Η τοπική Κοινότητα Σάμης με την στήριξη του αντιδημάρχου Δ. Λυκούδη αποφάσισε να προβεί στην κατασκευή πλατείας στη Σάμη. Η προοπτική του έργου αυτού στο συγκεκριμένο χώρο υπάρχει τόσα χρόνια όσα είναι αρκετά για να καταγραφεί στη συνείδηση των κατοίκων ως “πλατεία” χωρίς ωστόσο να υφίσταται.
Άραγε τι είδους κίνητρα οδηγούν σε δημοσιευμένες απόψεις ενάντια στην υλοποίηση του έργου; Προσωπικών – πολιτικών αντιπαραθέσεων ή μήπως προσωπικής προβολής; Άγνωστες οι προθέσεις…
Ναι, η Σάμη δεν απολαμβάνει αυτό που της αξίζει.
Ναι, έχουν γίνει λάθη.
Ναι, χρειάζεται να αντιμετωπισθούν συνολικά τα προβλήματα και οι ελλείψεις. Όμως με την κατασκευή της πλατείας λύνεται ένα χρόνιο πρόβλημα σε κεντρικό και προβεβλημένο σημείο, χωρίς αυτό να αναιρεί ή να μεταθέτει τη διάθεση της Δημοτικής Αρχής για περαιτέρω επεμβάσεις.
Η ιστορία και οι παραδόσεις κάθε τόπου είναι σεβαστές αλλά εκτίθενται σε ανάλογους χώρους (ιστορικά – λαογραφικά μουσεία, εκθετήρια, βιβλιοθήκες κ.λ.π.). Μια μικρή πλατεία (430μ2) αντιμετωπίζεται σαν χώρος που ελπίζεις να σηματοδοτήσει τον τόπο τόσο συμβολικά όσο και λειτουργικά. Δεν μπορεί να είναι τόπος μνήμης. Η ταυτότητα αποκτάται με το χρόνο, από την αποτελεσματική συνεργασία πολλών άλλων παραμέτρων και όχι αποκλειστικά από την ανάδειξη τοπικών ιστορικών γεγονότων.
Για παράδειγμα ο Πύργος του Άιφελ (μη τηρουμένων των αναλογιών) δεν παραπέμπει σε μνήμες της Γαλλικής Επανάστασης. Αν είχε κατασκευασθεί στο Λονδίνο θα ήταν σήμερα το σήμα κατατεθέν του Λονδίνου.
Σεβαστή λοιπόν η ιστορική αναφορά, αλλά αφήστε και τους σύγχρονους να αποτυπώσουν την έμπνευσης και τη δημιουργικότητα τους.
Είναι προφανές ότι οι λίγοι επικριτές της πλατείας, όχι μόνο βιάστηκαν αλλά δεν μελέτησαν σοβαρά όσα είδαν στη φωτορεαλιστική απεικόνιση της προμελέτης.
Είναι ατυχές να συγκρίνουμε μία πλατεία 430μ2 με την πλατεία Ομονοίας. Ούτε η έκταση, ούτε η κυκλοφοριακή φόρτιση συγκρίνονται. Σήμερα εκατοντάδες πλατείες στον κόσμο έχουν κυκλικό σχήμα.
Η πλατεία της Σάμης αντιμετωπίστηκε στο σύνολο της σαν ένα συμβολικό στοιχείο που σηματοδοτεί την αέναη σχέση του ανθρώπου με το υγρό στοιχείο.
Το σύμβολο-καράβι (και όχι απομίμηση) δεν είναι ένα έκθεμα που τοποθετείται εκ των υστέρων, αλλά αναδύεται από το περιβάλλον και λειτουργεί σαν το κρίκο της αρμονικής συνύπαρξης στεριάς και θάλασσας, τονίζοντας τα ίσαλα του με την ομαλή ανασήκωση τριών πλακών εκατέρωθεν (ως τον πρώτο κυματισμό) της γενικής πλακόστρωσης. Οι λοξοί τοίχοι συμβολίζουν τη συναισθηματική φόρτιση της στιγμής του αποχωρισμού. Όλα τα ανωτέρω συνεργάζονται μέσα στον αναγεννητικό συμβολισμό του ωοειδούς σχήματος της πλατείας, σχήμα το οποίο εξυπηρετεί και διευκολύνει την περιμετρική κυκλοφορία.
Επομένως , απομονώνοντας κάποιος ένα εκ των στοιχείων που συνθέτουν την όλη εικόνα, μάλλον εθελοτυφλεί.
Σε όσους έθεσαν θέμα δημόσιου διάλογου απαντώ ότι η ανάρτηση της προμελέτης στο διαδίκτυο είναι μία σημερινή μορφή “δημόσιου διάλογου”. Η εποχή των “δια βοής” ή “δι’ ανατάσεως της χειρός” αποφάσεων, έχει περάσει.
Θεόδωρος Φλωράτος
Αρχιτέκτων
