Του Ναπολέοντος Λιναρδάτου
Ο Νίκος Δήμου είναι ο κλαρινογαμπρός της ελληνικής διανόησης. Κάθε εποχή έχει και την ανάλογη ποιότητα διανοούμενων που της αξίζει. Η ελληνική χρεοκοπία δεν ήταν ένα απομονωμένο γεγονός – ήταν αποτέλεσμα του πολιτικοοικονομικού οικοσυστήματος που καλλιέργησε και κατανάλωσε μεγάλες ποσότητες ψευδαισθήσεων στα χρόνια της μεταπολίτευσης.
Για κάποιο λόγο θα πρέπει να αποδεχόμαστε τους εγκεκριμένους διαχωρισμούς έστω και αν καμία από τις ‘παρατάξεις’ δεν μας εκφράζει. Έτσι, πρέπει να είμαστε μνημονιακοί ή αντιμνημονιακοί. Η περίπτωση και οι δύο πλευρές να είναι λάθος δεν χωρά στον επιτρεπόμενο ορίζοντα επιλογών. Έτσι και στα θέματα κουλτούρας και ιστορίας θα πρέπει να επιλέξουμε μεταξύ δύο άκρων, τους ελληναράδες και τους ευρωλιγούρηδες.
Για τα ΜΜΕ, αν δεν πιστεύεις ότι είμαστε «ο εξυπνότερος, ομορφότερος, πιο υπερήφανος λαός του κόσμου», τότε, οπωσδήποτε, πρέπει να πιστεύεις ότι είμαστε ο πολιτισμικός βόθρος των Βαλκανίων, που ίσως κάποτε οι Ευρωπαϊκές δυνάμεις καταφέρουν να εκπολιτίσουν. Θα πρέπει να δεχτούμε ότι υπάρχουν τα δύο άκρα και στο ενδιάμεσο το απόλυτο κενό.
Ο κ. Δήμου ανήκει στο άκρο των ευρωλιγούρηδων. Είναι η ομάδα που δημιουργήθηκε κυρίως στα χρόνια της μεταπολίτευσης και η οποία έχει ως βασική αποστολή να πετύχει τον εξευρωπαϊσμό της βαλκάνιας πλέμπας, με την οποία αδίκως η γεωγραφία την συμπεριέλαβε. Αν οι Έλληνες γίνουν λιγότερο Έλληνες, αν απορροφήσουν περισσότερα ευρωπαϊκά κονδύλια, αν παραδώσουν περισσότερη εθνική κυριαρχία στις πεφωτισμένες τάξεις των ευρωκρατών, τότε, η ευρωπαϊκή Ελλάδα θα γίνει πραγματικότητα. Αυτή η περιγραφή, που τόσο μοιάζει με καρικατούρα, δυστυχώς έχει την ατυχία να συνοψίζει με έναν υψηλό βαθμό ακρίβειας τα πιστεύω των ευρωλιγούριδων.
Όπως σε πολλά άρθρα του έτσι και στα δύο τελευταία, ο κ. Δήμου προσπαθεί να αποδομήσει ότι εκλαμβάνει ως εθνικούς μύθους. Έτσι ο Π.Π. Γερμανός δεν ήταν στην Αγία Λαύρα, η ναυμαχία στο Ναυαρίνο ήταν η μόνη σύγκρουση που μετράει και οι Έλληνες είχαν εν τω μεταξύ εμφυλίους. Όπως έγραψε ο Κώστας Χατζηαντωνίου, ο Π.Π. Γερμανός ήταν στην Αγία Λαύρα στις 17 Μαρτίου (ναι, δεν έγινε όλη η επανάσταση σε μια ημέρα) και για να υπάρξει το Ναυαρίνο πρώτα έπρεπε να υπάρξει ένας εξαετής ένοπλος και αιματηρός αγώνας. Όσο για το γεγονός ότι οι Έλληνες τρωγόντουσαν μεταξύ τους, τίποτα το καινούργιο εδώ. Άλλες επαναστάσεις είναι απλά εμφύλιοι πόλεμοι, βλέπε γαλλική, βρετανικές και ρώσικη. Το ότι ο κ. Δήμου κατηγορεί ειδικά τους Έλληνες γι’ αυτό το θέμα απλά αποδεικνύει το εύρος της άγνοιας του.
Αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην περίπτωση του κ. Δήμου είναι η εμμονή του στην αποδόμηση των κατά την γνώμη του εθνικών μύθων. Ο κ. Δήμου ευαγγελίζεται ότι πάνω απ’ όλα πρέπει να κυριαρχήσει η ιστορική αλήθεια, όπως την αντιλαμβάνεται αυτός φυσικά, με όποιες και αν είναι οι συνέπειες για την εθνική ταυτότητα, πολιτισμό και κληρονομιά. Αν υποθέσουμε ότι η ιστορική αλήθεια είναι αυτό που τον ενδιαφέρει – παρά τα πολλά μονόπλευρα λάθη που κάνει – τότε θα έχουμε μεγάλη δυσκολία στο να εξηγήσουμε γιατί αυτή η διάθεση του κ. Δήμου είναι εξόχως επιλεκτική.
Στο άρθρο του “Μπορεί η Ευρώπη να γίνει πατρίδα;”, ο κ. Δήμου γράφει: «Αυτό που σήμερα λείπει περισσότερο από την Ευρώπη είναι η αίσθηση του «ανήκειν». Μία ευρωπαϊκή ταυτότητα. Μία διαφορετική θεώρηση της γηραιάς ηπείρου, όχι μόνο σαν οικονομικής ή διακρατικής ένωσης – αλλά σαν γειτονιάς, σαν τόπου κοινού, σαν πατρίδας. Οι περισσότερες αντιδράσεις στην διακυβέρνηση των Βρυξελλών οφείλονται στην αίσθηση ότι μας κυβερνούν “κάποιοι ξένοι”.» Συνεχίζει «Πιστεύω ότι πρέπει να προωθηθεί άμεσα η Ευρωπαϊκή ιδέα. Πώς θα γίνει αυτό; Μα, όπως έγινε και η ομογενοποίηση των εθνικών κρατών: Μέσα από την παιδεία.» Και «Γι αυτό πρέπει να αλλάξουν τα βιβλία ιστορίας σε όλα τα σχολεία της Ευρώπης και να εμπλουτισθούν με άφθονη ευρωπαϊκή ύλη. Μέσα από την αίσθηση ενός κοινού γίγνεσθαι, μίας υπερεθνικής εξέλιξης, θα κερδηθεί η ταυτότητα του ευρωπαίου. Μόνο έτσι θα καταπολεμηθεί η αδιαφορία, ο εθνικισμός και ο ευρωσκεπτικισμός.»
Να σημειώσουμε εδώ ότι το βιβλίο της κας Ρεπούση ήταν μια τέτοιου είδους προσπάθεια όπου ο σκοπός ήταν συμφιλίωση των λαών και έτσι η ιστορική αλήθεια της σφαγής της Σμύρνης μετατράπηκε σε στριμωξίδι. Για Δήμου, Ρεπούση και λοιπούς συνοδοιπόρους, η ιστορική αλήθεια είναι μόνο χρήσιμη όταν νομίζουν ότι εξυπηρετεί τις πολιτικές τους επιδιώξεις. Σε διαφορετική περίπτωση, η δημιουργία μύθων και προπαγάνδας δεν είναι μόνο αποδεκτή, αλλά επιβεβλημένη. Τρικυμία εν κρανίω, αντιφάσεις, υποκρισία, όλα ισχύουν.
Φαντασθείτε αν κάποιος έλεγε ότι πρέπει να γραφτούν νέα βιβλία ιστορίας για να καταπολεμηθεί η ευρωλιγούρα. Τι θα άκουγε για το ότι η ιστορία είναι επιστήμη στην υπηρεσία της αλήθειας, όχι προπαγάνδα και όλα τα σχετικά. Ο κ. Δήμου μπορεί στις 11 Μαρτίου να υπερασπίζεται την δημιουργία ευρωπαϊκών μύθων, στις 25 Μαρτίου να καταγγέλλει τους εθνικούς “μύθους”, και κανένας στα ΜΜΕ δεν μπορεί να δει κάποιο πρόβλημα στην συγκεκριμένη περίπτωση.
Ο κ. Δήμου και η κα Ρεπούση παρουσιάζονται ως ανατρεπτικές μορφές που ταράζουν τις φαντασιώσεις ενός έθνους, αλλά η αλήθεια είναι ότι οι απόψεις τους μπορεί να είναι μειοψηφικές στους πολίτες αλλά είναι πλειοψηφικές στα ΜΜΕ και στους ανώτερους θεσμούς του κράτους. Έτσι στην πρόσφατη συνέντευξη στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ ο κ. Δήμου θα επαναλάβει τα χιλιοειπωμένα ότι η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα της Ευρώπης που δεν υπάρχει διαχωρισμός κράτους-εκκλησίας, αλλά και πάλι δεν θα βρεθεί ένας δημοσιογράφος να του πει ότι π.χ. η Βασίλισσα Ελισάβετ δεν είναι μόνο αρχηγός του κράτους αλλά και αρχηγός της εκεί εκκλησίας ή ότι το γερμανικό κράτος πληρώνει τους μισθούς των καθολικών και προτεσταντών κληρικών.
Ο κ. Δήμου που αυτοπαρουσιάζεται ως ο άνθρωπος που λέει αλήθειες που πονάνε έχει πάντοτε ένα δημόσιο βήμα γιατί οι απόψεις του συμβαδίζουν απολύτως με τα πιστεύω και τις αρχές του μεταπολιτευτικού κατεστημένου. Όταν στην ίδια τηλεοπτική συνέντευξη είχε την δυνατότητα να ταράξει τα νερά των κρατούντων αλλά και των πολιτών στο θέμα του κρατισμού, απλά επέλεξε την πεπατημένη. Το κράτος είπε «δεν είναι όσο μεγάλο όσο μας έλεγαν». Δεν υπάρχουν υπεράριθμοι στο δημόσιο. Οι ρηξικέλευθες οικονομικές του προτάσεις περιελάμβαναν «ολική ψηφιοποίηση» και ένα ακόμη κρατικό σχέδιο για 100,000 θέσεις εργασίας (πενταετές μήπως;). Όλος αυτός ο ανατρεπτικός οίστρος, τελικά, ένα ακόμα βαριεστημένο μεταπολιτευτικό κλισέ.
