Η συμφωνία στην οποία κατέληξε η πολύμηνη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στις 13 Ιουλίου αποτελεί, πέρα από κάθε αμφιβολία, μια τεράστια ήττα για τις δυνάμεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς στην Ελλάδα. Το πρωτοφανές πραξικόπημα το οποίο προκάλεσαν οι δανειστές, δεν ήταν παρά το τελευταίο επεισόδιο μιας σειράς ακραίων εκβιασμών που οδήγησαν την κυβέρνηση σ’ ένα ασφυκτικό πολιτικό αδιέξοδο.
Ωστόσο, θα ήταν εξαιρετικά ελλειμματικό από τη μεριά μας, να ερμηνεύσουμε το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης μόνο ως αποτέλεσμα των επιλογών των δανειστών. Οφείλουμε να απολογίσουμε αρνητικά τη σημαντική υποτίμηση των συσχετισμών εντός ευρωζώνης, την απόλυτη πεποίθηση ότι τα ορθολογικά επιχειρήματα θα μπορούσαν να πείσουν τους θεσμούς να συμφωνήσουν σε μια «αμοιβαία επωφελή» συμφωνία, αλλά και το ότι η απειλή ενός grexit θα μπορούσε να παίξει καταλυτικό ρόλο στην επικράτηση του δικού μας σχεδίου. Τα παραπάνω συνέτειναν αποφασιστικά στην απουσία ενός εναλλακτικού σχεδίου ρήξης που θα μπορούσε να λειτουργήσει τόσο στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, όσο και ως επιλογή της κυβέρνησης, γεγονός που ήταν καθοριστικός παράγοντας εγκλωβισμού μας.
Ταυτόχρονα, η επανάπαυση, για μεγάλο διάστημα, σε τεχνικές διαπραγματεύσεις εν όψει του βέβαιου «έντιμου συμβιβασμού» δεν έδωσε χώρο για τον ενθουσιασμό και τη δυναμική που δημιουργεί η συμμετοχή της κοινωνίας, ενάντια στην κυριαρχία των τεχνοκρατών και τη συνέχιση της άσκησης πολιτικής σα να μην άλλαξε τίποτα. Επιπλέον, δεν προχωρήσαμε σε μια σειρά από «μονομερείς ενέργειες» που θα μπορούσαν να στρέψουν το πεδίο της σύγκρουσης στο εσωτερικό, να παγιώσουν τις σχέσεις με τον κόσμο που εκπροσωπούμε, να δώσουν έναυσμα για νέους αγώνες και να εξασφαλίσουν πόρους για την υλοποίηση του προγράμματός μας.
Μπροστά σε όλη αυτή την κατάσταση, η ανεπάρκεια του κομματικού μηχανισμού (κόμμα και νεολαία) ήταν καθοριστική. Η μη σύγκλιση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ πριν την ψήφιση των προαπαιτούμενων, μετέφερε όλο το βάρος σε αναρμόδια όργανα όπως η Κ.Ο. και στην ατομική ευθύνη-συνείδηση του κάθε βουλευτή. Η ατροφία των καθοδηγητικών οργάνων και οι εξω-συλλογικές αποφάσεις είναι οι δύο συπληρωματικές όψεις της ίδιας σχέσης.
Η συμφωνία που υπεγράφη φέρει τη σφραγίδα του συντριπτικού συσχετισμού δύναμης εντός ευρωζώνης και των εκβιασμών εις βάρος της κυβέρνησης και του ελληνικού λαού. Αυτός ο εγκλωβισμός και το αδιέξοδο στο οποίο περιήλθαμε μας υποχρεώνει να επανεξετάσουμε τους άξονες και τις κατευθύνσεις του σχεδίου αυτού. Οφείλουμε να δούμε πως τελικά η Ε.Ε. και η Ευρωζώνη λειτουργούν ως θεσμοθετημένος νεοφιλελευθερισμός, που περιορίζει ασφυκτικά τα περιθώρια μετασχηματισμού τους. Η διεθνιστική μας στρατηγική οφείλει να περνά μέσα από την αποδέσμευση απ’ αυτούς τους σχηματισμούς, ως ένα αίτημα δημοκρατίας και λαϊκής κυριαρχίας, αλλά και ως προϋπόθεση για την αμφισβήτηση του νεοφιλελευθερισμού.
Η ψήφιση του τρίτου μνημονίου έρχεται απέναντι στις ιδεολογικές μας καταβολές, τις προεκλογικές μας δεσμεύσεις, τις συλλογικές μας αποφάσεις κι ανατρέπει μια μακρά πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, με τον κίνδυνο να τσακίσει την ελπίδα για ένα διαφορετικό δρόμο στη μοναδική χώρα της Ε.Ε. όπου η Αριστερά πέτυχε μια ιστορική νίκη. Γι’ αυτούς τους λόγους είμαστε ενάντια στη συμφωνία.
Είναι επιτακτική ανάγκη, σε αυτή τη φάση, να συγκληθεί άμεσα η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ και να πραγματοποιηθεί άμεσα έκτακτο συνέδριο, που συνιστά το ανώτατο σώμα απόφασης του κόμματος, και το οποίο θα έχει τη συνολική ευθύνη για τον απολογισμό της προηγούμενης περιόδου και το σχεδιασμό της στρατηγικής του επόμενου διαστήματος. Επιπλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ευθύνη και πρέπει να προστατέψει όλα τα μέλη του από προσωπικές επιθέσεις εναντίον τους, που καμία σχέση δεν έχουν με τις αρχές κι αξίες της Αριστεράς.
Δεν μπορούμε, μέσα σε όλα αυτά, να αμελήσουμε ωστόσο το σπουδαίο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Η κυβέρνηση σε αυτή την περίπτωση, επιλέγοντας να δώσει το λόγο στο λαό, κατάφερε για αυτό το σύντομο διάστημα να τον κάνει πρωταγωνιστή κόντρα στους ακραίους εκβιασμούς, τη χρηματοπιστωτική ασφυξία, τις κλειστές τράπεζες και τη μηντιακή φρενίτιδα. Το δημοψήφισμα ως κοινωνική διεργασία και ως αποτέλεσμα, μας δείχνει πως ο αγώνας για το σχηματισμό ενός κοινωνικού μλοκ που θα ανοίξει νέους δρόμους για τη διεύρυνση της δημοκρατίας, της συνεργασίας και της αλληλεγγύης σε κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής, είναι πιο επίκαιρος, αλλά και δυνάμει νικηφόρος, παρά ποτε.
Σε ότι μας αφορά, το να αγωνιζόμαστε για ένα δικαιότερο κόσμο δεν είναι επιλογή ηθικής δικαίωσης, αλλά ένας τρόπος να αλλάζουμε την καθημερινότητά μας, να μετασχηματίζουμε τις ζωές μας και την κοινωνία. Στο δρόμο αυτό θα συνεχίσουμε να βαδίζουμε έχοντας πάντα στο νου ότι η ιστορία είναι ένα πεδίο δυνατοτήτων στο οποίο διαρκώς αγωνιζόμαστε για να καταστήσουμε εφικτά αυτά που τώρα μπορεί να φαίνονται αδιανόητα.