό φαρμάκων και προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης.
Τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας (ή ψύχωσης, όπως συνηθίζεται να λέγεται) διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τα «θετικά» και τα «αρνητικά».
Τα «θετικά» απεικονίζουν ασυνήθιστα βιώματα που προστίθενται στις συνηθισμένες εμπειρίες της ζωής, ενώ φυσιολογικά θα έπρεπε να απουσιάζουν και είναι εκείνα που κάνουν τον ασθενή να χάνει την επαφή με την πραγματικότητα.
Στα θετικά συμπτώματα περιλαμβάνονται οι παραληρητικές ιδέες και οι ψευδαισθήσεις. Οι πρώτες είναι εσφαλμένες πεποιθήσεις για τις οποίες ο ασθενής είναι ακράδαντα πεπεισμένος. Μπορεί π.χ. να πιστεύει ότι υπάρχει κάποια συνωμοσία εναντίον του, ότι τον καταδιώκουν, τον κατασκοπεύουν ή τον ελέγχουν, ότι θέλουν να τον βλάψουν τον ίδιο ή την οικογένειά του ή ότι τον σχολιάζουν.
Πολλές φορές μία παραληρητική ιδέα μπορεί να είναι ένα μέσο προκειμένου να εξηγηθούν οι ψευδαισθήσεις. Για παράδειγμα αν κάποιος ακούει φωνές που μιλούν για αυτόν, μπορεί να τις αποδώσει σε κάποια ενέργεια που γίνεται εναντίον του. Οι ψευδαισθήσεις είναι διαταραχές από την αντίληψη που μπορεί να αφορούν και τις πέντε αισθήσεις, οι πιο συνηθισμένες ωστόσο στη σχιζοφρένεια είναι οι ακουστικές ψευδαισθήσεις.
Τα «αρνητικά» ονομάζονται έτσι γιατί η ασθένεια φαίνεται να αφαιρεί μέρος από τα ενδιαφέροντα, τα κίνητρα, την ενεργητικότητα και τη διάθεση του ατόμου που νοσεί. Είναι σαφώς λιγότερο δραματικά από τα θετικά και πολλές φορές οι άλλοι δυσκολεύονται να τα καταλάβουν και τα θεωρούν ως «τεμπελιά».
Ωστόσο, υπάρχουν μορφές σχιζοφρένειας που δεν χαρακτηρίζονται από την παρουσία όλων των παραπάνω συμπτωμάτων. Μπορεί π.χ. κάποιος να ακούει φωνές και να έχει αρνητικά συμπτώματα, αλλά όχι παραληρητικέ ιδέες, ενώ άλλοι με παραληρητικές ιδέες να έχουν πολύ λίγα αρνητικά συμπτώματα. Αν κάποιος μάλιστα έχει αρνητικά συμπτώματα μόνο με διαταραχές σκέψης και συγκέντρωσης μπορεί να μην αναγνωριστεί το πρόβλημα για χρόνια.
Η σχιζοφρένεια προσβάλλει έναν στους εκατό ανθρώπους κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Προσβάλλει το ίδιο και τα δύο φύλα, ενώ φαίνεται να είναι πιο συχνή στις αστικές περιοχές. Είναι σπάνια πριν από τα 15, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία μετά από αυτή, πιο συχνά μεταξύ 15 και 35 χρόνων.
Η σχιζοφρένεια προκαλείται από έναν συνδυασμό διαφορετικών παραγόντων, οι οποίοι επιδρούν διαφορετικά στον κάθε άνθρωπο. Ένας στους δέκα ασθενείς με σχιζοφρένεια έχει κάποιον συγγενή με την αρρώστια.
Η χρήση ουσιών, όπως αμφεταμινών, κοκαΐνης και κάνναβης φαίνεται να σχετίζεται με αυξημένη συχνότητα νόσησης. Ειδικά η τελευταία αυξάνει την πιθανότητα νόσησης έως και έξι φορές σε σχέση με το φυσιολογικό πληθυσμό σε άτομα που κάπνισαν συχνά (περισσότερο από 50 φορές) κατά την εφηβεία τους.
Αν ο συγγενής σας ή εσείς ο ίδιος λοιπόν έχετε συμπτώματα σχιζοφρένειας πρέπει να αρχίσετε φαρμακευτική αγωγή όσο πιο σύντομα γίνεται, κι αυτό γιατί έχει αποδειχθεί ότι όσο πιο μικρή είναι η περίοδος μεταξύ της έναρξης των συμπτωμάτων και της φαρμακευτικής αγωγής, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση. Η υπεραπλουστευμένη γενίκευση ότι κανείς δεν θεραπεύεται από τη σχιζοφρένεια οδηγεί σε απελπισία και απόγνωση. Στατιστικές έχουν δείξει ότι για κάθε πέντε άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα σχιζοφρένειας, το ένα θα τα ξεπεράσει μέσα στα πρώτα πέντε χρόνια, τα τρία θα τα ξεπεράσουν αλλά θα τα εμφανίσουν πάλι, διατηρώντας ωστόσο τα περισσότερα από αυτά μια ικανοποιητική λειτουργικότητα, ενώ μόνο το υπόλοιπο ένα θα ταλαιπωρείται από τα συμπτώματα αυτά για το υπόλοιπο της ζωής του με συχνές εξάρσεις, νοσηλείες και ανάγκη για συνεχή φροντίδα και υποστήριξη.
Ωστόσο τα φάρμακα δεν είναι η μόνη απάντηση στην αντιμετώπιση της σχιζοφρένειας. Είναι το πρώτο βήμα που μπορεί να ελέγξει τα συμπτώματα της ασθένειας έτσι ώστε να κάνει άλλους τρόπους παρέμβασης περισσότερο εφικτούς. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η υποστήριξη του αρρώστου και της οικογένειάς του, ψυχολογικές θεραπείες και προγράμματα ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης.
Γιατί όμως χρειάζεται αυτό; Διότι η σχιζοφρένεια είναι κάτι πολύ περισσότερο από τον εσφαλμένο τρόπο σκέψης και αντίληψης της πραγματικότητας. Τα περισσότερα από αυτά τα άτομα όσο προχωράει η νόσος αποσύρονται κοινωνικά, προτιμούν να περνούν τη ζωή τους μόνα. Έχουν προβλήματα με τη συγκέντρωσή τους, την κινητοποίησή τους και την ικανότητά τους για την επίλυση βασικών προβλημάτων. Στερούνται βασικών δεξιοτήτων απαραιτήτων για τις καθημερινές τους δραστηριότητες και άντλησης ευχαρίστησης από τη ζωή εν γένει.
Η ανακάλυψη αποτελεσματικών φαρμακευτικών θεραπειών και η ανάπτυξη συγχρόνων μεθόδων αποκατάστασης έχει καταστήσει δυνατή την αντιμετώπιση των ασθενών με σχιζοφρένεια στην κοινότητα κοντά στις οικογένειες τους.
Οι τελευταίες παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτό, οι δε επαγγελματίες ψυχικής υγείας εργάζονται από κοινού με τις οικογένειες στην αποκατάσταση αυτών των ατόμων δημιουργώντας ένα υποστηρικτικό πλαίσιο για τα ίδια ή και τις οικογένειές τους που βαρύνονται από αυτό το χρόνιο φόρτο φροντίδας των δικών τους.
Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας – Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης
στην Κεφαλονιά
Μεταξύ άλλων στην Κεφαλονιά υπάρχουν οι παρακάτω υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης:
1) Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Κεφαλονιάς – Ζακύνθου – Ιθάκης (ΑμΚΕ “ΜΕΤΑΒΑΣΗ”)
2) Κέντρο Ημέρας Αργοστολίου (ΜΚΟ “ΑΠΟΣΤΟΛΗ”)
3) Κέντρο Ψυχικής Υγείας
Τι είναι η Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας ;
Η Κινητή Μονάδα είναι μια ξεχωριστή μορφή οργάνωσης υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Λειτουργεί σύμφωνα με τις αρχές της Κοινωνικής Ψυχιατρικής, η βάση της οποίας, μετατοπίζει το κέντρο βάρους της ψυχιατρικής περίθαλψης και φροντίδας από το Ψυχιατρικό άσυλο στην Κοινότητα και στις κοινοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας.
Τι υπηρεσίες προσφέρει η Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας;
– ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ
– ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΑΠΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ (το πρώτο πρόσωπο επικοινωνίας του ασθενή όταν χρειάζεται βοήθεια – Ψυχολόγος ή Κοινωνικός Λειτουργός)
Συμπεριλαμβάνει:
• Υποστήριξη ώστε να αντιμετωπίσει αυτός και οι συγγενείς του την ασθένεια και τα συμπτώματά της
• Βοήθεια για τη φαρμακευτική αγωγή και εποπτεία της
• Έλεγχος για το αν πληρούνται οι ανάγκες του και παρέμβαση αν χρειαστεί για την εκπλήρωση μερικών από αυτών (π.χ. κινητοποίηση, κοινωνικοποίηση, κοινωνική ένταξη) κ.ά.
• Επιπλέον, παρέχονται υπηρεσίες συμβουλευτικής – ψυχοθεραπείας παιδιών, εφήβων και γονέων
– ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
• Ενημέρωση της Κοινότητας γύρω από τη Ψυχική Υγεία με σκοπό την καταπολέμηση του στίγματος της ψυχικής ασθένειας
• Οργάνωση δράσεων ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης σε συνεργασία με την Κοινότητα και τους τοπικούς φορείς
Τι υπηρεσίες προσφέρει το Κέντρο Ημέρας;
To Κέντρο Ημέρας Αργοστολίου παρέχει κυρίως υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης σε ασθενείς με σοβαρά και επιμένοντα στο χρόνο, ψυχιατρικά προβλήματα. Βασιζόμενο στη συνεργασία με τις άλλες δομές (όπως την Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας) παρέχει στο πλαίσιο της κοινοτικής φροντίδας, ολοκληρωμένη παρέμβαση στους ασθενείς, έχοντας τους εξής στόχους:
• Σταθεροποίηση της ψυχικής κατάστασής τους και πρόληψη των υποτροπών
• Μείωση και πρόληψη των δυσάρεστων συνεπειών της νόσου (όπως απόσυρση, απομόνωση)
• Ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους και επανένταξή τους στην κοινωνία
Για την επίτευξη αυτών των στόχων πραγματοποιούνται διάφορες ομαδικές δραστηριότητες. Στα πλαίσια του θεραπευτικού αυτού ομαδικού προγράμματος πραγματοποιούνται η ομάδα επικαιρότητας και εξόδου, η ομάδα μαγειρικής, η ομάδα εκμάθησης ηλεκτρονικού υπολογιστή, η ομάδα λογοτεχνίας, η ομάδα προβολής ταινίας, η ομάδα δημιουργικής απασχόλησης, η ομάδα ψυχοθεραπείας, καθώς και με την συνεργασία εθελοντών, η ομάδα χορού – κινησιοθεραπείας και η ομάδα θεάτρου .
Οι παραπάνω εξυπηρετούμενοι παρακολουθούνται επίσης, από τον ψυχίατρο σε συστηματική βάση ή (σε ατομικές συναντήσεις) και από τα άλλα μέλη του προσωπικού του Κέντρου Ημέρας, αν αυτό κρίνεται αναγκαίο.
* Παράλληλα με το πρόγραμμα ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης που περιγράφηκε παραπάνω, παρέχεται συμβουλευτική – ψυχοθεραπεία από την ψυχολόγο του Κέντρου Ημέρας σε άλλους εξυπηρετούμενους, με λιγότερο σοβαρά προβλήματα.
Μην διστάσεις να επικοινωνήσεις μαζί μας!
Οι υπηρεσίες μας παρέχονται ΔΩΡΕΑΝ και είναι απόλυτα ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΕΣ
Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Κεφαλονιάς – Ζακύνθου – Ιθάκης
Τηλέφωνα: 26710-24437 – 6936759272-3
Διεύθυνση: Βούρβαχη 6Α, 28100, Αργοστόλι
email: metavasiargostoli@gmail.com
Κέντρο Ημέρας Αργοστολίου
Τηλεφωνα: 26710-28958
Διεύθυνση: Λεωφόρος Βεργωτή 18 (έναντι Δικαστηρίων), 28100, Αργοστόλι
email: argostoli@mkoapostoli.gr
Αργοστόλι, 9 Οκτωβρίου 2015
Η Ψυχική Υγεία είναι υπόθεση ΟΛΩΝ μας!
Η Διοίκηση και οι εργαζόμενοι της ΑΜΚΕ «ΜΕΤΑΒΑΣΗ»
