Του Γεράσιμου Σωτ. Γαλανού
Φέτος το καλοκαίρι η Ορχήστρα «Ανέμη του χορού» πραγματοποίησε παραδοσιακές μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις σε διάφορα μέρη του νησιού μας. Η Ορχήστρα δημιουργήθηκε το 2012 με σκοπό να προάγει τη μουσική χορευτική παράδοση του νησιού και όχι μόνο, με τρόπο κατά το δυνατόν πιο κοντά στην αυθεντική παλιά εικόνα των παραδόσεών μας.
Με ιστορικό υπόβαθρο τις μουσικές καταγραφές και τεκμηριώσεις των ξεχασμένων για πολλά χρόνια χοροτράγουδων του νησιού μας, με κορύφωση την έκδοση του διπλού ψηφιακού δίσκου- κασετίνα με τον ομώνυμο τίτλο «Στην Ανέμη του χορού» 2010, αλλά και τη συνεχιζόμενη καταγραφή, τεκμηρίωση και παρουσίαση άγνωστου παραδοσιακού υλικού, τα μέλη της Ορχήστρας κάνουν ένα νέο άνοιγμα στα μουσικά δρώμενα της Κεφαλονιάς, θυμίζοντας πως ετούτος ο τόπος έχει βαθιές ρίζες ελληνικότητας, φανερή και μέσα από τη δημοτική παραδοσιακή μουσική.
Τα μέλη της Ορχήστρας κρατούν τον παραδοσιακό παλιό τρόπο στις μουσικές εκτελέσεις, έχοντας τα βασικά μουσικά όργανα: βιολί, ακορντεόν και κιθάρα τα οποία συνοδεύουν τις φωνές, αποφεύγοντας τα κρουστά και τα ξένα προς τον τόπο μουσικά όργανα.
Συγκεκριμένα φέτος δόθηκαν τρεις παραστάσεις κατά την καλοκαιρινή περίοδο με την φροντίδα της ΚΕ.ΔΗ. ΚΕ του Δήμου Κεφαλονιάς. Η πρώτη με τη βοήθεια επιπλέον του αντιπροέδρου της Κ.Ε.ΔΗ.ΚΕ Γιώργου Κατσιβέλη στο Ληξούρι στις 22-7-2015, στο προαύλιο χώρο του Α΄ Δημοτικού Ληξουρίου, όπου χορεύτηκα για πρώτη φορά «Οι Λόντρες», χορός των γριών της Ανατολικής Κεφαλονιάς (Πυργί και Πρόννοι) που χορευόταν γύρω στα 1905 και έκτοτε είχε ξεχαστεί. Ο Γεράσιμος Γαλανός τον κατέγραψε φωνητικά και λεκτικά αρκετές φορές από το 1984 έως το 1998, τον τεκμηρίωσε μέσα από πολλές μαρτυρίες και με τη βοήθεια του χοροδιδασκάλου, Διονυσίου Μπάλλα, μέλος της Ορχήστρας, αποτυπώθηκαν σωστά τα βήματα που υπέδειξαν οι παλιοί χορευτές, κυρίως ο Φώτιος Διγαλέτος, (ετών 92) από τα Καταποδάτα Σάμης. Το χορό επιμελήθηκε μουσικά χωρίς διαστρεβλώσεις, ο μουσικολόγος και βιολιστής, (το βιολί της Ορχήστρας) Λαμπρογιάννης Πεφάνης.
Στο Ληξούρι ακούστηκαν και άλλα άγνωστα χορευτικά χοροτράγουδα όπως: «Οι γύρες της κλεψιάς», «Ένα παιδί από τα Ομαλά», «Ο Κουρουκλάτικος μπάλλος», «Η γίδα γκέσα» «Ερόδισε η Ανατολή», «Ο παλιός μέρμηγκας» και άλλα άσματα ξεχασμένα για πολλά χρόνια. Τα μέλη της Ορχήστρας είναι: Λαμπρογιάννης Πεφάνης –βιολί, Αλέξανδρος Λυκούρας- ακορντεόν, Αποστόλης Αυγερινός-κιθάρα, Γαβρίλης Σιμωτάς-κιθάρα, Διονύσης Μπάλλας χορός και τραγούδι, Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός τραγούδι. Επίσης, σε κάθε εκδήλωση συμμετείχαν και συμμετέχουν τραγουδιστικά και παλιοί τραγουδιστές του νησιού μας: Ο Σπύρος Ρουματζάς και ο Κώστας ο Μιχελής από την Έρισσο.
Την προσπάθεια της Ορχήστρας συνδράμει δυναμικά και η παρουσία του Πολιτιστικού Συλλόγου Φραγκάτων «Ο Μέρμηγκας» με τον πρόεδρό του Αποστόλη Κουταβά και με χοροδιδάσκαλο τον Διονύση Μπάλλα. Το χορευτικό του «Μέρμηγκα» επάξια συνόδευσε και χόρεψε σε όλες τις εμφανίσεις και μάλιστα απέσπασε το μεγάλο χειροκρότημα του κόσμου, μια και οι χορευτές του είχαν την ορμή, τη ζωντάνια και το ρυθμό της κεφαλονίτικης χορευτικής πνοής. Στο Ληξούρι επίσης χόρεψε και το χορευτικό του Πολιτιστικού Συλλόγου «Κουνόπετρα» που και αυτό δείχνει πως έχει ανερχόμενους χορευτές και άξιο Διοικητικό Συμβούλιο.
Στις 28 Ιουλίου η Ορχήστρα και πάλι υπό την φροντίδα της Κ.Ε.ΔΗ.ΚΕ και με τον Πολιτιστικό Σύλλογο «Αντυπάτων Ερίσσου» με τη βοήθεια του προέδρου Γεράσιμου Βανδώρου, πραγματοποίησε μουσικοχορευτική εκδήλωση με οπτική παρουσίαση για τους παλιούς οργανοπαίχτες της Ερίσσου, στο προαύλιο χώρο του παλιού Δημοτικού Σχολείου Αντυπάτων Ερίσσου. Δυναμικά το παρόν του έδωσε και πάλι το χορευτικό του Συλλόγου «Μέρμηγκας» Φραγκάτων και μάλιστα απέσπασε πολλούς επαίνους και μπράβο από τους Ρισσιάνους που προσφέρθηκαν να ανταποδώσουν τη χαρά και το κέφι που τους δώσαμε με κεράσματα και πολλές ευχαριστίες.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι πρώτιστος λόγος των μελών της Ορχήστρας «Ανέμη του χορού» είναι παράλληλα με την ψυχαγωγική διασκέδαση να γίνεται και εκπαιδευτική διαδικασία εκμάθηση των ξεχασμένων χορών, πράγμα που το αναλαμβάνει ο χοροδιδάσκαλος Διονύσης Μπάλλας, που προσεγμένα και τεκμηριωμένα μέσα από τα βήματα των παλιών χορευτών του νησιού μας, έχει αποτυπώσει την κάθε λεπτομέρεια και την παρουσιάζει με σοβαρότητα. Στα άσματα που ακούστηκαν παρουσιάστηκε και χορεύτηκε μετά από χρόνια το «Γυρουζάτο» ή «Το παλαιό», καθώς και το άσμα με τίτλο «Ένα παιδί τσ’ Αμερικής» και άλλα τοπικά ξεχασμένα.
Στην Έρισσο, στο χώρο του παλιού σχολείου υπήρχε έκθεση με φωτογραφικό υλικό και παραδοσιακών οργάνων, καθώς και κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης έπαιξε συρτά κεφαλονίτικα ο παλιός πρακτικός βιολιστής Παναγής Γκαγκάδης.
Ακολούθησε η τρίτη εκδήλωση στα Δειλινάτα στις 3-8-2015, η οποία ήταν πρόταση του Άγγελου Κωνσταντάκη. Στον προαύλιο χώρο του Δημοτικού Σχολείου του χωριού, με τη βοήθεια της Κ.Ε.ΔΗ.ΚΕ ακόμη μια φορά, αλλά και του προέδρου της Τοπικής Κοινότητας Βαγγέλη Γασπαράτου δόθηκε μια καταπληκτική παράσταση που τη χαρήκαμε όλοι μας.
Στο ξεκίνημα της εκδήλωσης ο Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός αναφέρθηκε στους παλιούς οργανοπαίκτες και τραγουδιστές των Δειλινάτων, πράγμα που συγκίνησε τους παρευρισκόμενους, γιατί όπως είπαν η θύμηση πρέπει να διατηρείται και να μνημονεύονται οι βάσεις των παραδόσεών μας. Χορεύτηκαν πολλά άσματα, γνωστά και άγνωστα, χόρεψαν τα παιδιά και οι μεγάλοι του χωριού, καθώς μαζί τους και ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Μέρμηγκας». Ο χορός ήταν ασταμάτητος, ορμητικός, καθαρά κεφαλονίτικος και πολύ ζωντανός, με αμείωτο κέφι, που βεβαίωσε ακόμη μια φορά, πως, μπορεί να υπάρξει κεφαλονίτικο πανηγύρι με αμιγώς άσματα και χοροτράγουδα του νησιού μας.
Στην όλη προσπάθεια του φετινού προγράμματος της Ορχήστρας «Ανέμη του χορού» συνέβαλε με τη βοήθειά της η Κ.Ε.ΔΗ.ΚΕ του Δήμου Κεφαλονιάς, με την αμέριστη συμπαράσταση του προέδρου της Άγγελου Κωνσταντάκη, καθώς και του προσωπικού του γραφείου και των τεχνικών υποστήριξης εκδηλώσεων της ΚΕΔΗΚΕ, που βοήθησαν αμέριστα στην κάθε λεπτομέρεια των παραστάσεων
Επιπρόσθετα, θα πρέπει να αναφερθεί και η προσπάθεια της Ορχήστρας για να αναβιώσει η μουσική παρουσία του παραδοσιακού μουσικού λαϊκού οργάνου, του Σκορτσάμπουνου (Άσκαυλος και Ασκίαυλος). Γι αυτό με πρωτοβουλία του Γεράσιμο Γαλανού καλέστηκε για ενημέρωση πάνω σε αυτό το όργανο, ο οργανοπαίκτης από την Κάρυστο, που παραθέριζε στα μέσα Αυγούστου στο νησί μας, Ιωάννης Μαμάς. (Υπόψη πως το ίδιο μουσικό όργανο, δηλαδή σκορτσάμπουνο, με τις ίδιες ακριβώς θέσεις που είχε και το νησί μας, έχει και η Κάρυστο και τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου). Σε χώρο κατάλληλο με την παρουσία πολλών, άτομα από το Σύλλογο Φραγκάτων, ο βιολιστής Λαμπρογιάννης Πεφάνης, ο καθηγητής Διονύσιος Κατερέλος, ο Μπάμπης Κακαρούμπας που κάνει μια ανάλογη προσπάθεια, ο Παναγής ο Σκλάβος κατασκευαστής οργάνων και άλλοι αρκετοί συναντήθηκαν στο Ληξούρι στις 11-8-2015 και συζήτησαν για το πώς θα οργανώσουν τη διαδικασία κατασκευής και μάθησης αυτού του ξεχασμένου στο νησί μας λαϊκού ποιμενικού οργάνου. Η συνάντηση είχε θετικό χαραχτήρα και δείχνει πως υπάρχει τρόπος να ξαναθυμίσουμε και να αναβιώσουμε κάτι που χάθηκε, χωρίς να το κακοποιήσουμε. Θα γίνει προσπάθεια να μυηθούν πάνω σε αυτό το όργανο πολλά μέλη των κεφαλληνιακών συλλόγων.
Κλείνοντας αυτές τις γραμμές ως εκπρόσωπος της Ορχήστρας θέλω να ευχαριστήσω πέρα από την Κ.Ε.ΔΗ.ΚΕ και τον πρόεδρό της Άγγελο Κωνσταντάκη, τον καθένα που φανερά αλλά και ταπεινά στάθηκε αρωγός στην προσπάθειά μας. Διαβεβαιώνω πως η προσπάθεια των μελών της Ορχήστρας θα συνεχιστεί με γνώμονα την αυθεντικότητα, τη σωστή καταγραφή και τεκμηρίωση της παράδοσης, καθώς και την καλή προβολή αυτής, για να έχει συνέχεια ο τόπος μας.
