Η φήμη του κάτοικου των Διλινάτων είναι συνυφασμένη με ένα εκρηκτικό ταπεραμέντο , μίγμα που οφείλεται στο «πάντρεμα» λαών από διαφοερετικά σημεία (Κεφαλονιά, Κρήτη, Ήπειρος, Μάνη κλπ) που τελικά βρήκαν κοινή συνισταμένη κάτω από την αγκαλιά της Ευμορφιάς στην πορεία των χρόνων.
Αρκετοί είναι αυτοί που διαχρονικά προσπάθησαν να προσδιορίσουν το προφίλ των κατοίκων του χωριού , όμως η περιγραφή με την πιο πειστική απεικόνιση ήταν αυτή του Γερμανού γεωγράφου Ιωσήφ Παρτς το 1889.
Η γραπτή του αναφορά παραμένει «παράσημο» για όλους μας ακόμα και αν έχουν περάσει 100 χρόνια από τότε.
Το γραπτό του κόσμησε την πρώτη σελίδα του ημερολογίου του εξωραϊστικού πολιτιστικού Συλλόγου του χωριού. Στο βιβλίο του «Κεφαλληνία και Ιθάκη» ο Παρτς αναφέρει «Το μέγιστον τούτο χωρίον (1889: 2000 κατοίκους) κείται εις ύψος από της θαλάσης (360-420 μ.) εκτεινόμενον κατά μήκος επί της δυτικής κλιτύος της Ευμορφιάς.
Οι Αδηλήναι είναι ικανώτατοι και μάλιστα ακαταπόνητοι εργάται. Την φήμην ταύτην , ην εν των λιμένι του Αργοστολίου εν πάση εργασία επαληθεύουσιν, απέκτησαν καταδαμάσαντες το άνυδρον και πετρώδες αυτών έδαφος.
Μετά θαυμασμού βλέπει τις ααμπελοφυτείας επιπόνως γενομένας επί πετρώδους εδάφους , τας οποίας επί των κλιτύων της Ευμορφίας άνω των 800μ. ύψους αυτής της θαλάσσης εξέτειναν.
Εις την επιμονήν ταύτην προς καθυπόταξιν σκληράς φύσεως ακολουθεί ισχυρά αυτοσυνειδησία . ισχυρόν πνεύμα ανεξαρτησίας, το οποίο πιστεύει ότι δεν έχει χρειαν κυβερνητικής διευθύνσεως ουδέν, απαιτεί παρ αυτής αλλά και ουδέν επιθυμεί να τελή εις αυτήν.
Άρνησις φόρων και στρατιωτικής υπηρεσίας , φανερά επανάστασις κατά της πιέσεως πάσης πολιτικής εξουσίας ουχί σπανίως συνέβησαν ενταύθα.
Οι Ενετοί δεν ηδύνατο καλώς να απαλαχθώσι του σκληροτράχηλου τούτου ορεινού λαού , όστις μικράν έννοιαν είχε κανονικής κυβερνήσεως και οι Άγγλοι ουδαμού εύρον σπουδαιοτέραν αντίστασις ην εν Διλινάτοις.
Η αθυμία παρέσυρε ποτέ τον Νάπιερ να ειπή τους εξής σκληρούς λόγους : «Θα ήτο ευτύχημα δια την νήσον εάν τις ηδύνατο να αφανίση την φωλέαν ταύτην τηε ανυποταξίας».
Πηγή: dilinata.gr
