Ο τρόπος, τα κριτήρια και η διαδικασία της επιλογής Διευθυντών Σχολείων, όπως και όλων των στελεχών της εκπαίδευσης, δεν είναι μια τυπική διαδικασία τοποθέτησης διευθυντών, αλλά δείχνει πώς αντιλαμβανόμαστε γενικότερα τη λειτουργία του Δημόσιου Σχολείου και το ρόλο του. Ο Διευθυντής σχολείου δεν κατέχει μόνο μια διοικητική θέση, ούτε έχει το ρόλο ενός μάνατζερ, έχει ένα πολυσύνθετο ρόλο να συντονίζει, σε συνεργασία με το σύλλογο διδασκόντων, το σύνολο των εκπαιδευτικών δράσεων και να αξιοποιεί τα μέσα που διαθέτει το σχολείο για την όσο το δυνατό καλύτερη εκπαίδευση των μαθητών. Για να το πετύχει αυτό, είναι απαραίτητη η συνεργασία με τα συλλογικά όργανα και φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας – σύλλογος γονέων, μαθητική κοινότητα, σύλλογος διδασκόντων.
Είναι παραδεκτό ότι ο Σύλλογος διδασκόντων ενός σχολείου γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλον τις ικανότητες και τα προτερήματα που έχουν οι υποψήφιοι διευθυντές. Χωρίς να παραβλέπουμε την αξία των αντικειμενικών μορίων και τη διαδικασία της συνέντευξης από ένα ολιγομελές όργανο, η άποψη του άμεσα εμπλεκόμενου συλλογικού οργάνου, των εκπαιδευτικών του σχολείου, δεν μπορεί να μην προσμετρείται.
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 υλοποίησε την πάγια θέση της Αριστεράς και του εκπαιδευτικού κινήματος, όπου θεωρεί ότι η διοίκηση των Εκπαιδευτικών μονάδων, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, είναι συλλογική υπόθεση με αποκλειστικά εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Σε αυτή την κατεύθυνση ενίσχυσε το Σύλλογο διδασκόντων με αυξημένο ρόλο και αρμοδιότητες και με λόγο στην επιλογή του Διευθυντή του Σχολείου. Αυτές οι αλλαγές συμβάλλουν στον εκδημοκρατισμό των λειτουργιών του σχολείου το οποίο θεωρούμε κύτταρο δημοκρατίας.
Με αυτό το πνεύμα, οι ρυθμίσεις του νόμου 4327/15 για την επιλογή των διευθυντών σχολείων, όχι μόνο δίνουν τη δυνατότητα στο σύλλογο διδασκόντων να μοριοδοτήσει με μυστική ψηφοφορία τους υποψήφιους διευθυντές, αλλά καθορίζεται και ένας ελάχιστος βαθμός (ποσοστό) αποδοχής – συναίνεσης προκειμένου να προσμετρηθούν τα μόρια αυτά. Δεν είναι δυνατό ακόμα και ο ικανότερος διευθυντής να διευθύνει ένα σχολείο, έχοντας απέναντί του – για κάποιους λόγους – το σύνολο των εκπαιδευτικών του σχολείου.
Η απόφαση του ΣτΕ να κρίνει αντισυνταγματικό αυτό το νόμο δεν μας εκπλήσσει, ενώ είναι συνταγματικό να επιλέγουν οι ίδιοι οι δικαστές (ν. 3841/2010) τους δικούς τους προϊστάμενους, συνταγματικό το να ψηφίζουν οι φοιτητές για προέδρους σχολών, κοσμήτορες και πρυτάνεις. Αντισυνταγματικός και ο διαγωνισμός για να μπει ένα τέλος στην αυθαιρεσία των καναλαρχών, συνταγματικό όμως το μαύρο στην ΕΡΤ, συνταγματικό το κλείσιμο Σχολείων και Δημόσιων υπηρεσιών, συνταγματικές οι διαθεσιμότητες και απολύσεις μόνιμων Δημοσίων υπαλλήλων κλπ. Πολύ ευελιξία υπάρχει στο Σύνταγμα μας φαίνεται.
Επιπλέον, η απόφαση αυτή, μέχρι να καθαρογραφτεί και να έχουμε όλο το περιεχόμενο, έρχεται σχεδόν στη λήξη της διετούς θητείας των διευθυντών, που σημαίνει ότι η απόφαση αυτή μόνο προβλήματα αναδρομικότητας και διεκδικήσεων μπορεί να δημιουργήσει, ενώ είναι βέβαιο ότι η επόμενη επιλογή διευθυντών θα γίνει με άλλο τρόπο, που επεξεργάζεται το ΥΠΠΕΘ.
Αξίζει να παρατηρήσουμε και τη στάση της αντιπολίτευσης, η οποία: δεν κρίνει το νόμο επιλογής διευθυντών, δεν κρίνει την απόφαση του ΣτΕ, αλλά κρίνει την κυβέρνηση επειδή κρίνεται αντισυνταγματικός ο νόμος. Για το περιεχόμενο τίποτα! Τι να πουν άλλωστε αυτοί που τα προηγούμενα χρόνια είχαν επιδοθεί σε όργια νομοθετικών τροποποιήσεων και παρεμβάσεων προκειμένου να διορίζουν διευθυντές και σε θέσεις κλειδιά τα δικά τους στελέχη σε όλο το Δημόσιο. Κουνάνε το δάχτυλο και μιλάνε για αξιοκρατία αυτοί που δε χρειάζονταν νόμο, αλλά το κάθε διορισμένο συμβούλιο, διόριζε καθ’ υπόδειξη τους δικούς τους.
Ο Υπουργός παιδείας κάλεσε τη ΔΟΕ και την ΟΛΜΕ να συναντηθούν και να καταθέσουν τις απόψεις τους για το πως θα επιλεγούν οι νέοι διευθυντές. Η ΔΟΕ απάντησε “Το θέμα της επιλογής των στελεχών δεν μπορεί να αποτελέσει για τη Δ.Ο.Ε. κατεπείγον ζήτημα που θα προταχθεί σε σχέση με όλα τα κυρίαρχα αιτήματά της” Όταν δηλαδή λυθούν όλα τα θέματα της παιδείας, θα μας πει και τη θέση της. Μπορεί κάποιος να διαφωνεί με ένα νόμο, αλλά πρέπει να αναγνωρίσουμε στο ΥΠΠΕΘ ότι στα δύο χρόνια αυτή η κυβέρνηση έχει παράξει ένα μεγάλο νομοθετικό έργο που διευθετεί και ορίζει διαδικασίες και λειτουργίες της εκπαίδευσης, μην επιτρέποντας στον καθένα να παίζει κάθε φορά με φωτογραφικές ή άλλες ρυθμίσεις. Η διεύρυνση της δημοκρατίας στο Δημόσιο σχολείο, αλλά και στη διοίκηση θέλει δουλειά ακόμα.
Κώστας Γκούσης
Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Ιονίων Νήσων
