Ξεκίνησε η Εβδομάδα Απόδημου 2014 στο Δημοτικό Θέατρο Αργοστολίου “Ο ΚΕΦΑΛΟΣ” με ομιλίες και χαιρετισμούς. Αναγγέλθηκε από την Ταμία της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Κεφαλλήνων και Ιθακησίων ΟΔΥΣΣΕΥΣ κ. Αγγελική Χιόνη και τον Αντιπρόεδρο κ. Φίλιππο Ρασσιά η παρουσίαση του ιστορικού μυθιστορήματος με τίτλο: “The Straits of Chimera” της Ευρυδίκης Λειβαδά Ντούκα που θα γίνει στην Νέα Υόρκη στις 31 Οκτωβρίου 2014 από το Τμήμα Βυζαντινών και Νεώτερων Ελληνικών Σπουδών του Queens College του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
Για το έργο αυτό μίλησε παρουσιάζοντας παράλληλα και σχετικό οπτικό υλικό η συγγραφέας και είπε τα εξής:
Στις 25 Ιανουαρίου 2008 στη Στοά του Βιβλίου κατά την παρουσίαση, δυο από τους ομιλητές, οι Πρέσβεις Δρ. Renata Vielgosz του Καναδά και ο κ. Juan Ramon Martinez Salazar της Ισπανίας αναφέρθηκαν στην ανάγκη μετάφρασης το έργου στην αγγλική και ισπανική «έτσι ώστε η μορφή του Juan de Fuca και η μυθιστορηματική του ζωή να γίνουν διεθνώς γνωστές».
Τελειώνοντας τότε την ομιλία μου είπα πως επιτέλεσα ένα χρέος που τη βραδιά εκείνη κλείνει τον κύκλο του. Ο cpt Παναγιώτης Τσάκος μου ψιθύρισε: «Αρχίζει τον κύκλο του». Και πράγματι υπεστήριξε και υλοποίησε άμεσα τη χρηματοδότηση της αγγλικής μετάφρασης την οποία πραγματοποίησε η Ουρανία –Νίνα Κρεμμύδα σεβόμενη τις γλωσσικές ιδιομορφίες του βιβλίου.
Και φθάνουμε στο σήμερα, όπου, κρατώντας το copyright, και μετά από μη ενδιαφέρον του «Kέδρoυ» για έκδοση στην αγγλική, προσέφερα δωρεάν την πρώτη αυτή αριθμημένη έκδοση στην Παγκόσμια Ομοσπονδία Κεφαλλήνων και Ιθακησίων ΟΔΥΣΣΕΥΣ, με δαπάνες μελών της οποίας το έργο εξεδόθη.
Αυτή είναι η σύντομη ιστορία του βιβλίου το οποίο είναι αφιερωμένο στον πρώτο Ευρωπαίο που πάτησε στις ακτές του Δυτικού Καναδά και που διέσχισε τη λωρίδα που χωρίζει το Βανκούβερ από την Ολυμπία: στον Ιωάννη-Απόστολο Φωκά-Βαλεριάνο, στο πρόσωπο του οποίου τιμώνται όλοι οι ταξιδευτές, όλοι οι Έλληνες πρωτοπόροι που άνοιξαν νέους δρόμους, που μίκρυναν τον κόσμο και μας έφεραν όλους πιο κοντά.
Το θέμα του Φωκά άρχισε να με προβληματίζει από το 1992 όταν η φίλη μου Νίνα Κρεμμύδα συνέβαλε στην ονοματοδοσία βουνού της οροσειράς στη χερσόνησο της Ολυμπίας –βρίσκεται νότια από τα Στενά Ντε Φούκα- με το όνομα «Βαλεριάνος» από το δεύτερο επώνυμο του Φωκά. Άρχισα να μελετώ αρχικά Τσιτσέλη κι Άνθιμο Μαζαράκη για αυτόν τον ιδιαίτερο τυχοθήρα Κεφαλλονίτη του 16ου αι. Και δεν άργησα να βρεθώ σε ένα δαιδαλώδες μονοπάτι που με πήγαινε όπου ήθελε αυτός τον οποίο είχε διαλέξει η Ιστορία πολύ πριν τον επιλέξω εγώ. Εγώ, ήμουν -και είμαι- απλώς, το κανάλι μέσω του οποίου διοχετεύονται πληροφορίες για τον Φωκά. Κι έτσι, από τότε, μέχρι και σήμερα, είμαι χωμένη σε απίστευτα αρχεία ψάχνοντας για τον Κεφαλλονίτη που υπάκουσε τυφλά στην απαιτητική τύχη του κι οδηγήθηκε στις μεγάλες θάλασσες με «τα τέρατα, τα θηρία και τις γοργόνες».
Θα μου επιτρέψετε να σας ξεναγήσω σύντομα στην πορεία του.
Στο χρυσό λυκαυγές της Αναγέννησης και στο λυκόφως του ιπποτικού ρομαντισμού, στα χρόνια δηλαδή που γεννήθηκαν ήρωες κι αποβράσματα, στην άγρια και δυσπρόσιτη γη του νησιού μας, είδε το φως απόγονος αρχοντικής Βυζαντινής οικογένειας που η ζωή του έμελλε να είναι τόσο διαφορετική από τους συγκαιρινούς του!
Οι αναζητήσεις του, τού άνοιξαν ατραπούς μοναδικότητας που, χρόνια αργότερα, χωρίς αυτός να έχει πλήρη αντίληψη τής, σε παγκόσμιο επίπεδο, συμβολής του στον ανικανοποίητο πυρετό των ανακαλύψεων, κι αφού είχε ταφεί στη γή του χωριού του Βαλεριάνου, οι χάρτες στα σημάδια της ρότας του, έσβησαν το «Άγνωσται Γαίαι» ή το φανταστικό «Στενά ή Πέρασμα του Ανιάν» και έγραψαν στο διηνεκές «Στενά Χουάν ντε Φούκα».
Ο νεαρός Φωκάς είχε στα κύτταρά του την ορμή, τον πόλεμο, την ψυχή της Κεφαλλονιάς, την επιβιωτική δύναμη βασικό στοιχείο της ψυχοσύνθεσης του πειρατή (θα επιζήσει ό,τι κι αν γίνει). Πήγε έφηβος ακόμα, σε κράτη τρανά: στη Βενετία, στην Ισπανία. Ανοίχτηκε στους ανέμους του κόσμου. Έπλευσε σε ορίζοντες εκτυφλωτικά καθαρούς. Τον εμπιστεύθηκαν μεγάλες προσωπικότητες και του ανέθεσαν σπουδαία καθήκοντα –όπως αυτό του maestre και του piloto-. Τον άρπαξαν ονομαστοί κουρσάροι της Αυλής της Ελισάβετ –ο Francis Drake το 1578 και ο Thomas Cavendish το 1588- κι έθεσαν τη ζωή τη δική τους και του πληρώματός τους στα χέρια του. Κατόρθωσε και τους ξέφυγε.
Μπήκε σε βασιλικές αυλές μέχρι που το Στέμμα το Ισπανικό, αναγνωρίζοντας την πολύχρονη πείρα του, τού ζήτησε να ανοιχτεί με δαίμονες καιρούς στα παγωμένα νερά, πέρα κι από το άγνωστο ακόμα. Τελικά, είχε την τύχη με το μέρος του. Επέζησε ασύλληπτων κακοτυχιών, κατέγραψε καινούργια ρεύματα, καινούργιες ρότες. Επέστρεψε με διεκδικήσεις. Απογοητεύθηκε πλήρως. Και τότε χάραξε το δρόμο της επιστροφής. Αποφάσισε να φθάσει στο νησί του. Η θαυμαστή «τρέλα» της Κεφαλλονιάς όμως δεν τον άφηνε να ησυχάσει. Παρέσυρε συγχωριανούς του στα σχέδιά του για επιστροφή στα παγωμένα νερά, σχέδια που δεν πραγματοποιήθηκαν όμως γιατί ήπιε το νερό της Στυγός.
Γεννημένος στο νησί του βρασμού –βράζει κι η γη και το αίμα-, είχε μπολιαστεί με το ατρόμητο. Και σαν ατρόμητος μπορούσε τα πάντα.
Αυτός ήταν ο δικός μας θαλασσοπόρος. Αυτός είναι ο δικός μας ήρωας που έσπασε τα στενά όρια του κόσμου του και ξεχύθηκε στην απέραντη πρόοδο, στην ανακάλυψη και στην εξέλιξη.
Η αχλύ των αιώνων κρατά -και προφυλάσσει ίσως- πολλά δικά του μυστικά που, πιθανόν, να μην αποκαλυφθούν ποτέ. Ή να παρουσιασθούν όταν ο χρόνος κι η τύχη το συναποφασίσουν.
Όπως, πέντε χρόνια μετά την έκδοση στην Ελληνική, από απίθανη πηγή, πληροφορήθηκα την εμπλοκή του στην Ναυμαχία των Εχινάδων –ή της Ναυπάκτου όπως η ιστορία την έχει διασώσει- μαζί με τον Θερβάντες και τον Δον Ζουάν.
Στη σελίδα 299 στο Αγγλικό και στην 272 στο Ελληνικό υπάρχουν δυο παράγραφοι. Η μεν πρώτη εκθέτει δράσεις του ντε Φούκα το 1570, η δε δεύτερη αρχίζει τον Μάϊο του 1572. Το διάστημα αυτό, όσο κι αν έψαξα τότε που ερευνούσα κι έγραφα το βιβλίο, δεν κατόρθωσα να τον ξετρυπώσω. Οπότε τον άφησα να πλανιέται στα λιμάνια της Νέας Ισπανίας.
Όμως η αλήθεια, η πραγματική πληροφορία, έρχεται και θηλυκώνει -ως πάζλ-, και τα ιστορικά γεγονότα διαδέχονται το ένα το άλλο με θαυμαστή ακρίβεια δένοντας πρόσωπα, ενέργειες και καταστάσεις.
Κι έτσι, εκεί που νόμιζα πως γλίτωσα από αυτόν, εκεί ξανατρύπωσα στον δικό του Λαβύρινθο. Και τη φορά αυτή τα αρχεία δεν είναι μόνον τα γνωστά, τα βενετικά ή τα ισπανικά, ή του Λονδίνου ή του Μεξικό. Είναι τα αρχεία του Βατικανού κι αυτά της Κωνσταντινούπολης. Οφείλω να παραδεχθώ πως είμαι επίμονη μαθήτρια των λεπτομερειών της ιστορίας και … πού θα πάει; θα βγάλω άκρη. Όμως, δεν θέλω να σας κουράσω άλλο.
Νοούνται ευχαριστίες βαθιές στη Νίνα Κρεμμύδα και στην επιμελήτρια του αγγλικού κειμένου κ. Ελένη Δημητράτου, στο Ίδρυμα Μαρία Τσάκος και στην Παγκόσμια Ομοσπονδία Κεφαλλήνων και Ιθακησίων ΟΔΥΣΣΕΥΣ.
Επίσης θερμές ευχαριστίες χρωστώ στους καλούς μου φίλους Αγγελική Χιόνη, Μαρίνο Χιόνη και Κώστα Βαγγελάτο γιατί, πιστεύοντας στην ανάγκη που έχει αυτά τα χρόνια η πατρίδα μας να βρίσκει και να αναδεικνύει μορφές παγκόσμιου κύρους, ανήγαγαν την έκδοση αυτή σε «προσωπικό θέμα τιμής» και τέλος, στον Σταμάτη Σπανουδάκη γιατί η μουσική του, που με όλη την αγάπη του μου χάρισε, θα συνοδεύσει την παρουσίαση του βιβλίου αυτού στην Αμερική –πρώτα ο Θεός κι ο Άγιος-.
Σας ευχαριστώ όλους που με ακούσατε.
Ευρυδίκη Λειβαδά Ντούκα
