Του Λεόντιου Πετμεζά*
Με βαθιά συγκίνηση έφτασα στο Αργοστόλι για να παρακολουθήσω από κοντά την επετειακή έκθεση με έργα σύγχρονων Επτανησίων καλλιτεχνών που διοργάνωσε στη Villa Ροδόπη ο διεθνής εικαστικός και θεωρητικός τέχνης Κώστας Ευαγγελάτος με τον οποίο έχω συνεργαστεί από το 1994 στο ART STUDIO EST σε πολλές εκθέσεις και περφόρμανς, παρουσιάσεις βιβλίων μας και άλλες τιμητικές εκδηλώσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Στο Αργοστόλι είχα έρθει παλαιότερα, επίσημα καλεσμένος του τότε Δήμου Αργοστολίου για να μιλήσω στην αναδρομική έκθεση έργων του Scriptorium στο θέατρο ” Κέφαλος”, το 2000 κατά τους εορτασμούς για την είσοδο του νέου αιώνα, ένα γεγονός που σημείωσε μεγάλη επιτυχία με πανελλήνια δημοσιότητα.
Αν και η επικοινωνία μας με τον Κώστα Ευαγγελάτο είναι συχνή δεν είχα δει από κοντά τη μεταμόρφωση τμήματος του γνωστού μου από παλιά πατρικού σπιτιού του, με τον μεγάλο κήπο με το αμπέλι του πατέρα του σε πλήρη Πινακοθήκη σύγχρονης τέχνης.
Ομολογώ ότι το σύνολο του χώρου με την απλότητα, τη μελετημένη χρωματική γκάμα, τα θαυμάσια φυτά κάθε λογής και τη γενική ποιοτική ατμόσφαιρα επιβεβαίωσε την άποψη μου, που 14 χρόνια διαμορφωνόταν αποκλειστικά μόνο μέσω δημοσιευμένων φωτογραφικών ντοκουμέντων και κειμένων, ειδικά για τα δρώμενα τέχνης του Αυγούστου. Αναμφισβήτητα έχει παίξει ρόλο στο αποτέλεσμα η μεγάλη εκθεσιακή πείρα του, αφού εκτός των άλλων υπήρξε για χρόνια καλλιτεχνικός διευθυντής στην Αθήνα της ιστορικής για τη σύγχρονη τέχνη γκαλερί Dada στην Αθήνα.
Η συνολική προσπάθεια του όσον αφορά το στήσιμο και τη λειτουργία της Πινακοθήκης είναι απόλυτα ιδιωτική και γνωρίζω ότι ποτέ δεν εξέφρασε, ένεκα του χαρακτήρα του παράπονο, για τη μη ενίσχυση του εγχειρήματος του από κάποιο δημόσιο ή δημοτικό φορέα του νησιού του. Διέκρινα βέβαια μέσω των χρόνων πάντα την αγωνία του για τη συνέχεια της σπουδαίας προσπάθειας του που κυριολεκτικά έχει τη μεγάλη υποστήριξη των φιλοτέχνων αλλά και μεγάλης μερίδας του τύπου.
Αναμφίβολα η φετινή επετειακή έκθεση που διοργάνωσε με αφορμή την ένωση των Ιόνιων νησιών με την Ελλάδα, με έργα σύγχρονων Επτανησίων καλλιτεχνών και εκδόσεις τέχνης από τη συλλογή του ήταν μια αισθητική και ιστορική προσφορά στους συμπολίτες του που είχαν τη δυνατότητα, όπως και δεκάδες ξένοι που ενημερώθηκαν από τον αθηναϊκό τύπο, να δουν σπάνια έργα γνωστών και μη εικαστικών που κατάγονται από τα Επτάνησα. Ιδιαίτερα με ενθουσίασαν οι ξυλογραφίες της Κερκυραίας χαράκτριας Άριας Κομιανού, η εξαιρετική υδατογραφία του Σπύρου Σουρτζίνου, το “Λιθόστρωτο” του Κεφαλονίτη Παναγή Γαβριελάτου, οι συνθέσεις της Μερόπης Στεφανάτου-Πρέκα, του Θέμου Αυγερινού, της Κικής Τυπάλδου-Λασκαράτου, της Κων/νας Δελλαπόρτα και η λιτή αγιογραφία της Μαριλένας Φωκά και φυσικά τα ιδιότυπα πνευματικά έργα του Κώστα Ευαγγελάτου. Όλα τα εκθέματα ήταν επιλεγμένα και αναρτημένα με αρμονία και αγαστή συνύπαρξη παρά τις στυλιστικές και τεχνικές ιδιαιτερότητες τους. Εικαστικοί όπως ο Σπύρος Αλαμάνος, η Ντιάνα Αντωνακάτου, η Πηνελόπη Βολτέρρα, η Μαρία Σπύρου, ο Χαρ. Κορωναίος, η σχεδόν άγνωστη αλλά αξιόλογη Αγλαία Γεωργοπούλου ( απόφοιτος της ΑΣΚΤ του μεσοπολέμου), ο Δημ. Άνθης, ο Γιώργος Φωκάς και αρκετοί άλλοι νεώτεροι όπως η Τιτίκα Φαρακλού, ο Ζακύνθιος Κ. Στουπάθης κ.α, αποδίδουν εύγλωττα και ευπρόσδεκτα τις εικαστικές τους προτάσεις. Η συλλογή επίσης με τις μοναδικές εκδόσεις τέχνης, τα χαρακτικά ανάτυπα και τις μονογραφίες για Επτανήσιους ήταν πολύ αντιπροσωπευτική και ενδεικτική της διεθνούς παρουσίας ορισμένων, στην οποία υπήρχαν επιτεύγματα από σημαντικούς εικαστικούς δημιουργούς, όπως ο Μπονάνος, ο Στέρης, ο Σκλάβος, ο Στάμος, ο Ξενάκης, ο Καραβούζης και ο συγγραφέας της Ιαπωνίας με μητέρα από τα Κύθηρα Λευκάδιος Χέρν.
Γνωρίζω ότι ο Κώστας Ευαγγελάτος έχει δωρίσει το 2001, 47 έργα νεοελληνικής τέχνης στο Μουσείο Αρχαιολογίας και Ιστορίας της τέχνης του Παν/ μίου Αθηνών στη μνήμη των γονέων του, πολλά εκ των οποίων είναι δημιουργίες Επτανησίων καλλιτεχνών. Εάν το υλικό αυτό υπήρχε στη παρούσα έκθεση όπως για παράδειγμα κάποιο έργο του Βεντούρα από την Κέρκυρα, της Τόνιας Δενδρινού Νικολαίδη από την Ιθάκη και της Μαρίας Ρουσέα από τη Ζάκυνθο θα μιλούσαμε για μια ακόμη πιο σημαντική συλλογή.
Παραταύτα και με τα συγκεκριμένα εκτιθέμενα έργα αποκομίσαμε ως κοινό θετική εικόνα, αίσθηση της ποιότητας του γενικού φυσιοκρατικού αέρα, της ευγένειας και της φαντασίας που χαρακτηρίζει την επτανησιακή σχολή ακόμη και στη σύγχρονη εκδοχή της.
Επιλογικά συγχαίρω τον Κώστα Ευαγγελάτο για την ιδέα της έκθεσης και την πραγματοποίηση της και απλά θέτω εναν προβληματισμό: Άν περιπτώσεις σαν τη δική του δεν συγκινούν τους ιθύνοντες της δημοκρατικής πολιτείας, τότε ας μην ελπίζουμε σε βελτίωση του αισθητικού επιπέδου, όσο και να ανθίστανται οι προικισμένες μονάδες.
Επέστρεψα στην Αθήνα από ένα Αργοστόλι φθινοπωρινά όμορφο και γραφικό. Μια ιστορική πόλη, παραδόξως χωρίς Πινακοθήκη παρά τις πιθανές ενέργειες και κινήσεις που μου ανακοίνωσαν, με το Αρχαιολογικό Μουσείο υπό κατεδάφιση εξαιτίας του πρόσφατου σεισμού, και ίσως με ελάχιστους πια χώρους τέχνης. Με λύπη πληροφορήθηκα πως στο Ληξούρι η θαυμάσια Ιακωβάτειος Βιβλιοθήκη που είχα επισκεφθεί, έκλεισε για επισκευές. Ολα αυτά με οδήγησαν σε αρνητικές σκέψεις και διαπιστώσεις για την τωρινή κατάσταση των πολιτιστικών υποδομών και διαδρομών της Κεφαλονιάς, ενός τόπου που έχει γεννήσει κορυφαίους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών.
Ευτυχώς η Σύγχρονη Πινακοθήκη του Κώστα Ευαγγελάτου ήταν και εύχομαι να είναι και στο μέλλον ο πλέον δυναμικός φάρος πολιτισμού. Μια όαση ομορφιάς και γνώσης.
*O Λεόντιος Πετμεζάς είναι ιστορικός τέχνης
