Εδώ και μερικά χρόνια έχει προταθεί από το ΠΑΜΕ και έχει υιοθετηθεί από διάφορους χώρους των παρατάξεων της Αριστεράς η άποψη ότι τα στελέχη της εκπαίδευσης πρέπει να διαγραφούν από τα σωματεία. Στις 24/6/2014 η Γενική Συνέλευση της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας υιοθέτησε την πρόταση του ΠΑΜΕ, που ψηφίστηκε από τη ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ και τις ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ, για διαγραφή των Περιφερειακών Διευθυντών, των Διευθυντών Εκπαίδευσης, των σχολικών συμβούλων καθώς και όσων διευθυντών σχολείων συμμετέχουν στην αξιολόγηση. Είναι προφανές ότι η θέση αυτή εμπεριέχει την άποψη ότι τα στελέχη της εκπαίδευσης είναι εχθρικό, όσον αφορά τους σχολικούς συμβούλους και πάνω, ή εν δυνάμει εχθρικό, όσον αφορά τους διευθυντές σχολείων, σώμα για τους εκπαιδευτικούς. Το λέμε αυτό, γιατί, αν ήταν ένα μέτρο τιμωρίας προκειμένου να μην εφαρμοστεί η αξιολόγηση, θα περιελάμβανε στη διαγραφή από τα σωματεία και εκείνους τους εκπαιδευτικούς που θα συμμετάσχουν τουλάχιστον εθελοντικά , στην αξιολόγηση.
Εξάλλου, αν ξεκινήσει μία τέτοια λογική τιμωρίας στα σωματεία, δεν έχει τέλος, γιατί τότε για παράδειγμα να μη διαγραφούν όσοι δεν συμμετέχουν στις απεργίες του σωματείου! Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι η θέση του ΠΑΜΕ για διαγραφή των Διευθυντών που θα συμμετάσχουν στην αξιολόγηση επεκτάθηκε τους τελευταίους μήνες για όλους τους χώρους του δημοσίου, όπου η αξιολόγηση γίνονταν εδώ και πολλά χρόνια.Η πρόταση συνεπώς για διαγραφή των στελεχών από τα σωματεία θα πρέπει να συνοδεύεται από μία κοινωνιολογική ανάλυση η οποία πρέπει να εξηγεί την ταξική θέση και ρόλο των στελεχών της εκπαίδευσης και γενικότερα των στελεχών του δημοσίου. Αυτή την ανάλυση την αναμένουμε με πολύ ενδιαφέρον, γιατί μόνο τότε θα μπορούσε να γίνει μία ουσιαστική και σοβαρή συζήτηση για τα σωματεία και αυτούς που μπορούν να είναι μέλη τους. Εμείς πάντως θα επιχειρήσουμε να καταθέσουμε την άποψη μας στα πλαίσια ενός άρθρου, παρότι το θέμα είναι πολύ μεγάλο. Ξεκαθαρίζουμε ότι αφετηρία μας είναι η μαρξιστική ανάλυση, η οποία πιστεύουμε πως περιγράφει με τον πληρέστερο τρόπο τις σχέσεις των κοινωνικών ομάδων και τις αντιθέσεις τους, ειδικά στα πλαίσια του καπιταλισμού.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑΞΗ
Οι Μαρξ και ο Έγκελς δεν έδωσαν έναν συστηματικό ορισμό της τάξης. Ωστόσο ο Λένιν συνοψίζοντας τις απόψεις τους στην εργασία του «Η μεγάλη πρωτοβουλία» όρισε σαν τάξεις μεγάλες ομάδες ανθρώπων που ξεχωρίζουν μεταξύ τους με κριτήρια: α) Τη θέση του κάθε εργαζόμενου στο ιστορικά καθορισμένο σύστημα της κοινωνικής παραγωγής, β) τη σχέση του προς τα μέσα παραγωγής, γ) το ρόλο του στην οργάνωση της παραγωγής, δ) το μέγεθος του εισοδήματος του και τον τρόπο με τον οποίο το παίρνει.Είναι προφανές ότι από τα τέσσερα αυτά κριτήρια το καθοριστικό για την ταξική κατάταξη κάποιου είναι το (β), δηλαδή αν κατέχει ή όχι μέσα παραγωγής. Ωστόσο μόνο στον συνυπολογισμό και στη διαλεκτική τους αλληλεξάρτηση, τα κριτήρια αυτά, μπορούν να εκτιμήσουν την ταξική θέση κάθε ατόμου. Για παράδειγμα ένας διευθυντής εργοστασίου δεν είναι ιδιοκτήτης μέσων παραγωγής, όμως με βάση τη δεσπόζουσα θέση του στο σύστημα παραγωγής, το διευθυντικό του ρόλο στην οργάνωση της παραγωγής και το μέγεθος του μισθού που παίρνει ανήκει στην αστική τάξη.
ΟΙ ΚΡΑΤΙΚΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ
Ο θεμελιωτής της κλασικής αστικής πολιτικής οικονομίας Adam Smith θεωρούσε όλους τους δημοσίους υπαλλήλους, δημόσιους υπηρέτες και τους παρομοίαζε με τους προσωπικούς υπηρέτες της άρχουσας τάξης. Από τότε έχουν περάσει πολλά χρόνια, ο καπιταλισμός του ελεύθερου εμπορίου έχει μετατραπεί σε μονοπωλιακό καπιταλισμό και έχουν συντελεστεί σοβαρότατες αλλαγές στο ρόλο και το χαρακτήρα του κράτους. Αρκεί να αναφέρουμε ότι το 1800, δηλαδή λίγο μετά από την εποχή που έζησε ο Σμιθ, οι υπάλληλοι της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ ήταν 3 χιλιάδες άτομα, ενώ σήμερα είναι 3 εκατομμύρια. Ο κρατικός μηχανισμός του μονοπωλιακού καπιταλισμού έχει την μορφή πυραμίδας ανάλογη με την ταξική πυραμίδα που υπάρχει στην κοινωνία γενικότερα. Στην κορυφή της πυραμίδας συμμετέχουν άτομα που εντάσσονται στην αστική τάξη, ενώ η βάση της αποτελείται από άτομα που ανήκουν ή προσεγγίζουν την εργατική τάξη. Με βάση αυτό το σχήμα και τον ορισμό του Λένιν οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται στις κατώτερες θέσεις αυτής της πυραμίδας και συνεπώς ανήκουν ή προσεγγίζουν την εργατική τάξη. Αντίθετα ένας γενικός γραμματέας υπουργείου εντάσσεται στην αστική τάξη. Τι συμβαίνει όμως με τα κατώτερα διοικητικά στελέχη του κρατικού μηχανισμού; Για παράδειγμα ένας διευθυντής ενός δημοτικού ή γυμνασίου που εντάσσεται ταξικά; Σύμφωνα πάντα με τα κριτήρια του Λένιν η θέση του στο κοινωνικό σύστημα της παραγωγής είναι περιορισμένου κύρους με τάσεις μάλιστα υποβάθμισης, μέσα παραγωγής δεν έχει, ο ρόλος του στην οργάνωση της παραγωγής είναι να εκτελεί και να δίνει εντολές και ο μισθός του είναι λίγο μεγαλύτερος από τους απλούς εκπαιδευτικούς. Η ταξική του θέση συνεπώς το πολύ βρίσκεται στα κατώτερα μεσαία στρώματα, τα οποία το εργατικό κίνημα διεκδικεί να είναι σύμμαχοί του. Βέβαια τα μεσαία στρώματα ή τμήματα τους τα διεκδικεί και η άρχουσα τάξη. Είναι λογικό συνεπώς και μάλιστα στα πλαίσια των αντιδραστικών αλλαγών που συντελούνται στο δημόσιο και ειδικότερα στην εκπαίδευση, να επιχειρηθεί να αποσπαστούν τα μεσαία και κατώτερα στελέχη του δημόσιου από τους υπόλοιπους εργαζόμενους σε αυτό, ώστε να εξασφαλιστούν πρόθυμοι οι οποίοι θα βοηθήσουν στις συντελούμενες αλλαγές.
Στην έκθεση του ΟΟΣΑ για την εκπαίδευση ( παραδόθηκε το 2011) και στην οποία ρητά αναφέρεται ότι «αποτελεί έναν οδικό χάρτη για την επιτυχή υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων», γίνονται μία σειρά διαπιστώσεις – προτάσεις που το συνδικαλιστικό κίνημα οφείλει να έχει υπόψη του, ώστε να καθορίσει την τακτική του. Έτσι λοιπόν στη σελίδα 81 της έκθεσης διαπιστώνεται ότι: «Οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις καθοδηγούνται από μία μικρή και ικανή ομάδα συμβούλων του Υπουργείου Παιδείας με έντονο ενδιαφέρον. Φαίνεται ότι υπάρχει μεγάλο κενό μεταξύ της εν λόγω ηγέτιδας ομάδας και της μεγάλης βάσης των δημοσίων υπαλλήλων». Στην ίδια σελίδα της έκθεσης διαπιστώνεται ότι χρειάζεται «ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα επαγγελματικής εξέλιξης για τους διευθυντές των σχολείων και άλλων διοικητικών στελεχών του εκπαιδευτικού τομέα». Και σε άλλο σημείο (σελίδα 67) γράφεται ότι «εάν το σύστημα πρόσληψης σχολικών ηγετών δεν αλλάξει ριζικά, τα ελληνικά σχολεία δείχνουν ελάχιστα προετοιμασμένα να υλοποιήσουν το σύστημα αυτοαξιολόγησης με επιτυχία και παραγωγικό τρόπο». Με άλλα λόγια η έκθεση διαπιστώνει, με ρεαλισμό μεγαλύτερο από αυτόν που έχουν ορισμένοι συνδικαλιστικοί χώροι, ότι χρειάζεται μία ευάριθμη ομάδα «συνεργατών», που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει, προκειμένου να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις και που για να συγκροτηθεί πρέπει κάποιοι να εξαγοραστούν προφανώς οικονομικά, αλλά και θεσμικά, ώστε να διαφοροποιηθούν από τους υπόλοιπους υπαλλήλους.
Ο καθένας καταλαβαίνει ότι με 200-300 ευρώ επίδομα στους διευθυντές σχολείων και τους συμβούλους και διαδικασίες κρίσεων ανά τετραετία όπου γνωρίζουν πως μπορεί να επιστρέψουν σαν απλοί εκπαιδευτικοί στην τάξη τους, είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποσπαστούν από το σώμα των υπολοίπων εκπαιδευτικών. Θεωρούμε πολύ μικρή την πιθανότητα σε μια χώρα εξαρτημένη και σε συνθήκες μίας πολύ μεγάλης οικονομικής κρίσης να τελεσφορίσουν προσπάθειες εξαγοράς σοβαρού τμήματος εργαζομένων όπως είναι οι διευθυντές σχολείων. Δεν έγινε αυτό στην περίφημη μεταρρύθμιση Αρσένη και σε συνθήκες σχετικής οικονομικής ευρωστίας θα γίνει τώρα; Βέβαια η αλλαγή του τρόπου επιλογής των στελεχών είναι κάτι δυνατό και πιθανό, αλλά αυτό πρέπει να το δούμε συγκεκριμένα, όταν προκύψει.
Έτσι και αλλιώς όμως βρισκόμαστε σε μία διαδικασία σε εξέλιξη που το συνδικαλιστικό κίνημα πρέπει να παρακολουθεί προσεκτικά και να παρεμβαίνει με τρόπο που να δυσκολεύει τους σχεδιασμούς του κοινωνικού του αντιπάλου. Πολύ φοβόμαστε ότι κουνώντας το δάκτυλο, στα μεσαία και κατώτερα στελέχη, διευκολύνονται οι προσπάθειες του Υπουργείου να τα καταστήσει, χωρίς κόστος, ενεργά συμμέτοχα στις προωθούμενες αλλαγές. Χρειάζεται και σ ́αυτό το θέμα μία ευέλικτη τακτική που θα στοχεύει στη διαμόρφωση του ευρύτερου δυνατού μετώπου με συμμετοχή σε αυτό και των πλέον ασταθών συμμάχων, με όλες τις συγχύσεις και τις προκαταλήψεις τους, προκειμένου να αποκρουστεί αρχικά η πρωτοφανής επίθεση που δέχεται το εργατικό κίνημα και να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις αντεπίθεσης και κοινωνικής ανατροπής.
ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
Το ψηφοδέλτιό μας για ΑΠΥΣΔΕ
ΑΝΥΦΑΝΤΗ ΜΑΡΙΑ
ΑΡΒΑΝΙΤΑΚΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ
ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΣ ΝΙΚΟΛΑΣ
ΓΛΩΣΣΟΠΟΥΛΟΣ ΓIΩΡΓΟΣ
ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΒΑΣΙΛΗΣ
ΔΗΜΟΥΛΗ ΦΩΤΕΙΝΗ
ΔΡΑΓΩΝΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ
ΚΙΤΣΟΣ ΦΩΤΗΣ
ΚΛΕΙΣΙΑΡΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ (ΓΙΩΤΑ)
ΚΟΣΚΙΝΑ ΕΛΕΝΗ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ ΝΑΠΟΛΕΩΝ
ΛΑΓΚΑΔΙΤΗ ΣΟΦΙΑ
ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΣ ΝΙΚΟΣ
ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ
ΜΠΟΥΖΕΡ ΠΑΤΡΙΚ
ΜΠΟΥΝΙΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ (ΜΙΡΑΝΤΑ)
ΠΑΓΚΡΑΤΗ ΠΑΡΘΕΝΟΠΗ (ΠΟΠΗ)
ΠΕΤΡΕΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ ΑΘΗΝΑ
ΤΟΥΡΒΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ΤΣΙΡΙΜΙΑΓΚΟΣ ΣΠΥΡOΣ
ΦΑΚΙΟΛΑΣ ΙΩΣΗΦ
ΧΡΥΣΙΚΟΥ ΓΙΑΝΝΟΥΛΑ
