Η παγκόσμια ημέρα αφιερωμένη στα μνημεία (18 Απριλίου) δεν έχει μόνο συμβολική αλλά και ουσιαστική σημασία. Ιδίως σε περίοδο γενικευμένης οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κρίσης.
Η σημερινή ημέρα μας υπενθυμίζει ότι δεν αρκεί μόνο η θεσμοθέτηση και γενικά η νομική προστασία της μνημειακής μας κληρονομιάς. Χρειάζεται και η εφαρμογή των όποιων κανονιστικών ρυθμίσεων. Χρειάζεται πρωτίστως η κοινωνική συμμετοχή που αποτελεί την πραγματική ασπίδα των μνημείων απέναντι σε κάθε φθοροποιό δύναμη. Αυτό θα επιτευχθεί μέσα από την ενσωμάτωση και την ένταξη της πολιτιστικής κληρονομιάς στην καθημερινή ζωή και δραστηριότητα κάθε τοπικής κοινωνίας, κάθε τόπου. Αυτή η ένταξη είναι το σημερινό διακύβευμα σε μια χρονική φάση όπου η φροντίδα για το πολιτιστικό και φυσικό περιβάλλον συνιστά πολυτέλεια για τους κάθε λογής οικονομικούς και πολιτικούς ιθύνοντες.
Στα Ιόνια νησιά, με την πλούσια πολιτιστική και πνευματική παράδοση σε όλους τους τομείς της τέχνης, των γραμμάτων και της επιστήμης, είναι ανάγκη να δούμε κάποιες πραγματικότητες έστω κι’ αν αυτές μας πληγώνουν. Ιστορικά μνημεία, διατηρητέα κτίρια, αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικά κέντρα πόλεων, ιστορικοί τόποι, παραδοσιακοί οικισμοί και άλλα «προστατευτέα αγαθά» της υλικής πολιτιστικής μας κληρονομιάς ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ τη διαχείριση που τους αξίζει. Όπως πρέπει να δούμε και να αναγνωρίσουμε τις αγωνίες και προσπάθειες ορισμένων (λίγων αλλά εκλεκτών) εργατών της επιστήμης και της τέχνης (όπως εκπαιδευτικών, ιστορικών, αρχιτεκτόνων, αναστηλωτών, αρχαιολόγων, συντηρητών κ.α.) αλλά και κάποιων πραγματικά ενεργών πολιτών που με τρόπο αθόρυβο και με αντίξοες συχνά συνθήκες συμβάλλουν στη διατήρηση αυτής της κληρονομιάς.
Είναι επομένως ανάγκη, σε κάθε ευκαιρία τα τονίζουμε την σημασία και σπουδαιότητα αυτού του σημαντικού και πολύτιμου περιφερειακού κεφαλαίου το οποίο εξαφανίζεται συχνά όχι μόνο από φυσικές καταστροφές αλλά και συχνότερα από ανθρώπινες εγκληματικές ενέργειες –ατομικές και συλλογικές.
Δυστυχώς και εφέτος, η ημέρα αυτή πέρασε για άλλη μια φορά απαρατήρητη και χαμένη μέσα στη δίνη και της προεκλογικής περιόδου, χωρίς καμία άξια λόγου ενέργεια ή δράση, έστω και συμβολική, από την πολιτεία και τις τοπικές αρχές. Γεγονός που πρέπει να προβληματίσει διοικούντες και διοικούμενους, στο άμεσο και απώτερο μέλλον.
Ηλίας Μπεριάτος
Περιφερειακός σύμβουλος Ιονίων Νήσων
Επικεφαλής του συνδυασμού «ΙΟΝΙΟ ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ»
