Ευρωεκλογές 2014: νέα δεδομένα – νέοι διαχωρισμοί

Μετά τις εκλογές της προηγούμενης Κυριακής φαίνεται να παγιώνεται ένα δίπολο με κεντρικούς πυλώνες τον ΣΥΡΙΖΑ και τη Ν.Δ.

Πολιτική

03/06/2014 | 11:19

Τον Ιούνιο του 2012 είχαμε μια πρώτη αλλαγή στον «εκλογικό χάρτη». Μετά τις εκλογές της προηγούμενης Κυριακής φαίνεται να παγιώνεται ένα δίπολο με κεντρικούς πυλώνες τον ΣΥΡΙΖΑ και τη Ν.Δ. Ωστόσο, δεν μπορούμε να μιλάμε για δικομματισμό μιας και δεν φαίνεται εύκολα στον ορίζοντα προοπτική αυτοδύναμων κυβερνήσεων.
Συγκρίνοντας το επίπεδο συμμετοχής των πολιτών στις Ευρωεκλογές του 2014 και σε προηγούμενες εκλογικές διαδικασίες, οδηγούμαστε στο συμπεράσματα ότι οι πολίτες θεώρησαν ότι οι εκλογές ήταν κρίσιμές και πήγαν να ψηφίσουν. Αυτό φαίνεται από την αύξηση της συμμετοχής σε σχέση με τις Ευρωεκλογές του 2009. Επίσης η μείωση της συμμετοχής σε σχέση με τις πιο πρόσφατες Βουλευτικές είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με το τι συνέβαινε στο παρελθόν (π.χ. 2009).
Συμμετοχή πολιτών στις εκλογές (πηγή: ΥΠΕΣ)
ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ 2007 7.355.026
ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 2009 5.261.355
ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ 2009 7.044.479
ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ 2012 (Α) 6.476.818
ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ 2012 (Β) 6.216.798
ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 2014 5.932.100

Επίσης. είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι υπήρξε τεράστια αύξηση των λευκών/άκυρων σε σχέση με τις Βουλευτικές του 2012 (225.000 έναντι 60.000), στοιχείο που κάνει σαφές ότι πολλοί πολίτες δεν βρίσκουν τρόπο έκφρασης. Κατά συνέπεια σε σχέση με τις Βουλευτικές του 2009 υπάρχουν περίπου 1,3 εκ πολίτες που είτε απέχουν είτε ρίχνουν άκυρο/λευκό και που είναι αυτοί οι οποίοι με τη συμμετοχή τους στις επόμενες εκλογές μπορούν να κάνουν τη διαφορά προς τη μία ή την άλλη πλευρά.
Γεωγραφική κατανομή ψήφου
Ένας βασικός διαχωρισμός της ψήφου στις προηγούμενες εκλογές ήταν ανάμεσα στα αστικά κέντρα (κυρίως στην Αττική), όπου ο ΣΥΡΙΖΑ είχε σημειώσει τη μεγαλύτερη άνοδό του και στην περιφέρεια όπου η ΝΔ είχε κρατήσει μεγάλα ποσοστά. Η τάση αυτή του ΣΥΡΙΖΑ δείχνει –σε ένα βαθμό- να αντιστρέφεται*. Από τις 40 εκλογικές περιφέρειες που σημείωσε άνοδο ή κράτησε περίπου σταθερά τα ποσοστά του, οι 39 είναι στην περιφέρεια. Αντίθετα οι 6 από τις 12 που είχε πτώση ήταν σε Αττική – Θεσσαλονίκη. Κατά συνέπεια σε πολλές περιφέρειες οι χαοτικές διαφορές υπέρ της ΝΔ που είχαν καταγραφεί το 2012 έχουν εξανεμιστεί. Ενδεικτικά στην Ευρυτανία το 2012 η ΝΔ προηγούνταν με 18,12 μονάδες, ενώ τώρα η ψαλίδα έκλεισε στις 4,5. Σε παραδοσιακά κάστρα της ΝΔ όπως οι Σέρρες από 24% η διαφορά πήγε στο 11%, ενώ εκεί που έγιναν κυριολεκτικά ανατροπές είναι σε περιοχές όπως τα Ιωάννινα όπου ο ΣΥΡΙΖΑ από το -5% πήγε στο +6%. Όλα αυτά δείχνουν ότι σταδιακά σταματάμε να μιλάμε για δύο Ελλάδες (αναφορικά με το πώς ψηφίζουμε) και ότι ο εκλογικός χάρτης «εξομαλύνεται». Ωστόσο στον ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να ερμηνεύσουν γιατί στα αστικά κέντρα είχαν μείωση των ποσοστών τους, καθώς ίσως από εκεί να έλειψαν οι παραπάνω μονάδες για να έχουν το αποτέλεσμα που επιθυμούσαν. Δύο πιθανές ερμηνείες: α) αποχή/άκυρο/λευκό και β) ψήφος στα κόμματα κάτω του 3%. Παραθέτουμε παρακάτω ενδεικτικά τις πέντε καλύτερες περιφέρειες του ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση με το 2012:
5 καλύτερα αποτελέσματα ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση με 2012 (πηγή: ΥΠΕΣ)
ΣΥΡΙΖΑ ΝΔ ΧΑ
Ποσοστό 2014 Διαφορά από 2012 ποσοστό 2014 Διαφορά από 2012 Ποσοστό 2014 Διαφορά από 2012
Ευρυτανία 26,68% 5,99% 30,11% -8,71% 6,93% 1,62%
Κέρκυρα 38,96% 4,75% 17,53% -6,84% 8,70% 2,14%
Θεσπρωτία 27,48% 4,17% 27,26% -6,97% 6,56% 1,29%
Ιωαννίνων 31,29% 4,14% 25,58% -6,79% 6,15% 1,56%
Άρτα 32,68% 3,53% 27,66% -8,17% 6,23% 1,80%

Αντίθετα η ΝΔ είχε πτώση σε όλες τις εκλογικές περιφέρειες, οπότε τα δικά της καλύτερα αποτελέσματα ήταν κυρίως σε περιοχές που ήταν ήδη σχετικά χαμηλά. Ένα πιθανό συμπέρασμα είναι ότι τα ποσοστά της ΝΔ, σε κάποιες περιοχές, είναι αυτά που αντιστοιχούν στον σκληρό πυρήνα του κόμματος, άρα είναι δύσκολο να πάνε πιο κάτω.
5 καλύτερα αποτελέσματα ΝΔ σε σχέση με 2012 (πηγή: ΥΠΕΣ)
ΣΥΡΙΖΑ ΝΔ ΧΑ
Ποσοστό 2014 Διαφορά από 2012 Ποσοστό 2014 Διαφορά από 2012 Ποσοστό 2014 Διαφορά από 2012
Σάμου 24,22% -1,28% 22,25% -2,36% 7,04% 1,10%
Χίου 19,68% 1,25% 30,69% -3,49% 6,07% 1,02%
Β’ Πειραιώς 32,31% -4,01% 14,89% -3,74% 11,35% 2,08%
Ηρακλείου 33,73% 0,11% 15,85% -4,20% 4,20% 0,74%
Ρεθύμνης 28,29% 0,06% 19,67% -4,43% 4,42% 0,29%

Τα αποτελέσματα της ΧΑ, παρουσιάζουν αύξηση σε όλη την επικράτεια. Το νεοναζιστικό κόμμα έχει πιάσει διψήφια ποσοστά σε 23 εκλογικές περιφέρειες, καταγράφοντας τα μεγαλύτερα ποσοστά του σε Λακωνία και Μακεδονία. Άξιο λόγου είναι ότι η Κρήτη είναι η μόνη περιφέρεια που η ΧΑ έμεινε σχεδόν στάσιμη. Ωστόσο, πολλοί απογοητευμένοι δεξιοί ψηφοφόροι συνεχίζουν να στρέφονται στη ΧΑ.
Κοινωνική κατανομή ψήφου
Σε μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα της VPRC, παρουσιάζονται τα εκλογικά ποσοστά των κομμάτων ανά περιοχή της Αθήνας. Στα λεγόμενα ακριβά προάστια της Αττικής η ΝΔ καταγράφει τα υψηλότερα ποσοστά της, έχοντας συντριπτική υπεροχή. Η μέση τιμή της Ν.Δ. σε αυτές τις περιοχές είναι πάνω από 26% μεγαλύτερη από το ποσοστό της στην Αττική. Αντίθετα στις μεσοαστικές περιοχές ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ανεβάσει αισθητά τα ποσοστά του και βρίσκεται μπροστά από τη Ν.Δ. Πρόκειται για περιοχές όπως το Χαλάνδρι, το Μαρούσι κτλ. στις οποίες η κρίση πια κάνει αισθητή την παρουσία της. Όσο συνεχίζουμε να «κατηφορίζουμε» στα μεσαία στρώματα (σε περιοχές όπως το Γαλάτσι, το Ελληνικό κ.α.) το κλίμα αντιστρέφεται και ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται ξεκάθαρα με πάνω από 10%. Ενώ τέλος στις λαϊκές – εργατικές συνοικίες η Ν.Δ. φαίνεται να κρατά μόνο έναν πολύ κλειστό πυρήνα της παραδοσιακής βάσης της με μέση τιμή στο 14,7%, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ φτάνει στο 33,8. Το ΚΚΕ έχει ακριβώς ίδια «πορεία» με τον ΣΥΡΙΖΑ και φτάνουμε για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια η ευρύτερη αριστερά να ξεπερνά καθαρά το 40% και να πλησιάζει το 45% στις λαϊκές/εργατικές γειτονιές. Αντίστοιχη τάση εμφανίζει και η ΧΑ, το ποσοστό της οποίας αυξάνεται από 6% στα «υψηλά στρώματα» σε 10,6% στις λαϊκές/εργατικές γειτονιές. Το ΠΟΤΑΜΙ έχει μια πιο ισορροπημένη παρουσία με τα υψηλά του να παρουσιάζονται στις μεσο-αστικές και αστικές περιοχές. Με βάση τα παραπάνω και παρά την επίθεση που δέχεται η αριστερά (θεωρία δύο άκρων κ.τ.λ.) καταφέρνει όχι απλά να λειτουργήσει ως ανάχωμα στην εξάπλωση της Χ.Α. στα λαϊκά στρώματα, αλλά και να τους δώσει μια εναλλακτική προοπτική εξόδου από την κρίση.
Ποσοστά κομμάτων ανά περιοχή της Αθήνας
ΣΥΡΙΖΑ ΝΔ ΧΑ ΕΛΙΑ ΠΟΤΑΜΙ ΚΚΕ ΑΝΕΛ
ΕΘΝΙΚΟ ΠΟΣΟΣΤΟ 26.6 22.7 9.4 8.0 6.6 6.1 3.5
% ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ 28,7 21,16 9,75 6,38 7,34 7,01 3,67
«Υψηλές περιοχές»
Βουλιαγμένη 16.0 41.5 7.4 5.3 8.9 2.6 4.5
Εκάλη 7.8 59.0 4.6 4.2 7.4 1.4 1.9
ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ «Υψηλών» 13.8 47.9 6.0 5.1 8.6 2.1 2.7
«Υψηλές – μεσαίες περιοχές»
Χολαργός 27.4 24.9 7.3 6.7 8.1 5.0 3.2
Μαρούσι 27.1 25.3 7.3 6.8 8.8 5.3 3.4
ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ «υψηλών – μεσαίων» 27.1 25.7 7.1 6.7 8.6 5.1 3.2
Μεσαίες περιοχές
Ελληνικό 28.4 19.1 7.5 6.3 9.2 8.9 3.6
Ζωγράφου 29.2 22.3 8.0 7.4 7.0 7.6 3.0
ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ «μεσαίων» 30.2 19.5 8.1 6.7 7.8 8.4 3.2
Περιοχές «μισθωτών εργατών»
Καματερό 32.1 14.4 10.9 6.4 6.5 10.1 3.8
Αιγάλεω 34.5 15.1 9.9 6.0 6.6 9.5 3.5
ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ «μισθωτών -εργατικών περιοχών» 33.8 14.7 10.6 5.8 6.4 9.6 3.8
Ψήφος ανά τομέα απασχόλησης
Σε μια άλλη έρευνα (του Ηλία Νικολακόπουλου), παρουσιάζεται η ψήφος ανάλογα με την απασχόληση των πολιτών.
Αγρότες Ελεύθεροι Επαγγελμ. Δημόσιοι Υπάλληλοι Ιδιωτικοί Υπάλληλοι Άνεργοι Φοιτητές Νοικο-κυρές Συντα-ξιούχοι Δ.Α.
ΣΥΡΙΖΑ 18,7 29,6 30,9 28,8 30 28 25,2 23,8 28,1
ΝΔ 27,7 19,8 17,3 16,8 16,1 14,8 31,4 33,8 19,2
Με βάση τα παραπάνω η ΝΔ έχει προβάδισμα πάνω από 10% σε αγρότες και συνταξιούχους, ενώ είναι ενδιαφέρον ότι οι νοικοκυρές προτιμούν Σαμαρά από Τσίπρα. Αντίθετα σε όλες τις άλλες κατηγορίες –στις περισσότερες παραγωγικές ομάδες δηλαδή- είναι πολύ μπροστά ο ΣΥΡΙΖΑ. Εντύπωση κάνει το υψηλό ποσοστό του και στους φοιτητές, όπου σταθερά οι παρατάξεις που υποστηρίζει έχουν χαμηλά ποσοστά. Η αντίστοιχη έρευνα της VPRC –που συμφωνεί ως γενική τάση- εξειδικεύει στην ψήφο των ιδιωτικών υπαλλήλων, αναφέροντας ότι στα μεσαία και υψηλά στελέχη υπάρχει προβάδισμα της ΝΔ και μεγάλα ποσοστά του ΠΟΤΑΜΙΟΥ, ενώ στις κατώτερες θέσεις (π.χ. ελαστική εργασία) τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ είναι πάνω από 30%. Τέλος είναι ενδεικτικό πως ψηφίζουν –με βάση την VPRC- όσοι αυτόπροσδιορίζονται ως «εργοδότες-επιχειρηματίες»:
ΣΥΡΙΖΑ ΝΔ ΧΑ ΕΛΙΑ ΚΚΕ ΑΝΕΛ
ΕΘΝΙΚΟ ΠΟΣΟΣΤΟ 26.6 22.7 9.4 8.0 6.1 3.5
Εργοδότες – Επιχειρηματίες 8.7 37.4 23.5 9.0 8.7 4.5
Συνοψίζοντας, παρατηρούμε ότι όσο προχωρά η κρίση από τη μια αμβλύνονται οι γεωγραφικοί διαχωρισμοί του εκλογικού σώματος, αλλά από την άλλη βαθαίνουν οι ταξικοί.
Πλιάκης Ηρακλής,
Εκπαιδευτικός

ΥΓ: Στην Κεφαλονιά παραμένει πρώτο κόμμα ο ΣΥΡΙΖΑ με περίπου 5,5% διαφορά από τη ΝΔ. Το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ στις Ευρωεκλογές ήταν 26,6% και συμβαδίζει με το ποσοστό που πήρε η ΑΝΑΣΑ την πρώτη Κυριακή (28,1%). Ωστόσο πρέπει να μας προβληματίσει το γεγονός ότι η Κεφαλονιά ήταν η εκλογική περιφέρεια που ο ΣΥΡΙΖΑ είχε τη μεγαλύτερη πτώση του πανελλαδικά (- 4,15%), πράγμα που ίσως σημαίνει ότι χρειάζεται πολύ περισσότερη δουλειά σε τοπικό επίπεδο.

*Από την ανάλυση αφήνουμε έξω τους 2 νομούς της Θράκης όπου κατέβηκε ανεξάρτητο το μειονοτικό κόμμα, με συνέπεια τα αποτελέσματα να μην είναι συγκρίσιμα.
Πηγές
http://www.ypes.gr/el/Elections/