Στη νοσταλγική ατμόσφαιρα της δεκαετίας του ’60, με τα παιδιά της εποχής μπροστά στο μεγάλο ξύλινο ραδιόφωνο να ταξιδεύουν με τη φαντασία τους στον παραμυθένιο κόσμο της θείας Λένας, μας μετέφερε χθες η εγγονή της, η γνωστή κινηματογραφίστρια Μαρία Ηλιού με τη νέα ταινία της, την αφιερωμένη στη μοναδική αυτή προσωπικότητα.
Στο γεμάτο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη στην οδό Πειραιώς, παρόλο που έβρεχε καταρρακτωδώς, συγκεντρώθηκαν πολλά από εκείνα τα παιδιά που είχαν ακόμη στα αυτιά τους τη φωνή της θείας Λένας, κατά κόσμον Αντιγόνης Μεταξά (1905-1971), η ανάμνηση της οποίας ανακαλούσε στον καθένα εικόνες από το παλιό σπίτι στην επαρχία, στο νησί ή σε μια γειτονιά της Αθήνας όπου έζησαν τα παιδικά τους χρόνια.
Πάνω από ένα εκατομμύριο παιδιά άκουγαν τότε τη θεία Λένα. Πολύ λιγότεροι βέβαια είχαν κάποιο από τα βιβλία της, καθώς δεν είχαν όλοι την οικονομική δυνατότητα να τα αποκτήσουν. Δύσκολες εποχές για τη μέση ελληνική οικογένεια τότε, που έδινε αγώνα επιβίωσης.
Από την ταινία της Μαρίας Ηλιού μάθαμε πως το όνειρο της Αντιγόνης Μεταξά ήταν να γίνει ηθοποιός, μια άλλη Μαρίκα Κοτοπούλη. Διέθετε όπως φαίνεται και το ταλέντο. Αλλά ο πατέρας της Γεώργιος Μεταξάς από την Κεφαλονιά, καθηγητής και ιδρυτής της Σχολής Μεταξά (1904) στον Πειραιά (μεταφέρθηκε το 1908 στην Αθήνα στην οδό Δραγατσανίου και αργότερα στη Λεωφόρο Κηφισίας, Βας. Σοφίας σήμερα, απέναντι από τον Εθνικό Κήπο), την ήθελε παιδαγωγό. Ωστόσο, ο Γ. Μεταξάς ήταν ένας πολύ προοδευτικός άνθρωπος. Έτσι, παρόλο που την έστειλε μετά το σχολείο στο Παρίσι να σπουδάσει παιδαγωγικά, όταν του είπε επιστρέφοντας ότι θέλει να ασχοληθεί με το θέατρο, δεν την εμπόδισε. Την ενθάρρυνε να φοιτήσει στη Δραματική Σχολή του του Ελληνικού Ωδείου με διευθυντή τον Μανώλη Καλομοίρη και δάσκαλο τον Ευτύχιο Βονασέρα και τον Νίκο Παπαγεωργίου.
Η Αντιγόνη Μεταξά είχε μεγαλώσει μέσα στο σχολείο του πατέρα της όπου ήταν και το σπίτι τους και σκαρφάλωνε ως παιδί τη μάντρα για να δει τι γινόταν δίπλα στο θερινό θέατρο της Κυβέλης. Είχε παρακολουθήσει πώς στήνονται τα σκηνικά και πώς προετοιμάζεται μια παράσταση ώσπου να ανοίξουν τα φώτα για το κοινό. Επίσης είχε σπουδαίους δασκάλους, όπως τον Γεράσιμο Σαλβάνο και τον Δημήτρη Ζήση και στην απαγγελία τον Μάρκο Σιγάλα, δάσκαλο και της Κυβέλης. Ήταν μοιραίο να στραφεί στο θέατρο. Έκανε το ντεμπούτο της στο θεατράκι του Ελληνικού Ωδείου. Έπαιξε στο «Κουρέλι» και στη «Νόρα».
Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος όταν την είδε στη «Στέλλα Βιολάντη» είπε πως είναι «ο νέος αστήρ, ο γλυκολάμπων τώρα εις τον ορίζοντα».
Της Αντιγόνης όμως της αρέσει να γράφει. Ασχολείται παράλληλα με τη δημοσιογραφία. Το 1923, η Αντιγόνη αποφοιτά από το Ελληνικό Ωδείο με «χρυσούν αριστείον». Παίρνει μέρος στο θίασο Σπύρου Μελά, στο Θέατρο Τέχνης. Εν τω μεταξύ έχει γνωρίσει το συμφοιτητή και μελλοντικό σύζυγό της, τον άνθρωπο που της αφοσιώθηκε ολόψυχα, τον Κώστα Κροντηρά, απόφοιτο της Νομικής που σπούδαζε επίσης θέατρο. Ο πατέρας της δεν έβλεπε καλά αυτό το γάμο, να υπάρχουν δύο ηθοποιοί σε ένα σπίτι. Γι΄ αυτό ανέθεσε στον Κ. Κροντηρά τη διεύθυνση του σχολείου.
Η Αντιγόνη μπαίνει για τα καλά στο θέατρο. Πάει σε περιοδεία με τον Αιμίλιο Βεάκη, αλλά σε λίγο γεννιέται το παιδί τους, η Λήδα Κροντηρά. Το θέατρο παραμένει η μεγάλη αγάπη της, αλλά αποφασίζει να σταματήσει προσωρινά. Είναι η εποχή που κυοφορείται η πνευματική άνθηση της γενιάς του ’30, με όλες τις πνευματικές και καλλιτεχνικές προσωπικότητες που βλέπουν στην Ευρώπη κρατώντας την ελληνική ιθαγένεια, όπως λέει χαρακτηριστικά στην ταινία της Μαρίας Ηλιού ο Κώστας Γεωργουσόπουλος.
Κάτι νέο γεννιέται στη χώρα μας. Η Αντιγόνη Μεταξά ιδρύει το 1933 το «Θέατρο του Παιδιού», δηλαδή το πρώτο παιδικό θέατρο στην Αθήνα. Δίνει τον πρώτο ελληνικό θίασο για παιδιά. Δίνει παραστάσεις, εκδίδει τα πρώτα βιβλία της και το 1938 αρχίζει να εργάζεται στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών του τότε ΕΙΡ. Η γνωστή σε όλους μας θεία Λένα γίνεται από το 1942 που έχει την ευθύνη της εκπομπής «Η ώρα του παιδιού». Η εκπομπή δεν σταματάει στην περίοδο της Κατοχής. Η θεία Λένα μιλάει στα παιδιά για τις ελληνικές παραδόσεις, εμψυχώνοντάς τα κατά τη ζοφερή εκείνη περίοδο. Μια μέρα μάλιστα συλλαβάνεται από τους Γερμανούς γιατί δεν ανέφερε σε μία εκπομπή της ότι υπάρχει στη Γερμανία μια παιδική σκηνή του Χίτλερ.
Οργανώνει παιδικές γιορτές στη ραδιοφωνία με τη συμμετοχή παιδιών που την ακούνε. Στις «Χαρούμενες Κυριακές» προσκαλεί εκατοντάδες παιδιά στις αίθουσες των ραδιοφωνικών θαλάμων του ΕΙΡ στο Ζάππειο για να ακούσουν παιδικές χορωδίες και να παρακολουθήσουν χορούς, κουκλοθέατρο του Μπάρμπα Μυτούση, παιχνίδια κ.ά. Επίσης, οργανώνει μαθήματα και διαγωνισμούς ζωγραφικής με τον Σπύρο Βασιλείου και μουσικής με τον Μίνω Δούνια. Δούλευε 24 ώρες το εικοσιτετράωρο παράγοντας δουλειά για 48 ώρες, όπως επισημαίνει η Μαρία Ηλιού στην ταινία.
Στα 38 χρόνια που εργάστηκε στο ραδιόφωνο, έκανε 4.500 ζωντανές εκπομπές («Η Θεία Λένα στα Μικρά Παιδιά», «Καλημέρα Παιδάκια» καθημερινά 9 π.μ. για παιδιά προσχολικής ηλικίας). Μέσα από το υλικό αυτό βγήκαν 18 δίσκοι με παραμύθια και εκδόθηκαν 53 βιβλία για παιδιά και μία παιδική εγκυκλοπαίδεια. Το 1967 περνάει στην τηλεόραση και φτιάχνει την πρώτη παιδική τηλεοπτική εκπομπή με τίτλο «Συντροφιά με τη Θεία Λένα». Μέχρι την παραμονή του θανάτου της στον Ευαγγελισμό από καρκίνο έγραφε κείμενα για τις εκπομπές της.
Τη συνέχεια ανέλαβε η κόρη της, Λήδα Κροντηρά, τιμώντας την πολύτιμη κληρονομιά που άφησε στον τόπο η μητέρα της. Όλη αυτή η ζωή παρουσιάζεται στο ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού με τον τίτλο «Η Αγαπημένη Θεία Λένα. Η ζωή και το έργο της Αντιγόνης Μεταξά» μέσα από τις αφηγήσεις του ιστορικού Αλ. Κιτροέφ, του ποιητή και συμμαθητή της Λήδας Κροντηρά στο σχολείο Μεταξά Τίτου Πατρίκιου, του Κώστα Γεωργουσόπουλου, του δημοσιογράφου Νίκου Βατόπουλου, του ιστορικού ραδιοφωνίας Γ. Χατζηδάκη, της σκηνοθέτιδας Κάρμεν Ρουγγέρη, της ραδιο-παραγωγού Κάτιας Καλιτσουνάκη και της αρχιτέκτονα Ελένης Σαλουβάρδη.
Προβάλλονται επίσης φιλμάκια από την ιδιωτική ζωή της Αντιγόνης Μεταξά και του Κώστα Κροντηρά, δύο κοινωνικών ανθρώπων που έζησαν αγαπημένοι με πολλούς καλούς φίλους. Η παραγωγή της ταινίας ξεκίνησε όταν μια μέρα αποφάσισε η εγγονή της Αντιγόνης να ανοίξει ένα κλειστό από χρόνια ντουλάπι στο υπέροχο παραθαλάσσιο σπίτι τους, στην Κινέττα. Εκεί βρήκε συγκεντρωμένες φωτογραφίες και το βασικό υλικό το οποίο αναβίωνε μια ξεχασμένη εποχή. Η Μαρία Ηλιού θεώρησε χρέος της να αξιοποιήσει αυτό το υλικό, προσφέροντας σε όλους μας την ευκαιρία να ξαναζωντανέψουμε τρυφερές προσωπικές αναμνήσεις και εικόνες που συνοδεύονται από τραγούδια και παραμύθια της θείας Λένας.
Η ταινία θα προβάλλεται στο κεντρικό κτήριο του Μουσείου Μπενάκη (Κουμπάρη 1) από 20/1-12/3/2017, όσο θα διαρκεί και η φωτογραφική έκθεση που εγκαινιάζεται την Πέμπτη (19/1) στις 6 μ.μ.
Πηγή: enetpress.gr
