Οι αγορές καταρρέουν, τα χρηματιστήρια σημειώνουν πτώση και ολόκληρος ο κόσμος ανησυχεί μετά την επιβολή δασμών σε 185 χώρες από τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Ωστόσο, ο ίδιος φαίνεται να μην έχει καμία ανησυχία και είναι πεπεισμένος για την απόφασή του, καθώς μετά τις ανακοινώσεις ταξίδεψε στη Φλόριντα για να παρακολουθήσει ένα τουρνουά γκολφ.
Σε δηλώσεις του μετά τις ανακοινώσεις, προσπάθησε να υποβαθμίσει τον αντίκτυπο των δασμών, δηλώνοντας: «Οι αγορές θα “ανθίσουν”, το χρηματιστήριο θα “ανθίσει”, η χώρα θα “ανθίσει”. Και ο υπόλοιπος κόσμος θα προσπαθήσει να καταλήξει σε συμφωνία». Ξεκαθάρισε επίσης την πρόθεσή του να ανταλλάξει τους δασμούς με μία πιο ελκυστική προσφορά, αναφέροντας το παράδειγμα της Κίνας και του TikTok: «Έχουμε ένα ζήτημα με το TikTok, και η Κίνα θα μπορούσε να πει ότι εγκρίνει τη συμφωνία, αλλά θα κάνετε κάτι με τους δασμούς; Οι δασμοί μας δίνουν δύναμη στις διαπραγματεύσεις», τόνισε.
Ο μαθηματικός τύπος πίσω από τον υπολογισμό των δασμών
Εντύπωση προκαλεί ο τρόπος που οι συνεργάτες του Τραμπ υπολόγισαν τους δασμούς που θα επιβάλλονταν σε κάθε χώρα ξεχωριστά. Χρησιμοποιώντας έναν μαθηματικό τύπο, αφαίρεσαν το ποσό των εξαγωγών κάθε χώρας προς τις ΗΠΑ από το ποσό των εισαγωγών.
Κυβερνητικοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι ενσωμάτωσαν επιπλέον παράγοντες πέρα από τους δασμούς, όπως τα περιβαλλοντικά πρότυπα και την «χειραγώγηση νομισμάτων και εμπορικών φραγμών». Ο εμπορικός αντιπρόσωπος των ΗΠΑ δημοσίευσε έναν τύπο με ελληνικά γράμματα για να προσδώσει κάποια ακαδημαϊκή αξιοπιστία στους υπολογισμούς, αν και αυτός δεν περιλάμβανε τα επίπεδα των δασμών ως παράγοντα. Σύμφωνα με την εμπορική φιλοσοφία του Τραμπ, ο τύπος θεωρεί το εμπορικό έλλειμμα μιας χώρας με τις ΗΠΑ ως ένδειξη αδικίας.
Οι αξιωματούχοι διαιρούν αυτό το έλλειμμα με την αξία των εισαγόμενων αγαθών από τη συγκεκριμένη χώρα, προκειμένου να προσδιορίσουν το «δασμολογικό ποσοστό που απαιτείται» για την εξισορρόπηση των διμερών ελλειμμάτων. Δύο άλλες μεταβλητές, η ελαστικότητα της ζήτησης εισαγωγών ως προς τις τιμές και η ελαστικότητα τιμών εισαγωγών, ορίστηκαν έτσι ώστε να αλληλοεξουδετερώνονται.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι η κυβέρνηση στη συνέχεια μείωσε στο μισό τον αριθμό που προέκυψε, ισχυριζόμενος ότι «είμαστε καλοί», ενώ επέβαλε έναν ενιαίο φόρο 10% στις χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό πλεόνασμα. Για παράδειγμα, στο Βιετνάμ, το υπόλοιπο ήταν 123,5 δισεκατομμύρια δολάρια, με το ποσοστό των δασμών να φτάνει το 90%.
Ο δημοσιογράφος του CNN, Φιλ Μάτινγκλι, εξήγησε: «Πώς έφτασαν στο 90%; Πήραν το 123,5 και το διαίρεσαν με το 136,6, το πηλίκο ήταν 9,0, το έκαναν 90% και μετά, λόγω της γενναιοδωρίας του προέδρου Τραμπ, όπως είπε, το έκοψαν στο μισό, δηλαδή 45%».
Δυσανασχετούν οι αναλυτές
«Αυτό είναι για την οικονομία ό,τι είναι ο δημιουργισμός για τη βιολογία και η αστρολογία για την αστρονομία», σημείωσε ο πρώην υπουργός Οικονομικών Λάρι Σάμερς στο X.
Αν και ο πίνακας του Τραμπ υποστηρίζει ότι η Κίνα επιβάλλει δασμούς 67% στα αμερικανικά προϊόντα, τα δεδομένα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου δείχνουν ότι ο μέσος δασμός της Κίνας το 2024 ήταν μόλις 4,9%. Παρόμοιες ανωμαλίες παρατηρούνται και στην Ευρωπαϊκή Ένωση (39% έναντι 1,7%) και στην Ινδία (52% έναντι 6,2%). «Υπάρχουν τόσα πολλά σφάλματα σε αυτή την προσέγγιση που είναι δύσκολο να ξέρω από πού να αρχίσω», ανέφερε στο ιστολόγιό του ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν, ο οποίος είναι συχνά επικριτικός απέναντι στον Τραμπ.
Για τους περισσότερους οικονομολόγους, η εμμονή του Τραμπ με τα ελλείμματα παραβλέπει την πολυπλοκότητα της μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο, όπου εταιρείες όπως η Apple παράγουν το 90% των προϊόντων τους στο εξωτερικό, ενώ ταυτόχρονα δημιουργούν σημαντικό πλούτο στο εσωτερικό.
Αντιδράσεις για την επιβολή δασμών από τον Τραμπ
Το Πεκίνο φαίνεται να αγνοεί τις προτάσεις και τις προειδοποιήσεις και να προχωρά σε δικές του ενέργειες, επιβάλλοντας δασμούς 35% και περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών.
Αυτή η κίνηση προκάλεσε την αντίδραση του προεδρείου των ΗΠΑ, με τον πρόεδρο να δηλώνει στο Truth Social ότι η Κίνα «έκανε λάθος και πανικοβλήθηκε». Σύμφωνα με την ανταποκρίτρια του ΕΡΤNews στην Ουάσινγκτον, Λένα Αργύρη, η Κίνα «αγνόησε επιδεικτικά τις προειδοποιήσεις της αμερικανικής κυβέρνησης προς όλες τις χώρες να εξετάσουν προσεκτικά τις αντιδράσεις τους». Οι αναλυτές, όπως αναφέρει η Αργύρη, θεωρούν πιθανές νέες αντίμετρα από τον Τραμπ, γεγονός που θα εντείνει τον εμπορικό πόλεμο, καθώς το μήνυμα από την αμερικανική πρωτεύουσα είναι σαφές: «Όποιος απαντήσει με αντίμετρα στους δίκαιους δασμούς μας θα αντιμετωπίσει σοβαρές συνέπειες». Με δεδομένη και την αντίδραση του Υπουργού Εξωτερικών, κ. Ρούμπιο, από τις Βρυξέλλες, ο οποίος χαρακτήρισε την κίνηση της Κίνας εξοργιστική, η κατάσταση φαίνεται να γίνεται όλο και πιο απρόβλεπτη με έναν επίσης απρόβλεπτο πρόεδρο. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την κατεύθυνση της παγκόσμιας οικονομίας.
Αντιθέτως, η Βρετανία έχει ήδη αρχίσει συνομιλίες με τον Τραμπ. «Λυπάμαι που οι ΗΠΑ επιστρέφουν στον προστατευτισμό, κάτι που δεν έχει συμβεί εδώ και έναν αιώνα. Είμαστε ήδη σε συνομιλίες για μια οικονομική συμφωνία», δήλωσε ο Υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Λάμι. Στη Γαλλία, οι βιομήχανοι εξετάζουν σοβαρά το αίτημα του Μακρόν για αναστολή γαλλικών επενδύσεων στις ΗΠΑ μέχρι να τελειώσει η κρίση.
«Κάνουμε έκκληση στον πατριωτισμό, καθώς βρισκόμαστε σε μια φάση αντιπαράθεσης με μεγάλα μπλοκ, όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα. Η Ευρώπη διαθέτει τα μέσα για να ισορροπήσει, αλλά απαιτείται προσπάθεια», δήλωσε ο Υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, Ερίκ Λομπάρ. Η Ιταλή Πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι, προτάσσει τον διάλογο με τον Λευκό Οίκο, τονίζοντας ότι το ζήτημα είναι σοβαρό αλλά δεν είναι καταστροφή, πράγμα που την ανησυχεί περισσότερο από το ίδιο το γεγονός. Σε αυτό το κλίμα, η Κομισιόν προετοιμάζεται για κάθε ενδεχόμενο, αναζητώντας έναν κοινό τρόπο απάντησης στον Τραμπ εάν οι διαπραγματεύσεις αποτύχουν.
Σημαντική αύξηση στο κόστος διαβίωσης των Αμερικανών πολιτών εξαιτίας των δασμών
Επιπλέον, οι δασμοί που θεσπίστηκαν από τον Ντόναλντ Τραμπ αναμένεται να αυξήσουν το μέσο κόστος ζωής για τους Αμερικανούς κατά πάνω από 2.000 δολάρια ετησίως. Οικονομολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Yale εκτιμούν ότι μια μέση αστική οικογένεια θα μπορούσε να δαπανά επιπλέον 3.000 με 4.000 δολάρια κάθε χρόνο λόγω αυτών των δασμών.
Η αμερικανική κοινή γνώμη δείχνει σκεπτικισμό απέναντι στις δηλώσεις του προεδρικού γραφείου, με τους πολίτες να εκφράζουν ανησυχίες για ενδεχόμενη αύξηση τιμών σε διάφορα προϊόντα, από τρόφιμα μέχρι υπολογιστές και κινητά τηλέφωνα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εισάγουν πλήθος προϊόντων, όπως ρούχα, αθλητικά είδη και ηλεκτρονικές συσκευές, από χώρες της Ασίας που πλήττονται από υψηλούς δασμούς. Σημαντικοί προμηθευτές σε αυτό το πλαίσιο είναι η Κίνα, το Βιετνάμ και η Ταϊβάν.
Σύμφωνα με αναλυτές, οι Αμερικανοί μπορεί να βρουν τα iPhone έως και 30% ακριβότερα, ενώ είναι πιθανό να χρειαστεί να δαπανήσουν περισσότερα για την αγορά κρασιών και τυριών που εισάγονται από την ΕΕ λόγω των 20% δασμών που έχουν επιβληθεί.
Δέσμη 7 παρεμβάσεων για τη θωράκιση της ελληνικής οικονομίας
Σε αυτό το περιβάλλον αβεβαιότητας, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης επισήμανε ότι σε έναν εμπορικό πόλεμο δεν υπάρχουν νικητές, μόνο ηττημένοι.
Παρουσίασε επίσης μια σειρά από επτά παρεμβάσεις για την ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας. Ανάμεσα σε αυτές περιλαμβάνονται η αύξηση της χρηματοδότησης για επιχειρήσεις μέσω του ΕΣΠΑ, του Ταμείου Ανάκαμψης και της Αναπτυξιακής Τράπεζας, η προσέλκυση περισσότερων επενδύσεων και η στήριξη εξωστρεφών επιχειρήσεων με προσανατολισμό σε μεγάλες αγορές όπως η Κίνα και η Ινδία.
Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει επίσης τη μείωση της γραφειοκρατίας κατά 25%, την επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης, την ολοκλήρωση του Εθνικού Κτηματολογίου εντός του τρέχοντος έτους και τη χορήγηση κινήτρων για καινοτόμες επενδύσεις και συγχωνεύσεις. Ο κ. Χατζηδάκης τόνισε τη σημασία της διεύρυνσης της παραγωγικής βάσης, εστιάζοντας στη βιομηχανία και τις νέες τεχνολογίες, καθώς και στην αναβάθμιση των υποδομών (ενέργεια, λιμάνια, αεροδρόμια, οπτικές ίνες).
Στο σχέδιο περιλαμβάνεται επίσης η αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού και η εφαρμογή πειθαρχημένης δημοσιονομικής πολιτικής με στόχο τη μείωση του χρέους και των φόρων.
