Του Αλέξανδρου Σπ. Σπυράτου*
Αν υπάρχει κάποιος ο οποίος πιστεύει, ακόμα και τώρα, πως η ελληνική οικονομία διέρχεται μια απλή κρίση οικονομικής ρευστότητας, απλά βλέπει κοντόφθαλμα. Η ελληνική οικονομία δεν ζει μια κυκλική οικονομική κρίση, η οποία θα λυθεί μόνη της. Δεν περνάει μια απλή «ίωση» η οποία θα κάνει τον κύκλο της και θα περάσει. Η Ελλάδα δεν θα βγεί από την ύφεση και την οικονομική ασφυξία νομοτελειακά για να έρθει η ανάπτυξη, όπως ελπίζουν οι περισσότεροι.
Μηχανισμοί και νοοτροπίες που δίκασαν την ελληνική κοινωνία κατά τις δεκαετίες του παρελθόντος, καθώς και η συνειδητοποίηση πως η ελληνική οικονομία και νοοτροπία αλλάζει προς το κοινό συμφέρον, αποτελούν εμπόδιο στην ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων. Το οξύμωρο είναι το γεγονός ότι συνειδητοποιείς πως ένα μεγάλο ποσοστό της κοινωνίας αρέσκεται στο να φτωχοποιούνται οι κοινωνικές τάξεις, αντί να κινείται αποφασιστικά προς την ουσιαστική αλλαγή της οικονομίας.
Η οικονομία μας θα αναπτυχθεί μόνο αν μετασχηματισθεί αποφασιστικά. Η βιώσιμη λύση για τον ερχομό της ανάπτυξης, διέρχεται από τον δρόμο της ουσιαστικής αλλαγής του τρόπου λειτουργίας της οικονομίας και των δομών αυτής. Η ελληνική οικονομία, πρέπει να κάνει μια κατ’ουσίαν στροφή, μετασχηματίζοντας τρεις βασικούς πυλώνες της.
Πρώτον, απαιτείται μια υχηρή μεταστροφή προς τον πρωτογενή τομέα, αναπτύσσοντας διεθνώς ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες και τονώνοντας την εξαγωγήν τους.
Δεύτερον, πρέπει να δώσουμε βαρύτητα στην οικονομία της γνώσης, επενδύοντας στην εκπαίδευση, στην έρευνα και στην καινοτομία.
Τρίτον, οφείλουμε να αλλάξουμε το ρόλο του δημοσίου τομέα. Το κράτος πρέπει να έχει τον ρόλο του επόπτη στην επιχειρηματική δραστηριότητα και όχι να παρεμβαίνει σε αυτήν.
Η παροδική αποφυγή της άτακτης χρεοκοπίας, χωρίς την αποφασιστική αντιμετώπιση :
- Της μείωσης της φοροδιαφυγής.
- Της γραφειοκρατίας, η οποία οδηγεί σε αδιαφάνεια και διαφθορά.
- Της σπατάλης στην υγεία και στις κρατικές προμήθειες.
- Των καθυστερήσεων για την απονομή δικαιοσύνης.
- Της αναποτελεσματικότητας στο σύστημα εκπαίδευσης,
είναι τόσο επικίνδυνη, όσο και απογοητευτική.
Δεν επαρκεί η σημαντική μείωση του μοναδιαίου κόστους εργασίας και η συστράτευση με τις παθογένειες του παρελθόντος. Σαφώς και υπάρχει βελτίωση από την απαγκίστρωση των παλαιών τακτικών και λειτουργιών του κράτους, όμως αυτό δεν επαρκεί. Η μετάβαση σε ένα νέο, σύγχρονο παραγωγικό υπόδειγμα, το οποίο να σέβεται τις αληθινές ανάγκες της κοινωνίας και να αφουγκράζεται τις ανάγκες της αγοράς, ασφαλώς και δεν έχει ολοκληρωθεί.
Μια τέτοια, τολμηρή κίνηση, προϋποθέτει εμβάθυνση των δομικών μεταρρυθμίσεων και ευρύτερη συναίνεση για ουσιαστικές αλλαγές. Στόχος θα πρέπει να είναι η ανάπτυξη ενός παραγωγικού μοντέλου το οποίο θα εκφράζεται από επιχειρηματική εξωστρέφεια και ανταγωνιστική νοοτροπία, μακρυά από κρατικοδίαιτους μηχανισμούς.
Εξάλλου η διεθνής οικονομία μας διδάσκει πως οι χώρες οι οποίες έχουν ισχυρούς, διαφανείς και σταθερούς θεσμούς και όσες έχουν αναπτύξει ένα περιβάλλον το οποίο ευνοεί την ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, είναι και αυτές που επιτυγχάνουν μεσοπρόθεσμα σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η Ελλάδα θα το επιτύχει αυτό κυρίως αν στραφεί σε τομείς όπως ο τουρισμός, ο πρωτογενής τομέας, η μεταποίηση και η βιομηχανία, η ενέργεια και οι μεταφορές. Τομείς στους οποίους υπάρχει, ακόμα, το συγκριτικό πλεονέκτημα λόγω κλίματος, γεωγραφικής θέσης και υποδομών, συστατικά τα οποία κάνουν πιο εύκολη την επίτευξη του στόχου της ανάκαμψης.
*Αλέξανδρος Σπ. Σπυράτος
Οικονομολόγος
Μέλος Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών
