Ακόμα και ο πιο ανίδεος παρατηρητής των γλυπτών που υπάρχουν στο Πρώτο Νεκροταφείο της Αθήνας, δε μπορεί παρά να σταθεί και να παρατηρήσει την εκφραστικότητα ενός, ίσως του πιο διάσημου γλυπτού του Γιαννούλη Χαλεπά, της Κοιμωμένης του. Ο Χαλεπάς στέκεται ισάξιος ενός Ροντέν, όχι μόνο για την εκφραστικότητα των προσώπων και των σωμάτων στα έργα του αλλά και γιατί έπειξε ένα σπουδαίο και καθοριστικό ρόλο στην Ελληνική Τέχνη.
Ο Χαλεπάς το 1876 επέστρεψε στην Αθήνα, όπου άνοιξε δικό του εργαστήριο. Το 1877, λίγο καιρό πριν υποστεί νευρικό κλονισμό, ολοκλήρωσε στο μάρμαρο τον Σάτυρο που παίζει με τον Έρωτα, και τον ίδιο χρόνο άρχισε να δουλεύει το πιο διάσημο γλυπτό του, την Κοιμωμένη για τον τάφο της Σοφίας Αφεντάκη στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Την Κοιμωμένη του από το πήλινο πρόπλασμα την μετέφεραν αργότερα με το γλύφανό τους στο μάρμαρο οι μαρμαρογλύπτες Χαμηλός και Αλεξάκης.
Η Κοιμωμένη του, η 18χρονη κόρη της οικογένειας Αφεντάκη, η Σοφία ή Σοφή όπως την αποκαλούσαν οι οικείοι της, πέθανε από φυματίωση. Η νεότητα, η αγνότητα και η γαλήνη της αποτυπώθηκαν από τη σμίλη του Χαλεπά. Η κόρη των Αφεντάκη της μεγάλης και πλούσιας οικογένειας από την Κίμωλο γεννήθηκε το 1855 και πέθανε το 1873. Στέκει εκεί, στο πρώτο νεκροταφείο και οι φθορές που έχει υποστεί εκτεθειμένο στη φθορά του φυσικού περιβάλλοντος και αφημένο στη δικαιοδοσία των επισκεπτών του Α΄ Νεκροταφείου είναι μεγάλες.
Η τραγική ιστορία του θανάτου ενός νέου κοριτσιού ενέπνευσε μια σειρά άρθρων του Σπύρου Σ. Δενδρινού, με τίτλο «η Κοιμωμένη – Το τρυφερό ρομάντζο της Σοφίας Αφεντάκη», που πρωτοδημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Προοδευτικός Φιλελεύθερος στις αρχές της δεκαετίας του ’50 σε συνέχειες σαν “λαϊκό ανάγνωσμα” και επανεκτυπώθηκαν σε βιβλίο από τις εκδόσεις Φιλιππότη με εισαγωγή της Μάρως Βαμβουνάκη. Όπως περιγράφεται στην παρουσίαση της ιστορίας “Ασχολείται με τη σύντομη αλλά αστραφτερή ζωή της Κοιμωμένης πριν κοιμηθεί. Με το περιβάλλον και το θανάσιμο ειδύλλιό της με Ιταλό τενόρο που συνάντησε μοιραία στην Οπερα της Νάπολης, πριν καλέσουν τον αλλόκοτο Τήνιο γλύπτη να τη μελετήσει στο φέρετρο και να γνωρίσει το ωραίο της πρόσωπο σε νεκρικό πια προσωπείο. […] Το έργο γράφτηκε σε χρόνια δύσκολα για τις αστικές ελληνικές κοινωνίες, που μελετούσαν ρομάντζα και άκουγαν λυγμικά τανγκό στο ραδιόφωνο, αναζητώντας σύντομα παραμύθια στη δύσκολη πεζή βιοτή”.
Η ιστορία ήταν εντελώς ανυπόστατη, μιλάμε για ένα ειδύλλιο ανάμεσα στη 18χρονη Σοφία και τον Ιταλό τενόρο Τζιοβάνι Ματέο Μάριο, ο οποίος ήταν τότε 68 ετών και φυσικά δεν αυτοκτόνησε αλλά πέθανε από στηθάγχη στις 11 Δεκεμβρίου του 1883. Παρόλη την ανυπόστατη ιστορία, η μυθοπλασία φέρνει σε πρώτο πλάνο τον χαμό της δεκαοκτάχρονης.
Η «ζωή» της κόρης μετά θάνατον, έχει απειληθεί σοβαρά, ουκ ολίγες φορές. Βανδαλισμοί, κακοί καθαρισμοί, έκανα επί σειρά ετών αναγκαία την μεταφορά του γλυπτού σε ένα μέρος προστατευμένο και ασφαλές. Το μεγάλης μνημειακής αξίας γλυπτό έφτασε να βρει φιλόξενη και ασφαλή στέγη 140 χρόνια από την σμίλευσή του.
Όπως ανήγγειλε η Υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου, προετοιμάζεται η οριστική μεταφορά στην Γλυπτοθήκη της Πινακοθήκης , του αγάλματος της «Κοιμωμένης» του Γιαννούλη Χαλεπά (σύμφωνα και με την επιθυμία των κληρονόμων του καλλιτέχνη)το οποίο χρειάζεται άμεση συντήρηση. Στη θέση του στο Α’ Νεκροταφείο θα τοποθετηθεί ένα αντίγραφο υψηλών προδιαγραφών.
Πηγή: thetoc.gr
