Του Γεράσιμου Σωτ. Γαλανού
Η Υπαπαντή του Κυρίου είναι Δεσποτική εορτή της Χριστιανοσύνης, σε ανάμνηση της έλευσης του μικρού Χριστού από τους γονείς του στον Ναό των Ιεροσολύμων και της υποδοχής του από τον πρεσβύτη ιερέα Συμεών. Εορτάζεται στις 2 Φεβρουαρίου, μαζί με την ανάμνηση του γεγονότος του καθαρισμού της Παναγίας από τη λοχεία (σαράντισμα).
Η λέξη Υπαπαντή σημαίνει προϋπάντηση στην κοινή ελληνιστική.
Το ζευγάρι του Ιωσήφ και της Μαρίας προϋπάντησε στο ναό ο υπερήλικας Συμεών, ο οποίος δέχθηκε τον Ιησού στην αγκαλιά του, η οποία φωτίστηκε από το Άγιο Πνεύμα. Ο πρεσβύτης ιερέας είχε λάβει υπόσχεση από τον Θεό ότι δεν θα πεθάνει, προτού δει τον Χριστό και Τον ευχαρίστησε με τα λόγια:
Νυν απολύεις τον δούλον σου, Δέσποτα κατά το ρήμα σου εν ειρήνη,
ότι είδον οι οφθαλμοί μου το σωτήριόν σου,
ό ητοίμασας κατά το πρόσωπον πάντων των λαών,
φως εις αποκάλυψιν εθνών και δόξαν λαού σου Ισραήλ.
Εορτή της Υπαπαντή στα Ζόλα της Θηνιάς όπου γιορτάζει μεγαλόπρεπα η ομώνυμη η εκκλησία του χωριού. Την ιερά αυτή πανήγυρη τιμούν πολλοί κάτοικοι από τα γύρω χωριά της περιοχής, καθώς και από άλλα μέρη του νησιού.
Ήταν πρωί που έφτασα με την παρέα μου στο ναό και έξω ακουγόταν από τα μεγάφωνα οι ψαλτικοί ήχοι της εορτής, που σε προδιαθέτανε ότι μέσα στο ναό βρίσκεται η ψαλτική παρέα του Βασίλη Καλογηρά.
Πράγματι οι ψαλτάδες ήταν πολλοί και είχαν πιάσει τα δυο αναλόγια και …δώστου να αμολούν από τα λαρύγγια τους όμορφα κρεσέντα και μπάσα, με τα οποία περιέπλεκαν μουσικά τους ψαλμούς. Η κάθε παρέα είχε τους πρίμους της και τους μπάσους της, που αντάλλασαν τους ύμνους και τα τροπάρια χωρίς εξάρσεις και φωνασκίες, αλλά με μια γλυκύτητα αρμονική. Αυτό θέλει και η κεφαλονίτικη ψαλτική, αυτή ακριβώς τη ηρεμία και την πραότητα για να εκφράσει το νόημα του εκκλησιαστικού στίχου. (Δε θέλει δηλαδή εξάρσεις φωνητικές που «ξεσκλούν» το άκουσμα και το χαλούν μέσα σε φωνητικές αστάθειες). Από τη μια μεριά ο μαέστρος Βασίλης Καλογηράς με πολλούς από την παρέα του και από την άλλη ο Δημήτρης Καραβιώτης, ο Διονύσης Κωνσταντάκης, ο Μενέλαος Σωτηρόπουλος, ο Βλαχούλης , ο Νικόλας Σαβράμης και άλλοι. Όταν ήρθε η στιγμή να σμίξουν κάτω από τη μαεστρία του Βασίλη Καλογηρά και πάλι συνεργάστηκαν αρμονικά δίνοντας ένα συμπαγές σύνολο ψαλτικής. Το όμορφο συμπλήρωμα στις ανδρικές φωνές έκαναν οι δυο κυρίες που πλαισίωσαν τόσο όμορφα τη ψαλτική όταν άρχισε η Θεία Λειτουργία.
Τα εγκώμια της εορτής ακούστηκαν από όλους τους ψάλτες μαζί με τους ιερείς, αλλά και από τον κόσμο, εφόσον οι Επίτροποι είχαν μοιράσει μονόφυλλο με το εκκλησιαστικό κείμενο. Μόλις άρχισαν οι ψαλτάδες έτρεχαν οι Απεργαίοι Γιώργος και Σωκράτης με τα άσπρα μεγάλα κοντάρια και κουνούσαν τους πολυελαίους και τα καντήλια σε ένδειξη ενεργειακής χαράς και συναισθηματικού ξυπνήματος, όπως απαιτεί η εορτή. Στα κεριά και σε ότι απαραίτητο ήταν ο Γεράσιμος Νικολάου Απέργης.
Ήρθε και η στιγμή της Δοξολογίας και ο Μάκης ο Ξένος, που δεν σταμάτησε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο ναό κατά την εκκλησιαστική τέλεση της εορτής, έτρεχε στο καμπαναριό και έκανε τις καμπάνες να κελαηδούν και να σκορπίζουν τον ήχο τους σε όλη τη Θηνιά. Και ενώ ο φακός μου αποτύπωνε όλη αυτή τη λαογραφική τελετουργία, τόσο ζούρλανε τις καμπάνες με το χαρούμενο σήμαμα,
που νόμιζα πως θα σπάσουν από τις λυσσασμένες κινήσεις των χεριών του.. Αυτό το σήμαμα που ήταν εναρμόνιο με τη Δοξολογία τόσο όμορφα, έδωσε ένα ιδιαίτερο τόνο σε όλη την εορταστική ατμόσφαιρα.
Κατά την απόλυση πήγαν και άλλοι να σημάνουν καθώς και ένας μικρός φίλος σταλμένος από τη νόνα του, που τον παράστεκε στο κάτω μέρος του καμπαναριού.
Χοροστάτησε ο πανοσιολογιότατος αρχιμανδρίτης π. Φώτιος Γαβριελάτος και συλλειτούργησαν μαζί του οι ιερείς: π. Κωνσταντίνος Κουμάτος, π. Διονύσιος Μαρκέτος, ο π. Ξενοφώντας Ζαρκάδας, ο διάκονος Γεράσιμος Χαραλαμπάτος και ο εφημέριος του ναού π. Ανδρέας Σβορώνος.
Τα τελευταία χρόνια το -Αποστολικό Ανάγνωσμα- «αναλαμβάνει» ο Γεράσιμος Αυγουστάτος, που με ορθοφωνία και σταθερές αναπνοές ανάγνωσε την Επιστολή του Παύλου προς τους Εβραίους που αναφέρεται στον Μελχισεδεκ (Κεφ. ζ’ 7-17).
«… Πρόδηλον γὰρ ὅτι ἐξ ᾽Ιούδα ἀνατέταλκεν ὁ Κύριος ἡμῶν, εἰς ἣν φυλὴν οὐδὲν περὶ ἱερωσύνης Μωϋσῆς ἐλάλησεν. Καὶ περισσότερον ἔτι κατάδηλόν ἐστιν, εἰ κατὰ τὴν ὁμοιότητα Μελχισεδὲκ ἀνίσταται ἱερεὺς ἕτερος, ὃς οὐ κατὰ νόμον ἐντολῆς σαρκικῆς γέγονεν, ἀλλὰ κατὰ δύναμιν ζωῆς ἀκαταλύτου, μαρτυρεῖ γὰρ, ὅτι σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ.».
Όλα κύλησαν όμορφα και ιερατικά με τους Αζολιάτες να χαίρονται και να αγαλλιάζουν, όταν κάθε φορά που ακουγόταν κάτι από τα εγκώμια της εορτής «κουνιόντουσαν τα καντήλια τους και τα πολυέλεα». Λίγο πριν την απόλυση ακούστηκε ο λόγος του πανοσιολογιότατου π. Φώτιου Γαβριελάτου, λόγος μετρημένος και θεολογικός που έδειχνε την καλή προετοιμασία του πανοσιολογιότατου. Αναφέρθηκε στον Συμεών και στην εκπλήρωση των Προφητειών του, φέρνοντας προβληματισμούς για τα δύσκολα χρόνια που περνάμε, κάνοντας συγκριτικές αναφορές με τα τότε χρόνια και τα σημερινά.
Οι επίτροποι και γενικά οι Απεργαίοι είχαν φροντίσει με κάποιες γυναίκες του χωριού για το ζεύκι που θα ήταν για τους ιερείς, για τους ψαλτάδες και γενικά για τους φιλοξενούμενους.
Φαγητά πλούσια και γλυκά, κρασί και σαλατικά πλούτισαν για μιας το μακρινάρι τραπέζι στο κελί του ναού. Όπως «δούλεψε το κρασί» στα σωθικά των χορωδών ακούστηκαν παλιά τραγούδια του τροβαδούρου Τζώρτζη Δελλαπόρτα, ύμνοι και πειράγματα καλοσυνάτα, όλα αυτά που συνέβαιναν και παλιά στα πανηγύρια και έδιναν τον ιδιαίτερο τόνο κάνοντας μοναδικό το κεφαλονίτικο γιορτάσι.
Αξίζουν πολλά μπράβο στους Απεργαίους, στους Επιτρόπους δηλαδή του ναού, ιδίως στους: Γιώργο, Σωκράτη, Γεράσιμο παιδιά του Νικολάου, στον πάρεδρο Γεώργιος Αποστόλη Απέργη (τον πλανητάρχη), στις γυναίκες τους, που μαγείρεψαν τόσο όμορφα, σε πολλές γυναίκες του χωριού, σε όλους τους Αζολιάτες που φρόντισαν με πολύ μεράκι την κάθε λεπτομέρεια, σε όλους και σε όλες που βοήθησαν στη ζεστή φιλοξενία, στην Ελένη Ιωάννη Απέργη που συνέχισε τη δράση του μακαρίτη πατέρα της, και γενικά σε όλους αυτούς που βρέθηκαν και στήριξαν με την παρουσία τους τη μεγάλη Δεσποτική Εορτή της Κυράς της Υπαπαντής, της Αζολιωτοπούλας. Πολλά μπράβο και στα παιδιά των παλιών Απεργαίων που με τον τρόπο τους συνεχίζουν να βοηθούν και να μεριμνούν για το ναό τους, το ναό του χωριού τους.
Στο σημαιοστόλιστο και δαφνοστολισμένο προαύλιο του ναού ποζάραμε για μια αναμνηστική φωτογραφία όλοι μαζί: ιερείς, ψαλτάδες και φιλοξενούμενοι. Καθώς ο φωτογραφικός φακός τραβούσε το πλάνο, τα μάτια μου έπεφταν κατά τον Μύρτο και τον Αγκώνα, βλέποντας τον ορίζοντα καθαρό.
Άντε παιδιά είπα και του χρόνου και πολλούς με την Υπαπαντή το 2018 χιονισμένη ή βρεγμένη για να έρθει ο καιρός στα ίσια του και να ανθίσουν οι αμυγδαλιές…
Χρόνια Πολλά στους Αζολιάτες όπου γης και σε όσους ευλαβούνται τη μεγάλη μέρα.
